To «Σαρβάιρορ», οι καθηγητές και οι ευθύνες

458

σκίτσο του Κύρ

Τα όσα βλέπουμε είναι αποτέλεσμα μιας μακράς περιόδου πολιτιστικής παρακμής

του Σάββα Σαββίδη

Είναι όντως αλήθεια ότι ζούμε σε μιαν κοινωνία που πιο κάτω δεν πάει, βρίσκεται στην απόλυτη παρακμή. Μια κοινωνία δίχως ίχνος πολιτισμού, που ανάγει σε νόημα ζωής τηλεριάλιτι, σειρές βασισμένες σε ερωτικές ίντριγκες και διάφορα τέτοια.
Διαβάσαμε χθες ένα άρθρο από μία μερίδα καθηγητών που διδάσκουν στη Θεσσαλονίκη, συγκεκριμένα από τη Γ΄ ΕΛΜΕ. Το άρθρο είχε τίτλο «ΖΩΗ! Όχι επιβίωση!» και είχε να κάνει με την απίστευτη τηλεθέαση που έχει πάρει το τηλεριάλιτι Σαρβάιβορ στο «Σκάι», κυρίως στους νέους, μαθητές και φοιτητές. Το κείμενο αυτό σωστά καταγγέλλει τον «πολιτισμό» και τη λογική που παράγει αυτό το παιχνίδι. Μια λογική γεμάτη αντιφάσεις, που από τη μία προσπαθούν να αναδείξουν την ομαδικότητα και την αλληλεγγύη που πρέπει να υπάρχει σε μία ομάδα, αλλά από την άλλη δημιουργούν ίντριγκες και κόντρες εντός των ομάδων. Και ξέρετε γιατί; Επειδή ο νικητής του παιχνιδιού είναι ένας! Άρα, καμία ομαδικότητα και καμία αλληλεγγύη δεν μπορεί να υπάρξει σε ένα παιχνίδι που υπάρχει ένας νικητής, που παρακολουθείται από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο δίνοντας το κίνητρο να γίνεις ευρέως γνωστός, που ο ανταγωνισμός κυριαρχεί και οδηγεί στην ανάδειξη του νικητή μέσω της απόρριψης των άλλων, και, εν τέλει, που ο ΕΝΑΣ νικητής παίρνει για έπαθλο ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Με λίγα λόγια, όπως γράφει και το κείμενο, προάγεται ο ατομικισμός, η αλληλεξόντωση, η απαξίωση των άλλων, η κατάρρευση των ηττημένων, ο αποκλεισμός των αδυνάμων. Κατά την άποψή μας, οι χειρότερες αντιλήψεις που μπορεί να παράξει το ανθρώπινο είδος, ενώ κάποιοι άλλοι τις κάνουν τηλεπαιχνίδι και τις ανάγουν σε ύψιστης σημασίας κανόνες.
Αυτά αναφέρει, εν ολίγοις, το άρθρο που αναλύει τον «πολιτισμό» του «Σαρβάιβορ». Όντως, σημαντική προσέγγιση, αλλά είναι η μία όψη του νομίσματος:
Διότι, για να μπορέσουν οι νέοι να δεχθούν, να νοηματοδοτούν τη ζωή τους και να υιοθετούν τις λογικές του παιχνιδιού, κάποιος τους ετοίμασε ιδεολογικά και πολιτισμικά. Ναι! Το πάμε εκεί που φαντάζεστε! Ναι, εσείς οι καθηγητές και οι δάσκαλοι –όχι όλοι, δεν μας αρέσει το τσουβάλιασμα– παίξατε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αντίληψης αυτής της γενιάς. Της γενιάς των δεκαπεντάρηδων, των εικοσάρηδων και των τριαντάρηδων. Μιας γενιάς που προετοιμάστηκε πολιτισμικά να δεχθεί ό,τι σάπιο μπορεί να φανταστεί κανείς, σε μια γενιά που κυριαρχεί ο μηδενισμός των πάντων, που σαγηνεύεται με «άρτους και θεάματα» χωρίς κανένα νόημα. Που δεν έχει ιδέα τι σημαίνει «παραγωγή πολιτισμού», που θεωρεί οικείο και πολιτισμένο καθετί εισαγόμενο, αλλά από την άλλη θεωρεί οπισθοδρομικό και απολίτιστο ό,τι έχει να κάνει με τη δική της παράδοση και ταυτότητα. Σε όλο αυτό έπαιξαν βαρύτατο ρόλο οι εκπαιδευτικοί. Που μπήκαν στο παιδαγωγικό απλώς για να βρουν μια σίγουρη δουλειά στο δημόσιο. Δεν είχαν την παραμικρή επίγνωση ότι έχουν να κάνουν με ανθρώπους που περιμένουν να κατασκευαστούν και να εισέλθουν σε μια κοινωνία αξιών. Έτσι, δημιούργησαν εν μέρει μία κοινωνία με νόμους της ζούγκλας. Της επιβίωσης και όχι της αξιοπρέπειας και της ζωής.
Κάποιοι, ίσως να μας πουν ότι αναλύουμε πολύ τα πράγματα, ότι δίνουμε μεγάλη σημασία σε αχρείαστα πράγματα και όλα τα συναφή. Εμείς θα τους παραπέμψουμε σε δύο αποσπάσματα του βιβλίου, Η κουλτούρα του εγωισμού, Εναλλακτικές Εκδόσεις. Το πρώτο είναι του Ζαν-Κλωντ-Μισεά, που λέει: «Ζούμε σε μια κοινωνία πρωτόγνωρη, καθώς, σε αντίθεση με όλους τους πολιτισμούς που προηγήθηκαν στην ιστορία, βρίσκει (η κοινωνία) την πραγματική βάση της εξέλιξής της στην αδιάκοπη “κινητικότητα” ή “ελαστικότητα” των ατόμων, τα οποία επιδιώκει να ξεριζώσει. Επίσης βρίσκεται σε μία μόνιμη πολιτισμική επανάσταση, της οποίας ο κόσμος της μόδας αποτελεί προνομιακό παράδειγμα που την οδηγεί αμείλικτα –στο όνομα της “προόδου” και του “εκσυγχρονισμού”– στη “βεβήλωση κάθε ιερού και οσίου” και, άρα, στο πνίξιμο της ηθικής και πνευματικής κληρονομιάς των λαών “μέσα στα παγωμένα νερά του εγωιστικού υπολογισμού”. Και το δεύτερο είναι του Κορνήλιου Καστοριάδη, που λέει: «Δική τους σκέψη έχουν μόνο αυτοί που είναι ενεργοί πολίτες. Δηλαδή αυτοί οι από έξω, που θεωρούν τον δημόσιο χώρο δικό τους. Και παίρνουν πρωτοβουλίες. Μικρά κύτταρα μιας άλλης κοινωνίας. Με μια άλλη πρόταση, με άλλα οράματα, που αυτομάτως εντάσσονται στο περιθώριο». Ας τα λάβουν σοβαρά υπόψη οι εκπαιδευτικοί μας σήμερα και ο κάθε λογής «εκσυγχρονιστής».