Για τον Δημήτρη Χριστόφια και την κυβέρνησή του, η τραγωδία της 11ης Ιουλίου δεν ήταν μόνο μια τραγική υπόθεση, που στοίχισε τη ζωή σε δεκατρείς ανθρώπους και κατέστρεψε το μεγαλύτερο ενεργειακό σταθμό του τόπου (παρήγαγε το 60% της αναγκαίας ενέργειας). Ήταν και η ολοκληρωτική αποκάλυψη μιας αποτυχημένης πορείας σε όλους τους τομείς, μετά από τριάμισι χρόνια στη διάρκεια των οποίων οι αποτυχίες, τα λάθη και η ανεπάρκεια μπορούσαν να κρύβονται πίσω από το φαινομενικά ανθρώπινο και προσιτό πρόσωπο του προέδρου – του πρώτου προέδρου της αριστεράς και των «λαϊκών οργανώσεων», όπως ο ίδιος αυτοπροβαλλόταν παντού. Ακόμα και στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών! Ο Δημήτρης Χριστόφιας και η πολιτική του δεν χρειάστηκε ποτέ προηγουμένως να δοκιμαστεί σε τέτοιο βαθμό, γι’ αυτό και επιβίωνε.
Παρά τις αποτυχίες, κυρίως στη διαχείριση του Κυπριακού και στις συνομιλίες, παρά τις έντονες επικρίσεις (αρχικά από ελάχιστους, που δεν είχαν παρασυρθεί από το κλίμα ευφορίας και προέβλεπαν τη συνέχεια), ο κ. Χριστόφιας μπορούσε να συντηρεί ψηλά ποσοστά αποδοχής και να πείθει για τις αγνές του προθέσεις. Οι επικρίσεις σκεπάζονταν εύκολα κάτω από ένα πέπλο προπαγάνδας εναντίον εκείνων που ήθελαν υποτίθεται να τον υπονομεύουν γιατί απλώς δεν μπορούσαν να αποδεχτούν έναν αριστερό πρόεδρο! Μέχρι και σενάρια για φυσική εξόντωσή του ενίσχυαν αυτή την προπαγάνδα, όταν τα «αποκάλυψε» από το βήμα του Κοινοβουλίου ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, εκθέτοντας στα μάτια της κοινής γνώμης ως κοινούς δολοφόνους όσους ασκούσαν έντονη κριτική, ακόμα και νέους, που μακριά από τα παραδοσιακά φώτα της δημοσιότητας έγραφαν τις απόψεις τους, ενίοτε και πολύ επιθετικές, σε αντιπολιτευτικές ιστοσελίδες.
Η έκρηξη στη ναυτική βάση, η διαχείριση που έγινε στη συνέχεια από τον κ. Χριστόφια και τους ανθρώπους του, αλλά και όσα αποκαλύφθηκαν για τους λόγους που πήρε την απόφαση να διατηρήσει εκεί τα φονικά εμπορευματοκιβώτια, αγνοώντας τους κινδύνους, ανατίναξαν ολόκληρο το σαθρό οικοδόμημα μιας επιφανειακής και αναποτελεσματικής πολιτικής, που έκτισε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Ήταν η κορύφωση της ιδεοληψίας, των λανθασμένων επιλογών, των αλλοπρόσαλλων πολιτικών που, όπως συμβαίνει με όλες τις εκλεγμένες κυβερνήσεις, μπορούν να καλύπτονται και να συντηρούνται επί μία πενταετή θητεία, εφόσον έτσι αποφάσισε δημοκρατικά το εκλογικό σώμα. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, όλα ανατράπηκαν, αφού τελικά αποδείχθηκε ότι αυτή η κατάσταση πολιτικής διαχείρισης, όπως και η συνέχιση της ανοχής, μπορεί να είναι και επικίνδυνη για τις ζωές των ανθρώπων και βεβαίως, για την ευημερία ή και την επιβίωση της χώρας. Γι’ αυτό και ξεχείλισε η οργή του κόσμου, ο οποίος από την πρώτη μέρα της τραγωδίας βρέθηκε στους δρόμους απαιτώντας την παραίτηση του Δημήτρη Χριστόφια.
