Βραβείο Ανδρέα Πετροπούλου της Ακαδημίας Αθηνών για μελέτη αναφερόμενη στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 ή την προετοιμασία αυτής, στον κ. Γιώργο Καραμπελιά για το βιβλίο του «Η ανολοκλήρωτη επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή “Κόψε το ρόδο πριν μαραθεί’’» (Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2011).
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Στη μακρά πορεία της ελληνικής παλιγγενεσίας, ο Βελεστινλής σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου, κατά την οποία οι Έλληνες αναζητούσαν την ανεξαρτησία τους στηριζόμενοι πρωτίστως στη συνδρομή των ξένων, και την απαρχή μιας νέας, κατά την οποία τολμούν να διανοούνται και να προετοιμάζουν μια νέα ανεξάρτητη πολιτειακή τάξη.
Και επειδή κλείνει μια περίοδο και ανοίγει μία νέα, συνιστά, την εμβληματικότερη μορφή της νεώτερης ελληνικής ιδεολογίας, εξ αιτίας ακριβώς της μοναδικής του συνθετικότητας: Συγγραφέας ρομαντικών διηγημάτων και στιχουργημάτων, έργων επιστημονικής εκλαΐκευσης και αρχαιογνωσίας, εκδότης υπέροχων χαρτών, χρησμολογικών κειμένων και βιβλίων στρατιωτικής τακτικής, συγγραφέας επαναστατικού “προγράμματος”, ποιητής -λόγιος και λαϊκός-, τραγουδιστής και μουσικός, προπαντός οργανωτής και αδάμαστος επαναστάτης μέχρι τέλους. Η μορφή του άστραψε για λίγο καιρό και άφησε έκθαμβους τους συγχρόνους του – και φαίνεται πως τύφλωσε πολλούς από τους τοτινούς καθώς και τους σύγχρονους λογίους μας.
Ο Ρήγας προσωποποιούσε τη σύνθεση και την άρση της αντίθεσης ανάμεσα στα ρεύματα που διαπερνούν τον σύγχρονο ελληνισμό: σκέψη και δράση, συναίσθημα και ορθός λόγος, Ανατολή και Δύση, αρχαιότητα και Βυζάντιο, νεωτερικότητα και παράδοση, λόγιο και λαϊκό στοιχείο. Ο Ρήγας ήταν η προσωποποιημένη άρση του “καημού της ρωμιοσύνης”, της διαρκώς ανολοκλήρωτης ταυτότητάς μας, γι’ αυτό και πάντα επίκαιρος, τόσα χρόνια μετά: διότι βρισκόμαστε ακόμα αντιμέτωποι με το ίδιο αίτημα, να απαντήσουμε θετικά στον “καημό της ρωμιοσύνης”, στον καημό των λαών της Βαλκανικής.
Ο Ρήγας υπήρξε η προσωποποιημένη άρση του “καημού της ρωμιοσύνης”, του διαρκούς ανολοκλήρωτου της ταυτότητάς μας, γι’ αυτό και διαρκώς επίκαιρος, τόσα χρόνια μετά, γι’ αυτό και αντικείμενο διαμάχης, διότι, ακόμα και σήμερα -ίσως σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε-, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το ίδιο αίτημα.
Γι’ αυτό και παραμένει αξεπέραστος, το εμβληματικό και ταυτόχρονα ανολοκλήρωτο πρόταγμα του νεώτερου ελληνισμού. Γι’ αυτό και επιστρέφουμε διαρκώς σε αυτόν, γι’ αυτό μας γοητεύει με έναν συχνά δυσεξήγητο τρόπο η φυσιογνωμία του, διότι αποτελεί το πρόσωπο -διαχρονικό και, στις μέρες μας, τραγικό- του ελληνισμού: Έλληνας, Βαλκάνιος, οικουμενικός.
Κυκλοφορεί στο Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο (Θεμιστοκλέους 37, Εξάρχεια) και σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία και στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των Εναλλακτικών Εκδόσεων.
