Ο Σύριζα αυτοαποκαλύπτεται

Για τον εσωκομματικό διάλογο στον Σύριζα

Στα πλαίσια του εσωκομματικού διαλόγου στον Σύριζα, αναδημοσιεύουμε δύο κείμενα από την ιστοσελίδα Iskra της Αριστερής Πλατφόρμας την Δευτερα 3 Αυγούστου. Είναι χρήσιμο να παρακολουθεί κανείς τον εσωτερικό διάλογο στον Σύριζα, καθώς μπορεί να σχηματίσει μια εικόνα για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο κυβερνόν κόμμα, τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές που επικρατούν. Το πρώτο κείμενο είναι του Γιάννη Φωτιάδη, «Η μη παραίτηση του Τσίπρα και η μη ηθικότητα του Σύριζα». Κρίναμε σκόπιμο να το αναδημοσιεύσουμε, χωρίς να συμφωνούμε σε όλες τις διαπιστώσεις του, καθώς θίγει μια διάσταση της πολιτικής που απουσιάζει συστηματικά από τον δημόσιο διάλογο: την ηθική.

Το δεύτερο κείμενο  είναι του Θανάση Καρτερού, «Παιδιά ξαπλωθείτε, να μπούμε στους τάφους», που δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 2 Αυγούστου  και τα σχόλια που αναρτήθηκαν  στην Ισκρα, μέχρι το Απογευμα της Δευτέρας τα οποία χαρακτηρίζουν κατά τη γνώμη μας το κλίμα και την ένταση των αντπαραθέσεων, ένταση που ξεπερνάει κατά πολύ αντίστοιχες τοποθετήσεις σε ιστοσελίδες εκτός Σύριζα

“Διαχειριστής”

Η μη παραίτηση του Α. Τσίπρα και η μη ηθικότητα του Σύριζα

Του ΓΙΑΝΝΗ ΦΩΤΙΑΔΗ

Είναι εντυπωσιακό ότι μόνο η πολύ μικρή ομάδα της «Κομμουνιστικής Τάσης του ΣΥΡΙΖΑ» έχει ζητήσει αλλαγή ηγεσίας στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ μάλιστα ο Α. Τσίπρας έχει προκαλέσει ανοικτά (σε στυλ «όποιος τολμά») όποιον θέλει να θέσει θέμα ηγεσίας. Μάλιστα στελέχη της Αριστερής Πλατφόρμας επιμένουν ότι θέμα ηγεσίας δεν τίθεται, ενώ την ίδια στάση τηρεί και ο ίδιος ο Παναγιώτης Λαφαζάνης. Αλήθεια τι άλλο πρέπει να συμβεί ώστε να τεθεί θέμα ηγεσίας; Και εδώ θα αναφερθώ στην ηθική διάσταση του ζητήματος και όχι στην πολιτική που θέτει η Κομμουνιστική Τάση. Και η ηθική στάση είναι αυτή: Μετά από μια τόσο μεγάλη αποτυχία, ο ηγέτης που έχει την μεγάλη ευθύνη της αποτυχίας οφείλει να υποβάλλει την παραίτηση του χωρίς δικαιολογίες, υποσημειώσεις και αστερίσκους, αποδεικνύοντας ότι η ηθική στάση υπερτερεί της επιθυμίας για εξουσία. Και γιατί είναι αυτή η ηθική στάση; Διότι στην κοινωνική ζωή η ανάληψη ευθύνης για πράξεις, λάθη και παραλείψεις που έχουν μεγάλη σημασία στο κοινωνικό σώμα είναι απαραίτητος όρος ώστε αυτή να μην καταλήγει στην επικράτηση της δύναμης. Της στυγνής δύναμης της εξουσίας. Και φτάνουμε στο σημείο ο Α. Τσίπρας να υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει άλλος που θα μπορούσε να τα καταφέρει καλύτερα και γι’ αυτό προφανώς δεν θέλει να παραιτηθεί. Πρόκειται όμως για τον ορισμό της αλαζονείας: Το αν υπάρχει άλλος καλύτερος από αυτόν έπρεπε να αφήσει να το κρίνουν οι άλλοι (τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ εν προκειμένω), αφού ο ίδιος έχει πρώτα παραιτηθεί ώστε να δείξει ότι αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη της πολιτικής κατάστασης και για να μην δίνει λαβή στη σκέψη ότι θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει μηχανισμούς εξουσίας προκειμένου να παραμείνει γαντζωμένος στην εξουσία.