Το συμπέρασμα ότι, ο τρόπος που διαχειρίστηκε ο Δημήτρης Χριστόφιας το φονικό φορτίο των 98 κατασχεθέντων εμπορευματοκιβωτίων, είναι ο ίδιος ακριβώς τρόπος, με τον οποίο διαχειρίζεται όλα τα μεγάλα ζητήματα, το Κυπριακό, την οικονομική κρίση, την παιδεία, το εσωτερικό μέτωπο, είναι πια διάχυτο. Γι΄ αυτό έχουν εκφραστεί και έντονες απόψεις εναντίον του ακόμα και από ανθρώπους που μέχρι χτες ήταν δίπλα του ή, έστω σιωπούσαν, αναμένοντας τα αποτελέσματα της πολιτικής του. Τώρα, όλοι βλέπουν ότι είναι σαν να έχουν τοποθετηθεί παντού εμπορευματοκιβώτια γεμάτα με εκρηκτικά και περιμένουμε πότε θα εκραγούν… Δεν ήταν λοιπόν μόνο η φονική έκρηξη, που ξεσήκωσε την οργή εναντίον του προέδρου. Ήταν και η διαπίστωση ότι η πολιτική του Χριστόφια αποτελεί έναν ενεργό εκρηκτικό μηχανισμό, που μπορεί να καταστρέψει τα πάντα. Ούτως ή άλλως, η κατάσταση στο Κυπριακό και στην οικονομία βρίσκεται ένα βήμα από την κατάρρευση.
Είναι επιβεβαιωμένη με έγγραφα και μαρτυρίες η αποκάλυψη ότι τα φονικά κοντέινερ παρέμειναν εκεί για δυόμισι χρόνια, ακόμα και όταν διαπιστώθηκε η επικινδυνότητά τους, επειδή αυτό επέβαλλε η πολιτική απόφαση του προέδρου και η υπόσχεση που έδωσε στον Σύρο πρόεδρο Άσαντ, ότι θα τα φυλάξει μέχρι να δοθεί ευκαιρία να τα επιστρέψει είτε στη Συρία είτε στο Ιράν, κατά παράβαση, βεβαίως, της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κι αυτή η απόφαση απέτρεψε και οποιαδήποτε βοήθεια προσφέρθηκε τόσο από τον ΟΗΕ όσο και από χώρες με τεχνογνωσία, όπως η Γερμανία και η Βρετανία. Η «πολιτική απόφαση» του προέδρου υπερτερούσε κάθε άλλης ενέργειας. Ακόμα και οι υπουργοί (Άμυνας και Εξωτερικών), που συμμετείχαν σε συσκέψεις όπου αναφερόταν η επικινδυνότητα του εκτεθειμένου στις πολύ ψηλές θερμοκρασίες υλικού, δεν μπορούσαν να βάλουν τον κίνδυνο πάνω από την πολιτική απόφαση. Φοβούμενοι βεβαίως να παραβιάσουν το τελεσίδικο της προεδρικής εντολής ή ακόμα και να «ενοχλήσουν» τον κ. Χριστόφια με τις ανησυχίες κάποιων στρατιωτικών.
Η απομόνωση
Μετά την έκρηξη, η ακολουθία των γεγονότων έφερε τον πρόεδρο σε ακόμα χειρότερη θέση. Επί τέσσερις μέρες ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ. Την τέταρτη μέρα εμφανίστηκε εν μέσω της πιο βαθιάς συλλογικής θλίψης του λαού, ενός λαού που παρακολουθούσε τρομαγμένος και αγανακτισμένος την ηγεσία του να εγκληματεί εις βάρος του, με ένα ιστορικό (ή μάλλον ανιστόρητο) διάγγελμα και, αντί να προσπαθήσει να καθησυχάσει το λαό, να δώσει κάποιες έστω πρώτες απαντήσεις και να εκφράσει την απολογία της Πολιτείας και του ιδίου, προσπάθησε να κερδίσει ο ίδιος συμπόνια. Μέσα στα λίγα ανούσια λόγια που βρήκε να ψελλίσει, θυμήθηκε την ΕΟΚΑ Β΄ και το πραξικόπημα, προσπαθώντας να εμφανιστεί ο ίδιος προσωπικά ως το θύμα αυτής της ασήκωτης τραγωδίας. Πρόβαλε και διόγκωσε κάποια επεισόδια που έγιναν έξω από το προεδρικό μέγαρο μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών και μερικές μολότοφ, που εντοπίστηκαν στη Λεμεσό, για να ταυτίσει αδίκως τις χιλιάδες πολιτών, που βρίσκονταν κάθε βράδυ έξω από το προεδρικό απαιτώντας την παραίτησή του, με τους πραξικοπηματίες του ’74, μίλησε για εθνικιστικά, ακροδεξιά στοιχεία που επιχειρούν να κάψουν το προεδρικό και αντί να μιλά για την τραγωδία, φόβιζε τους οπαδούς του λέγοντας ότι ζούμε γεγονότα όπως εκείνα που προηγήθηκαν του πραξικοπήματος.