Τι γράφτηκε στον τύπο:
Παραθέτουμε τρία δημοσιεύματα για τη βράβευση του βιβλίου του Γιώργου Καραμπελιά, Η Ανολοκλήρωτη Επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή (Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2011) από την Ακαδημία Αθηνών.
Το πρώτο δημοσιεύτηκε στον Αντιφωνητή:
Βράβευση Καραμπελιᾶ στήν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν – Νίκη τοῦ ἐθνικοῦ στρατοπέδου
Ἡ ἔκπληξη δέν ὀφείλεται, βεβαίως, στό βιβλίο αὐτό καθαυτό, πού εἶναι ἐξαίρετο, ὅπως καί ὅλα τά τελευταῖα βιβλία τοῦ Καραμπελιᾶ,ἀλλά στή βράβευση πού ξεπέρασε τόσο τόν παραδοσιακό συντηρητισμό τοῦ ἱδρύματος (χαρακτηριστικό: μέχρι καί σύγκριση μέ τόν …Κουφοντίνα ἀκούστηκε ἀπό ἐναντιόφρονα!) ὅσο καί τήν λυσσώδη ἀντίδραση τοῦ ψευδοεκσυγχρονιστικοῦ πυρήνα πού ἐγκαταστάθηκε ἐντός του.
Τό βιβλίο πέρασε ἀπό τήν τριμελή Ἐπιτροπή καί ἀπό τήν 15μελή «τάξη» τῶν ἱστορικῶν,ἀλλά μετά οἱ ἀντιδράσεις, κυρίως ἀπό τόν ὑπουργό «Δικαιοσύνης» τοῦ Σημίτη Σταθόπουλο, τόν Διαμαντοῦρο καί 2-3 ἀκόμη (συνεργάτες τοῦ ΔΟΛίου συγκροτήματος) ὁδήγησαν σέ 15ήμερη ἀναβολή τῆς ἀπόφασης,προκειμένου «νά διαβάσουν κι ἄλλοι τό βιβλίο». Στήν ἑπόμενη Ὁλομέλεια τό κλῖμα παρέμεινε θετικό (ὁ πρόεδρος κ. Κ. Δεσποτόπουλος χαρακτήρισε τό βιβλίο «καταπληκτικό» κι ὁ συγγραφέας Θανάσης Βαλτινός ζήτησε νά γίνει ἐπιτέλους κι ἕνα βῆμα πέρα ἀπό τή συντήρηση) καί τότε οἱ ἀντιτιθέμενοι στή βράβευση πρότειναν μυστική ψηφοφορία! Οὔτε κι αὐτό ὅμως τούς βγῆκε καί ἡ βράβευση πέρασε ὁριακά πάνω ἀπό τήν ἀπαιτούμενη ἀπόλυτη πλειοψηφία.
Πρῶτον γιά τήν ἰδεολογική καί πολιτική ταυτότητα τοῦ συγγραφέα (τήν τόσο κοντινή μέ τή δική μας) πού πολύ θά ἤθελαν κάποιοι νά τήν χαρακτηρίζουν «περιθωριακή».
Δεύτερον γιά τήν ἐπιστημονική του ἐπάρκεια πού κραυγάζει στά ἱστορικά του βιβλία,ἀλλά καί …ξεμπροστιάζει τούς ἐπαγγελματίες ἱστορικούς καί πανεπιστήμονες πού ἔχουν καταντήσει ζητούμενο τό αὐτονόητο.
Εἰδικά στό συγκεκριμένο βραβευθέν βιβλίο ὁ Πασχάλης Κιτρομηλίδης ἐκτίθεται ἀνεπανόρθωτα ὡς ὁ ὑπαρκτικός φορέας τοῦ ἱστοριογραφικοῦ δωσιλογισμοῦ (δέν εἶναι ἄμοιρη ἀλήθειας ἡ φήμη πώς μέρος τῶν ἀντιδράσεων προερχόταν ἀπό τό φιλικό του περιβάλλον). Καί τρίτον γιά τόν ἴδιον τόν Καραμπελιά,πού ἐπί μισό αἰώνα ἐπέλεξε μέ συνέπεια ἕναν ἔντιμο δρόμο, μέ ἀναζητήσεις καί ἀναθεωρήσεις,μακρυά ἀπό τούς φελλούς τῆς ἐπικαιρότητας καί τούς ἑτερόφωτους ἀστέρες τῶν λογῆς λογῆς κυκλωμάτων.