Βέβαια δεν φταίει μόνο ο Τσίπρας. Όπως είπα δεν μιλάει σχεδόν κανείς; Πως γίνεται όμως και οι ριζοσπάστες του ΣΥΡΙΖΑ να σιωπούν; Η εξήγηση που δίνωση κ είναι αυτή: Τα στελέχη, για παράδειγμα, της Αριστερής Πλατφόρμας δεν βάζουν θέμα παραίτησης του Α. Τσίπρα με βάση κάποιους πολιτικούς υπολογισμούς ή, για να πούμε το ίδιο πράγμα και διαφορετικά, με βάση κάποιους πολιτικούς φόβους. Παίρνουν δηλαδή υπόψη τους το γεγονός ότι ο Α. Τσίπρας απολαμβάνει, ακόμη, σημαντικής δημοφιλίας και φοβούνται να συγκρουσθούν με αυτό το λαϊκό αίσθημα. Έτσι όμως βάζουν τους πολιτικούς υπολογισμούς πάνω από την ηθική στάση.

Ο Α. Τσίπρας έρχεται και μας λέει: «Κανείς δεν είναι αλάνθαστος και βέβαια και εγώ έχω κάνει λάθη». Αυτή η διατύπωση βέβαια υποβαθμίζει τα λάθη του, εννοώντας λάθη του συρμού. Και στη συνέχεια ζητά να κυβερνά σαν ο καλύτερος διαχειριστής της συνεχιζόμενης ταπείνωσης και εξαθλίωσης των πολιτών. Αυτή είναι η λογική του Ηγεμόνα. Το ανθρώπινο, το πολύ ανθρώπινο θα ήταν να απαιτήσει από τον εαυτό του να αποσυρθεί, τουλάχιστον για ένα διάστημα, για να μπορέσει να συλλογισθεί βαθιά πάνω στις κρίσιμες αποφάσεις του που οδήγησαν τα πράγματα ως εδώ και στις συνεπαγόμενες ευθύνες του, μακριά από τους καταναγκασμούς και την τυφλότητα που η εξουσία επιβάλλει στους υπηρέτες και τους αρχιερείς της. Να συλλογισθεί και να πονέσει επίσης βαθιά, για την κατάληξη των πραγμάτων, ακόμη και αν τελικά συμπέραινε ότι ο ίδιος ήταν αλάνθαστος. Αλλά αυτό θα ήταν το ανθρώπινο, το πολύ ανθρώπινο και όχι το ηγεμονικό. Και σαν τύπος Ηγεμόνα, ο Α. Τσίπρας γίνεται μοιραία και καταχραστής. Όχι βέβαια χρηματικού κεφαλαίου, αλλά πολιτικού κεφαλαίου. Καταχραστής εξουσίας.

Θα επαναλάβω, όμως, μεγαλώνοντας τώρα κατά πολύ το πλαίσιο, ότι δεν έχει την αποκλειστική ευθύνη:

Η Αριστερά έχει μακρά παράδοση στην πολιτική μη ηθικότητα. Για μεγάλο χρονικό διάστημα είχε επικρατήσει, με στυγνό τρόπο, η άποψη ότι ηθικό είναι ότι συμφέρει το κόμμα ή στις πιο οραματικές στιγμές, στις απαρχές κυρίως, ότι συμφέρει την επανάσταση, κάτι που οδήγησε σε μεγάλα εγκλήματα. Στις μέρες μας και μετά την παταγώδη αποτυχία του κομμουνιστικού κινήματος, καθώς και του κομματικού προτύπου, έχει υπάρξει μια άμβλυνση στην εκφορά αυτού του δόγματος, αλλά μόνο στην εκφορά. Στην ουσία συνεχίζει η παράδοση που θέλει την ηθική στάση να υποτάσσεται στους πολιτικούς υπολογισμούς. Και τα εγκλήματα συνεχίζονται, αλλά είναι πολλά μικρά και μη αιματηρά. Επομένως, από αυτή την άποψη, ο Α. Τσίπρας συνεχίζει, απλώς, την αριστερή παράδοση. Και οι αριστεροί πολίτες έχουν μεγάλη ευθύνη που επιτρέπουν στις ηγεσίες τους να είναι τόσο συστημικές ώστε να ακολουθούν τον γενικό κανόνα του συστήματος, όπως τον είχε συμπεράνει ο Λένιν: «Στην πολιτική, ηθική δεν υπάρχει, υπάρχει μόνο σκοπιμότητα».

