Σχιστολιθικό Αέριο, θα γίνουν οι ΗΠΑ Σαουδική Αραβία;

θα γίνουν οι ΗΠΑ Σαουδική Αραβία;

Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου από τη Ρήξη φ. 100
Σύμφωνα με την Ουάσιγκτον και την αμερικανική βιομηχανία πετρελαίου, οι ΗΠΑ βρίσκονται στο δρόμο της ενεργειακής αυτάρκειας χάρη στη νέα τεχνική της υδραυλικής ρωγμάτωσης. Με την τεχνική αυτή γίνεται εξόρυξη αερίου ή πετρελαίου που βρίσκονται εγκλωβισμένα σε ιζηματογενείς βράχους μέσω της εισπίεσης ειδικού υγρού και της δημιουργίας τεχνητών ρωγμών που επιτρέπουν τη συλλογή των καυσίμων. Πρόκειται για τη λεγόμενη επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου, η οποία βασίστηκε στη βιομηχανική χρήση δύο νέων τεχνικών, ήτοι της υδραυλικής θραύσης μέσα από οριζόντιες γεωτρήσεις και της χρήσης ειδικής συνθέσεως υγρού για τη ρωγμάτωση.
Το υγρό αυτό τυχαίνει να είναι ιδιαιτέρως τοξικό και η διάχυσή του μέσω των ρωγμών στους υδροφόρους ορίζοντες έχει βλαπτικότατες επιδράσεις. Το αμερικανικό κογκρέσο, ωστόσο, ψήφισε νόμο που εξαιρεί τη βιομηχανία σχιστολιθικού αερίου από κάθε έλεγχο σε ό,τι αφορά τις επιδράσεις της στην ποιότητα του ποσίμου νερού. Ο νόμος αυτός ψηφίστηκε το 2005, όταν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Ντικ Τσένι, πρώην γενικός διευθυντής της Χαλιμπάρτον, της εταιρείας που παράγει τη μερίδα του λέοντος των τοξικών υγρών που χρησιμοποιούνται για την υδραυλική ρωγμάτωση. Το 2011, μετά την οικολογική καταστροφή στον Κόλπο του Μεξικού, η κυβέρνηση Ομπάμα διέταξε την επανεξέταση των οικολογικών επιπτώσεων της υδραυλικής ρωγμάτωσης. Πρόεδρος της επιτροπής ορίστηκε ο Τζον Ντόιτς, μέλος του Δ.Σ. της Σενιέρ Ένερτζι, εταιρείας που είχε αναλάβει την κατασκευή τερματικού σταθμού LNG για την εξαγωγή του αμερικανικού σχιστολιθικού αερίου. Ο Ντόιτς ήταν επίσης μέλος του Δ.Σ. της Σίτιγκρουπ, τράπεζας με μεγάλη δραστηριότητα στο χώρο της ενέργειας. Το πόρισμα της επιτροπής ήταν αθωωτικό για την υδραυλική ρωγμάτωση.
Η παραγωγή σχιστολιθικού αερίου υπερτετραπλασιάστηκε μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια, από το 2007 έως το 2011, φτάνοντας το 40% της συνολικής παραγωγής φυσικού αερίου στις ΗΠΑ. Αιτία αυτής της υπέρογκης αύξησης ήταν η έλλειψη κρατικού ελέγχου που να ρυθμίζει τις παραγόμενες ποσότητες, ώστε να εξασφαλίζονται σταθερές τιμές πώλησης. Το αποτέλεσμα ήταν η πτώση της τιμής πώλησης του αερίου συνολικά κατά 75% τα τελευταία οκτώ χρόνια. Αυτή τη στιγμή, η τιμή του αερίου βρίσκεται στα 3,5 δολάρια ανά εκατ. κυβ. πόδια, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις1 απαιτείται τιμή τουλάχιστον 8 δολάρια για να είναι η εξόρυξη κερδοφόρα. Οι περισσότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο φαίνεται ότι έχουν εγκλωβιστεί σε μια χρηματιστική απάτη τύπου πυραμίδας. Οι μεγάλοι παίκτες της βιομηχανίας του αερίου και οι μεγάλες τράπεζες φούσκωσαν τις προσδοκίες διαδίδοντας ψευδή στοιχεία σχετικά με την οικονομική αποδοτικότητα της τεχνικής και το μέγεθος των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων. Ο ίδιος ο Ομπάμα δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν επάρκεια αερίου για 100 χρόνια, ενώ λεπτομερείς αναλύσεις των στοιχείων2 δείχνουν ότι τα αποθέματα σχιστολιθικού αερίου δεν επαρκούν για περισσότερα από 10-20 χρόνια. Κάθε γεώτρηση δίνει μεγάλη παροχή αερίου στην αρχή, η οποία εξαντλείται μέσα σε 8 περίπου χρόνια. Επίσης, τα «γλυκά σημεία» όπου οι παραγόμενες ποσότητες είναι σχετικά μεγάλες γρήγορα εξαντλούνται και η εκμετάλλευση υποχρεώνεται να επεκταθεί σε λιγότερο προσοδοφόρες περιοχές. Ακόμα, οι οριζόντιες γεωτρήσεις καταρρέουν μέσα σε λίγα χρόνια και κλείνουν πολύ πιο γρήγορα από τις παραδοσιακές κατακόρυφες, με αποτέλεσμα να απαιτείται επαναδιάτρησή τους. Όλοι οι παράγοντες αυτοί απαιτούν συνεχείς επενδύσεις κεφαλαίων μόνο και μόνο για να διατηρηθεί η παραγωγή σε σταθερά επίπεδα, ενώ το κόστος υπερβαίνει κατά πολύ την τρέχουσα τιμή του αερίου.
Ωστόσο, οι «εγκλωβισμένοι» της πυραμίδας υποχρεώνονται να συνεχίζουν να αυξάνουν την παραγωγή έστω και ζημιούμενοι, ώστε να διατηρηθεί το καλό επενδυτικό κλίμα μέχρι να προλάβουν να απεμπλακούν πουλώντας τις μετοχές τους σε αφελείς επενδυτές, συχνά ξένους. Η παραγωγή διατηρείται και αυξάνεται και η φούσκα διογκώνεται με κεφάλαια που αντλούνται από δανεισμό και από το χρηματιστήριο. Πρόκειται για τυπική περίπτωση πυραμίδας. Πάντως, η φούσκα φαίνεται ότι έχει αρχίσει ήδη να σκάει. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία3, η παραγωγή τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχει φτάσει σε ένα μέγιστο σημείο και εκδηλώνει ήδη τάσεις μείωσης (βλ. σχήμα).