Θερμά συγχαρητήρια στόν ἴδιο καί στήν Ἀκαδημία!
Κ.Κ.
Το δεύτερο, από το Ποντίκι
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ
Το τρελό χρονικό… μιας βράβευσης!!!
Ούτε για τους…180 βουλευτές για τον πρόεδρο Δημοκρατίας δεν έκαναν έτσι, όπως συνέβη στην Ακαδημία Αθηνών για την βράβευση του βιβλίου του Γιώργο Καραμπελιά, «Η Ανολοκλήρωτη Επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή». Για να λάβει το βραβείο «Ανδρέα Πετροπούλου»το συγκεκριμένο βιβλίο, όπως πληροφορείται το «Ποντίκι» έγινε…μυστική ψηφοφορία. Ούτε ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος, τέτοιες διαβουλεύσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, του βιβλίου η εισήγηση της τριμελούς επιτροπής υπήρξε αρχικά θετική. Ωστόσο, στην πρώτη συνεδρίαση της ολομέλειας της Ακαδημίας υπήρξαν αντιδράσεις για την απονομή του βραβείου ιδιαίτερα από τον Μιχάλη Σταθόπουλο, πρώην καθηγητή και τ. πρύτανη της Νομικής Σχολής αλλά και την Άννα Ψαρούδα Μπενάκη. Στην πρώτη συνεδρίαση δεν πραγματοποιήθηκε τελικά η απονομή του βραβείου και με ψήφους 15 προς 14 παραπέμφθηκε σε νέα συζήτηση μετά από δεκαπέντε μέρες.
Όταν επανελήφθη η συζήτηση, την Πέμπτη 6η Νοεμβρίου, συγκροτήθηκαν δύο «στρατόπεδα» σχετικά με την βράβευση του ή όχι. Υπέρ αυτής ήταν φυσικά οι τρεις ιστορικοί που έκαναν την εισήγηση, (Κ. Σβολόπουλος, Χρ. Μαλτέζου, Β. Πετράκος) αλλά και ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος και ο Θανάσης Βαλτινός, που υπογράμμισε πως η μη βράβευση ενός αξιόλογου βιβλίου με επιχειρήματα που αφορούν στην πολιτική δράση του συγγραφέα του, θα αποτελούσε επιβεβαίωση του συντηρητισμού του Ιδρύματος. Στο «αντίπαλο στρατόπεδο», συμμετείχε ενεργά ο νέο-εκλεγείς ακαδημαϊκός Νικηφόρος Διαμαντούρος, πέραν των Σταθόπουλο και Μπενάκη. Η αντίθεσή τους στη βράβευση του βιβλίου, αφορούσε τόσο το περιεχόμενο του, όσο και κατεξοχήν στην προσωπικότητα του συγγραφέα, ενώ ακούστηκε μάλιστα η φράση «τότε να δώσουμε και βραβείο στον Κουφοντίνα». Επειδή οι αντιδρώντες έβλεπαν πως η πλειοψηφία είχε μάλλον ταχθεί υπέρ της βράβευσης του βιβλίου, ζήτησαν, όπως έχουν δικαίωμα, την επιβολή… μυστικής ψηφοφορίας, προσδοκώντας την απόρριψη του βιβλίου. Παρ’ όλα ταύτα, η ψηφοφορία έδωσε πλειοψηφία 19 υπέρ, 10 ή 11 κατά και 6 ή 7 λευκά επί συνόλου 36 και το βιβλίο εν τέλει βραβεύτηκε την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου).
