ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement δηλ. συμφωνία για την αντιμετώπιση της παραχάραξης)
Του Ελευθ. Στεργίου
Τα προϊόντα της λεγόμενης νέας οικονομίας όπως είναι πχ τα προϊόντα λογισμικού, ταινιών, μουσικής, τα νέα φάρμακα, τα προϊόντα βιοτεχνολογίας κ.λπ., χαρακτηρίζουν τον 21ο αιώνα. Το ιδιαίτερο αυτών των προϊόντων είναι ότι συνδέονται άμεσα με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Το οικονομικό αποτέλεσμα των κατόχων των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας τέτοιων προϊόντων, είναι σχεδόν ισοδύναμο με το αποτέλεσμα που έχουν οι διάφορες πολυεθνικές οι οποίες διαχειρίζονται το πετρέλαιο του πλανήτη.
Γι’ αυτό και το υπέρμετρο ενδιαφέρον των διαφόρων πολυεθνικών εταιρειών οι οποίες δραστηριοποιούνται στο χώρο της νέας οικονομίας σε Αμερική, Ευρώπη και Ιαπωνία. Προσπαθούν, να ‘κατοχυρώσουν’ τις σχετικές πατέντες, αλλά κυρίως να κυρώσουν την συνθήκη ACTA. Κατοχυρώνοντας τις διάφορες πατέντες ξέρουν καλά ότι θα είναι οι κυρίαρχοι του ‘παιγνιδιού’. Επικυρώνοντας όμως την συνθήκη ACTA, διαιωνίζουν απλά την επικυριαρχία τους για τουλάχιστον ολόκληρο τον 21ο αιώνα.
Οι μεγάλες εταιρείες διαπιστώνουν σήμερα μεγάλα διαφυγόντα κέρδη. Θεωρούν ότι αυτά τους ανήκουν και εκτιμούν ότι διαρρέουν λόγω της ανάπτυξης παράλληλων ελευθέρων ανθρώπινων δράσεων νέας οικονομίας, καθώς επίσης και λόγω της μη κατάλληλης κατοχύρωσης της “πνευματικής ιδιοκτησίας”. Γι’ αυτό και επιθυμούν το ταχύτερο να κλείσουν τις τρύπες από τα ασκιά τους. Θεωρούν π.χ. πληγή την ανάπτυξη εφαρμογών «ανοικτού κώδικα» καθώς επίσης και κάθε άλλης παρόμοιας δραστηριότητας η οποία πραγματοποιείται με συλλογικό και κοινόχρηστο τρόπο. Αυτές οι ελεύθερες και συλλογικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται κυρίως γύρω από πανεπιστήμια και αφήνονται ελεύθερα στο κοινό, θεωρούν ότι τους αφαιρούν χρήματα. Από την άλλη πλευρά θεωρούν ότι οι εταιρείες θα πρέπει να εκμεταλλεύονται τις διάφορες πατέντες για πολλές δεκαετίες ή ακόμη και συνεχώς. Να μην ξεχνάμε ότι την παντέντα την εφευρίσκει συνήθως ένας άνθρωπος ή μια ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι εργάζονται με εξαρτημένη εργασία στις εταιρείες αυτές.
Έτσι για παράδειγμα είναι κάρφος στα μάτια τους η ανάπτυξη της ελεύθερης διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας Wikipedia, διότι απλά αχρήστευσε πρακτικά το αντίστοιχο εμπόριο. Τα διάφορα συστήματα Linux και το λογισμικό Libre Office αφαιρούν καθημερινά ποσοστά από τα κέρδη των εταιρειών του χώρου. Ο γνωστός Browser Mozilla Firefox με ποσοστό 25% παγκοσμίως αποτελεί ένα ενοχλητικό γεγονός για εταιρείες με το ίδιο αντικείμενο. Είναι προφανές ότι κοινωνικοποιώντας την γνώση και κυρίως τα εργαλεία πρόσβασης σ’ αυτήν, ελαττώνεται το ιδιωτικό κέρδος που ήθελε προκύψει από αυτές τις δραστηριότητες. Η ίδια λογική ελευθερίας διακίνησης προϊόντων εφαρμόζονται και για συνταγές φαρμάκων καθώς και άλλων ψηφιακών και χημικών προϊόντων ή ακόμη και επιστημονικών δημοσιεύσεων.