Οι ανεπαρκείς και επικίνδυνοι χειρισμοί του πριν από το έγκλημα συνεχίστηκαν και μετά. Συνεχίζονται μέχρι σήμερα, μέχρι που έπεισε ότι δεν θέλει να αντιληφθεί τι συνέβη και πάντως ότι κάποιοι άλλοι φταίνε, αλλά όχι ο ίδιος. Κι αυτό προκάλεσε ακόμα περισσότερο την οργή του κόσμου, αλλά και την υποχρέωση πια όλων των πολιτικών δυνάμεων να διαχωρίσουν τη θέση τους, όσο πιο έντονα μπορούσαν. Ακόμα και το ΔΗΚΟ, το κόμμα του Μάριου Καρογιάν, που έβρισκε πάντα δικαιολογίες για να παραμένει στην κυβέρνηση παρά τις έντονες διαφωνίες στα μεγάλα ζητήματα, δεν άντεξε την πίεση και αποχώρησε. Αλλά κι αυτό έγινε μετά από έντονο παρασκήνιο και σε περιβάλλον ανορθόδοξου πολιτικού παζαριού (για να επιδεινώσει περισσότερο το βαρύ κλίμα), που οδήγησε σε έναν ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου, ο οποίος πόρρω απέχει από τη λαϊκή απαίτηση για κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας ή έστω ευρείας αποδοχής. Την εικόνα αποδίδει καλύτερα η αναφορά στο εξής: Δύο υπουργεία εδόθησαν στους Ενωμένους Δημοκράτες, ένα κόμμα που ίδρυσε ο πρώην πρόεδρος Γιώργος Βασιλείου, το οποίο δεν καταφέρνει να εξασφαλίσει ποσοστά για είσοδο στη Βουλή και που σήμερα εκφράζει την πιο ακραία ενδοτική γραμμή στο Κυπριακό. Επίσης, αντί για συμφιλίωση, ο πρόεδρος επιδίωξε το διχασμό, επιχειρώντας να τοποθετήσει σε υπουργείο ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του ΔΗΚΟ (Νίκος Κλεάνθους), πράγμα που τελικά απετράπη μετά από έντονη αντίδραση του Μάριου Καρογιάν, και ένα μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της ΕΔΕΚ (Ευθύμιος Φλουρέντζος), που τελικά έγινε υπουργός και διεγράφη από την ΕΔΕΚ.
Πάντως, το αποτέλεσμα όλων αυτών των επιπόλαιων χειρισμών είναι η απόλυτη μοναξιά του Δημήτρη Χριστόφια, σε ένα πολιτειακό σύστημα, όπου το Κοινοβούλιο δεν έχει την εξουσία να τον εξαναγκάσει σε παραίτηση και πρόωρες εκλογές, αλλά έχει τη δύναμη να καθηλώσει κάθε κυβερνητική πράξη, είτε με δικά του νομοθετήματα, είτε απορρίπτοντας κάθε κυβερνητική απόφαση που χρειάζεται κοινοβουλευτική έγκριση: Προϋπολογισμοί, απελευθέρωση κονδυλίων, διοικητικές αποφάσεις κ.λπ. Αυτό που έγινε με τις κυβερνητικές προτάσεις, για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης ήταν μια κομματική επίδειξη προς αυτή την κατεύθυνση. Τα νομοσχέδια της κυβέρνησης, που κατατέθηκαν στη Βουλή μετά από συμφωνία κυβέρνησης-συντεχνιών, απορρίφθηκαν ή τροποποιήθηκαν και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, δηλαδή όλα πλην του ΑΚΕΛ, πέρασαν με την πλειοψηφία τους, δικό τους πακέτο μέτρων, δημιουργώντας μια ασφυκτική κατάσταση για την κυβέρνηση. Βέβαια, είχε προηγηθεί η απόπειρα του Δημήτρη Χριστόφια να παρακάμψει τα κόμματα δημιουργώντας στρατόπεδο εναντίον τους μαζί με τις τρεις ισχυρές συντεχνίες του δημόσιου τομέα, πιστεύοντας προφανώς ότι τα κόμματα φοβούμενα το πολιτικό κόστος δεν θα τολμούσαν να δυσαρεστήσουν τις συντεχνίες. Προκάλεσε δηλαδή ο ίδιος την αναμέτρηση για να διαπιστώσει τελικά ότι η κυβερνώσα δύναμη δεν είναι πια με το μέρος του.