Το τρίτο, του Κωνσταντίνου Χολέβα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα δημοκρατία:
Η Ακαδημία και ο Ρήγας Φεραίος
Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε πρόσωπα και σωματεία για την πολιτιστική, επιστημονική και κοινωνική προσφορά τους. Μία διάκριση με ιδιαίτερη σημασία είναι η απονομή ειδικού βραβείου για τη μελέτη των χρόνων της Τουρκοκρατίας. Το βραβείο έλαβε με σχεδόν ομόφωνη απόφαση της Ακαδημίας ο Γιώργος Καραμπελιάς, ιστορικός ερευνητής, εκδότης του περιοδικού «ΑΡΔΗΝ» και συγγραφεύς πολλών βιβλίων. Ο Καραμπελιάς βραβεύτηκε για το έργο του με τον τίτλο «Η ανολοκλήρωτη επανάσταση του Ρήγα», το οποίο εκδόθηκε από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις και αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της πολυσύνθετης προσωπικότητας του Εθνομάρτυρα Ρήγα Βελεστινλή (Φεραίος).
Ο Γ. Καραμπελιάς δίνει έμφαση στα νεανικά χρόνια του Ρήγα, όταν η επαναστατική ιδεολογία του βασιζόταν στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση του λαού μας. Τότε εξέδωσε ως εκδότης – επιμελητής τους «Χρησμούς του Αγαθάγγελου», ένα έργο με προφητείες ενός ανυπάρκτου προσώπου, στην πραγματικότητα γραμμένου το 1760 από τον Θεόκλητο Πολυειδή. Οι προφητείες αυτές, έστω και αν δεν προέρχονται από αληθινό άγιο της Εκκλησίας μας, βοήθησαν το ελληνορθόδοξο γένος να ανακτήσει την ελπίδα του έπειτα από δεκάδες αποτυχημένες επαναστάσεις εναντίον του οθωμανικού ζυγού. Αρχικά ο Ρήγας ήλπιζε στη ρωσική βοήθεια, αργότερα όμως προσανατολίστηκε προς τη Γαλλία και τον Ναπολέοντα. Οχι από θαυμασμό ή από ιδεολογική επιρροή, αλλά για το συμφέρον του Ελληνισμού. Ηταν η εποχή όπου ο Ναπολέων εστράφη κατά των Βενετών, οι οποίοι, μεταξύ πολλών άλλων περιοχών, κυριαρχούσαν και στα Επτάνησα.
Ο Καραμπελιάς καταδεικνύει ότι ο Ρήγας δεν ήταν πιστό τέκνο του δυτικού Διαφωτισμού, ο οποίος είχε αρκετά αντιχριστιανικά στοιχεία. Ο Βελεστινλής είχε μία ελληνορθόδοξη αντίληψη για τη Μεγάλη Ιδέα και για το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας μετά την απελευθέρωση. Αυτή η αλήθεια ενοχλεί ορισμένους ιστορικούς, οι οποίοι τον παρουσιάζουν σαν αντιγραφέα του δυτικού Διαφωτισμού και αρνούνται άλλες πνευματικές και πολιτιστικές επιρροές στον γενναίο αυτόν λόγιο και οραματιστή.
Η ομάδα των φανατικών Διαφωτιστών, οι οποίοι αρνούνται τον επαναστατικό ρόλο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ενοχλήθηκε από το γενικότερο έργο του Καραμπελιά και ειδικότερα από την απόφαση της Ακαδημίας να τον βραβεύσει. Προσπάθησαν να εμποδίσουν τη βράβευση, αλλά απέτυχαν. Η συντριπτική πλειονότητα των ακαδημαϊκών στάθηκε στο ύψος της, όπως και τον Μάρτιο του 2007, όταν απέρριψαν το βιβλίο της Μ. Ρεπούση. Η Ακαδημία βράβευσε έναν αντικειμενικό και σοβαρό ιστορικό, ο οποίος δεν είναι πανεπιστημιακός καθηγητής, αλλά τεκμηριώνει και μελετά τη νεοελληνική Ιστορία καλύτερα από πολλούς πανεπιστημιακούς.
Ο Γ. Καραμπελιάς προέρχεται από την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, αλλά έχει το θάρρος να παραδέχεται την ανάγκη να διατηρήσουμε την Ορθοδοξία, τη γλώσσα και τη διαχρονική συνέχεια της ελληνικής Ιστορίας. Τον συγχαίρω