Αυτή είναι η αιτία (απώλεια κερδών) η οποία ανάγκασε τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες να προωθήσουν μια διεθνή συμφωνία την λεγόμενη συμφωνία ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement δηλ. συμφωνία για την αντιμετώπιση της παραχάραξης). Όπως και το πρόταγμα αυτής της συμφωνίας λέει, η ACTA σκοπό έχει να προστατεύσει τα πνευματικά δικαιώματα των διαφόρων εφευρέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα ήταν όμως σωστότερο να λέγαμε πως, σκοπό έχει να προστατεύσει την εμπορική κυρίως εκμετάλλευση των διαφόρων εφευρέσεων. Μελέτες τις οποίες διαθέτει και ο ΟΟΣΑ δείχνουν ότι τα κέρδη, τα οποία υπό άλλες συνθήκες οι διάφορες πολυεθνικές θεωρούν ότι θα μπορούσαν να τα καρπωθούν, ανέρχονται ετησίως σε πολλά δισεκατομμύρια. Οι ισχυροί της γης θεωρούν ότι το καλάθι της κοινής κληρονομιάς θα πρέπει να είναι άδειο, ενώ η εκμετάλλευση των πατεντών να γίνεται μονοπωλιακά και επ’ αόριστον!
Ποιοι όμως προωθούν αυτή την συμφωνία; Κατ αρχήν η συμφωνία φαίνεται ότι συνομολογείται μεταξύ των κρατών, όπως της ΕΕ, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, του Καναδά, της Ιαπωνίας κ.λπ. Στην πραγματικότητα όμως προωθείται από τους άμεσα ενδιαφερόμενους. Και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι είναι όλος ο “καλός ο κόσμος” των διαφόρων ισχυρών εταιρειών του πλανήτη μας, με πρώτες και καλύτερες τις φαρμακευτικές εταιρείες όπως: Glaxo Smith Kline, Pfizer, Sanofi-Aventis, Mosanto, επίσης οι εταιρείες θεάματος όπως: Time Warner, η Sony Verizon, The Walt Disney Company, η Motion Picture Association of America, η News Corporation και η Viacom, οι εταιρείες λογισμικού Google , Microsoft κ.λπ.
Σε αυτήν την κίνηση των διαφόρων ισχυρών της γης, προσπαθούν να εναντιωθούν οργανισμοί ψηφιακών δικαιωμάτων όπως είναι για παράδειγμα το Εlectronic Frontier Foundation, οι Anonymous, το Pirate Party, οι δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα και άλλες κυρίως κοινωνικές οργανώσεις. Ακόμη εναντιώθηκε και η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών. Στο εξωτερικό και κυρίως στην Ευρώπη πραγματοποιούνται συχνά διαδηλώσεις και στον διαδικτυακό κόσμο αναπτύσσεται και ένα κύμα αντίθεσης το οποίο οργανώνεται με διάφορα κοινωνικά εργαλεία πχ το facebook, twitter κλπ. (http://www.stopacta.info/)
Θεωρείται προκλητική από διακεκριμένους νομικούς η τακτική που ακολουθήθηκε προκειμένου να σχηματιστεί αυτή η συμφωνία. Προετοιμάστηκε με άκρα μυστικότητα σε διάστημα 3 χρόνων περίπου. Αποκρύφτηκε επιμελώς από όλους τους κοινωνικούς φορείς και τα κοινοβούλια. Αλλά το Μάιο του 2008, οι Wikileaks κατάφεραν αν ενημερωθούν και εν συνεχεία να ενημερώσουν το κοινό.