Ασφαλώς, δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχει κυβέρνηση η οποία στηρίζεται μόνο από ένα κόμμα, χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά είναι η πρώτη φορά που υπάρχει κυβέρνηση η οποία αντιμετωπίζει τέτοια λαϊκή κατακραυγή και τόσο μεγάλα προβλήματα, που είναι αδύνατο να τα ξεπεράσει μόνη της. Καμιά μονοκομματική κυβέρνηση δεν προκάλεσε τόσο μεγάλες αντιδράσεις για την πολιτική και την ανεπάρκεια της και καμιά δεν βρέθηκε μπροστά σε τόσο οριστικά δραματικές συνέπειες από την πολιτική της, στο Κυπριακό, στην οικονομία και στην κοινωνία.
Η ανικανότητα, η αδράνεια, η απρονοησία και η πολιτική αλαζονεία προκάλεσαν την τραγωδία της 11ης Ιουλίου με όλες τις γνωστές, ασήκωτες συνέπειες. Η μοναρχική φιλοσοφία, οι εμμονές και οι απερίσκεπτες συμφωνίες στο Κυπριακό, έχουν ήδη παγιδεύσει την Κυπριακή Δημοκρατία σε μια πορεία που δεν μπορεί να οδηγήσει παρά μόνο σε τραγικά αποτελέσματα. Η μνημειώδης αναβλητικότητα και οι ιδεολογικές αγκυλώσεις έχουν φέρει την, έως προ τριετίας, ανθηρή οικονομία ένα βήμα πριν από το μηχανισμό στήριξης. Η μεταφορά στο Προεδρικό των κομματικών συνηθειών, των κομματικών ιδεών, των κομματικών ρουσφετιών, των κομματικών επιθέσεων κατά πάντων των διαφωνούντων, οδήγησε σε καταβαράθρωση το εσωτερικό μέτωπο και απέκλεισε κάθε πιθανότητα ευρύτερης συνεννόησης, για κοινή αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων. Ούτε ο Νίκος Αναστασιάδης, ούτε ο Μάριος Καρογιάν έχουν πια το περιθώριο να στηρίξουν τον Δημήτρη Χριστόφια. Η λαϊκή αντίδραση είναι τέτοια, που ακόμα κι αν το ήθελαν, δεν θα μπορούσαν να ρισκάρουν.
Η μόνη επιλογή, που θα μπορούσε να ανατρέψει το σκηνικό, θα ήταν η προσφυγή στις κάλπες. Κάτι όμως που αποκλείεται. Γιατί, από τη μια ο Χριστόφιας δεν θα μπορούσε να παραδεχτεί ότι τα έκανε θάλασσα και εγκαταλείπει άδοξα την προεδρία και, από την άλλη, οι εν δυνάμει υποψήφιοι, όπως ο Νίκος Αναστασιάδης, δεν θα ήθελαν να μπουν ξαφνικά σε μια σύντομη προεκλογική εκστρατεία, για να αναλάβουν τώρα μια κυβέρνηση διάρκειας 18 μηνών (όποιος αναλάβει σήμερα, θα είναι για περίοδο μέχρι την εξάντληση της θητείας της νυν κυβέρνησης) και μάλιστα για να πάρει στα χέρια του τα τεράστια ζητήματα που εκκρεμούν και μοιάζουν με ωρολογιακές βόμβες, όπως τις συνομιλίες του Κυπριακού, την οικονομική κρίση, την έρευνα και την απόδοση ευθυνών για την τραγωδία.
Μέχρι στιγμής ο Δημήτρης Χριστόφιας είναι αποφασισμένος να συνεχίσει να κυβερνά ως το Φεβρουάριο του 2013. Είναι βεβαίως άγνωστο αν θα αντέξει την πολιτική πίεση και την απαξίωση που, αν μη τι άλλο, σίγουρα τον επηρεάζουν ψυχολογικά και βιολογικά, αν σκεφτεί κανείς ότι είναι ένας πολιτικός που έχει την ανάγκη να εμφανίζεται ως ο αγαπημένος του λαού. Αλλά, τι μπορεί να γίνει για να ξεφύγει από την πίεση; Ουδείς μπορεί να προβλέψει ακόμα, σε αυτή τη ρευστή κατάσταση. Το σίγουρο όμως είναι ότι τον Οκτώβριο το Κυπριακό μπορεί να εισέλθει σε νέα φάση, με ορόσημο το ραντεβού Χριστόφια, Έρογλου, Μπαν Κι Μουν. Και μια ταραχώδης εξέλιξη στο Κυπριακό, όπως η δρομολόγηση μιας διεθνούς διάσκεψης, που είναι ήδη στις σκέψεις των αξιωματούχων του ΟΗΕ, αποτελεί πάντα μια δοκιμασμένη συνταγή για να αποκοιμίσει κανείς τις ανησυχίες της κοινής γνώμης…
Του Άριστου Μιχαηλίδη,
διευθυντή σύνταξη της εφ. Φιλελεύθερος