Επίσης, από τον Αύγουστο του 2012 πολλές εταιρείες υποχρεώθηκαν να ανακοινώσουν μεγάλες μειώσεις της αξίας των ενεργητικών τους, ενώ η άλλοτε κυρίαρχη στον χώρο Τσίζαπικ Ένερτζι βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Οι πληροφορίες αυτές, ωστόσο, συνήθως δεν φτάνουν στα αυτιά των μικρών επενδυτών, οι οποίοι ακούν τους «έγκριτους» οικονομικούς αναλυτές που εξακολουθούν να μιλούν για την επαναστατική τεχνική, που θα μεταμορφώσει τις ΗΠΑ σε Σαουδική Αραβία. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, πρόκειται για μια ακόμα πυραμίδα του δυτικού χρηματιστικού καπιταλισμού, παρόμοια με αυτήν της αγοράς ακινήτων των ΗΠΑ, ή του ελληνικού χρηματιστηρίου, η οποία τα επόμενα λίγα χρόνια (αν όχι νωρίτερα) αναμένεται να σκάσει..

[1] Arthur E. Berman και Lynn F. Pittinger, US Shale Gas: Less Abundance, Higher Cost, 5/8/2011.
[2] Arthur E. Berman, After The Gold Rush: A Perspective on Future US Natural Gas Supply and Price, The Oil Drum, 8/2/2012
[3] http://www.eia.gov/naturalgas/monthly/pdf/table_01.pdf
[4] F. William Engdahl, The Fracked-up USA Shale Gas Bubble, www.globalresearch.ca, 13/3/2013.