Εάν η ACTA επικυρωθεί τότε οι αρχές θα μπορούν αυτεπάγγελτα να ψάξουν τα laptops, tablets κ.λπ. των πολιτών, προκειμένου να ελέγξουν αν υπάρχει ή όχι παράνομο λογισμικό. Στα αεροδρόμια οι ουρές θα μεγαλώσουν λόγω των εκτεταμένων ελέγχων. Θα ελέγχεται η ‘νομιμότητα’ των ηλεκτρονικών βιβλίων. Θα ελέγχονται οι διάφοροι ιστότοποι και bloggers (και όλοι ξέρουμε τι ρόλο έπαιξαν και παίζουν στην κοινωνία μας). Οι δραστηριότητες του ελεύθερου λογισμικού θα υπονομεύονται και όταν αυτές θα καρποφορούν θα απλά θα υποκλέπτονται. Τα διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα θα μονοπωλούνται για ακόμη περισσότερες δεκαετίες από τις αντίστοιχες εταιρείες. Κι ακόμη, η ελεύθερη μεταφορά “γενοσήμων” θα απαγορεύεται. Τα “γενόσημα”, ως γνωστών βοηθούν σήμερα στην παραγωγή φτηνών φαρμακευτικών και παρα-φαρμακευτικών προϊόντων –κυρίως στον τρίτο κόσμο- και έχουν σώσει ή βελτιώσει τις ζωές πολλών ανθρώπων.
Σύμφωνα με τα σχέδια των ισχυρών θα δημιουργηθεί και αντίστοιχος Παγκόσμιος Οργανισμός ACTA, κατά τα πρότυπα του γνωστού μας ΔΝΤ και του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου. Ο οργανισμός αυτός θα ποινικοποιεί την ‘πειρατεία’ και θα δρα για λογαριασμό των συμφερόντων των μεγάλων εταιρειών ως αστυνομικό όργανο.
Σήμερα που το διαδίκτυο και τα άλλα μέσα ευνοούν την διάδοση της γνώσης και προϊόντων θεάματος ή ακρόασης, οι σημερινοί οικονομικοί γίγαντες απεργάζονται να οικοδομήσουν καθεστώς με βάση το οποίο θα μπορούν να εκμεταλλεύονται την ιδιοκτησία διαφόρων πνευματικών προϊόντων επ’ αόριστον. Δηλαδή μια σύγχρονη φεουδαρχία.
Μόλις, στα τέλη του Ιανουαρίου, παραιτήθηκε ο αρμόδιος εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα την ACTA. Ο ίδιος κατήγγειλε ότι δέχτηκε μια «άνευ προηγουμένου πίεση για απόπειρα επιβολής ταχείας κοινοβουλευτικής επικύρωσης, πριν ακόμη υπάρξει ο απαιτούμενος χρόνος για ενημέρωση της κοινής γνώμης». Οι μεγάλοι οικονομικοί παίκτες ζητούν να αλυσοδέσουν την ανθρωπότητα. Βέβαια το δικό μας πολιτικό προσωπικό συνελήφθει για μια ακόμη φορά εν υπνώσει. Κατά τα ειωθότα δεν πρόλαβαν να διαβάσουν το θέμα. Δεν θα περιμέναμε να είναι κι αλλιώς.
Γι’ αυτά τα ζητήματα όμως, κάποιοι στην Ευρώπη αγωνίζονται. To θέμα έχει φτάσει ακόμη και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ζητείται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να εκτιμήσει αν οι στόχοι της ACTA είναι σύμφωνοι με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες της έκφρασης, της πληροφορίας ακόμη και της επιβίωσης. Κι εμείς, χαμένοι στο επονείδιστο χρέος μας!.
Υ.Γ.: Συμμετέχετε στον αγώνα εναντίον της συνθήκης acta και ενώστε την φωνή διαμαρτυρίας σας μέσω avvaz: https://secure.avaaz.org/en/eu_save_the_internet/