Με τα παραπάνω δεν προτείνω την επιστροφή σε μια κλειστή και τυραννική ηθικότητα. Ωστόσο ζητώ από την αντισυστημική πολιτική να τιμήσει την μεγάλη σημασία και την αυτονομία του ηθικού στοιχείου. Ασφαλώς δεν είναι τυχαίο που στην ανθρώπινη πορεία διαμορφώθηκε στον ανθρώπινο εγκέφαλο «ηθική περιοχή». Μάλιστα, σύμφωνα με κάποιες πρόσφατες έρευνες νευροεπιστημόνων «οι υψηλότερες ικανότητες στην ηθική συλλογιστική σχετίζονται και με περισσότερη φαιά ουσία στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη σύνθετη κοινωνική συμπεριφορά, τη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση συγκρούσεων σε σχέση όχι μόνο με εκείνους που υστερούν αλλά και με εκείνους που βρίσκονται στον μέσο όρο στον «ηθικό» τομέα» (ερευνητές Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια).

Τελικά ζητώ ο κάθε αριστερός πολίτης να βγάλει περισσότερο συστηματικά την Αντιγόνη που έχει μέσα του απέναντι σε κάθε αριστερή εξουσία. Και εδώ έχουμε μιαν άλλη πονεμένη ιστορία: Για την αριστερά καταδικαστέα είναι μόνο η εξουσία των καπιταλιστών, στις καθαρά οικονομικές σχέσεις. Αντίθετα η εξουσία των πολιτικών ελίτ της αριστεράς είναι, σε γενικές γραμμές, στο απυρόβλητο. Τις συνέπειες αυτής της τυφλότητας τις είδαμε, για μιαν ακόμη φορά, καθαρά. Επομένως, η αποκατάσταση της αυτονομίας του ηθικού στοιχείου περνά, σε ότι αφορά την αριστερά, από συγκεκριμένες πολιτικές προϋποθέσεις: Τον δραστικό περιορισμό της εξουσίας των αριστερών πολιτικών ελίτ και ταυτόχρονα την δραστική αύξηση της ισχύος του μεμονωμένου μέλους της αριστερής ή αντισυστημικής πολιτικής οντότητας.

Η νέα αυτή κρίση στην αριστερά θα μπορούσε να έχει ευλογημένο αποτέλεσμα αν γινόταν η απαρχή μιας πραγματικά και όχι κατ’ ευφημισμό, νέας πορείας. Στην πορεία αυτή πρέπει να εγκαταλειφθούν ολέθριες αριστερές παραδόσεις που τελικά λειτουργούν προς όφελος του ευρύτερου συστήματος στο οποίο εντάσσω και τους κομματικούς μηχανισμούς και τις ελίτ της αριστεράς. Είναι το Αριστερό Ρεύμα έτοιμο για μια τέτοια, πραγματικά θεμελιώδη, απόσχιση; Γιατί κατά τη γνώμη μου το Αριστερό Ρεύμα είναι αφενός μεν αυτή τη στιγμή η μόνη υπολογίσιμη οργανωμένη δύναμη της ριζοσπαστικής αριστεράς, αφετέρου το παραπάνω είδος απόσχισης είναι το μόνο είδος απόσχισης που πραγματικά θα μπορούσε να γράψει ιστορία. Και δεν προϋποθέτει απαραίτητα τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ.

*Ο Γιάννης Φωτιάδης είναι Οικονομολόγος και μέλος του τμήματος Οικονομικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ

Kυριακή 2 Αυγούστου 2015

Παιδιά ξαπλωθείτε να μπούμε στους τάφους

Του ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΤΕΡΟΥ*

Δεν ξέρω, αλλά αυτή η τελευταία Κεντρική Επιτροπή, αν εξαιρέσεις την τελική της απόφαση, θα πρέπει νομίζω να ξεχαστεί γρήγορα. Να είναι παρένθεση και να αντανακλά μια παρένθεση στο κόμμα. Και δεν αναφέρομαι εδώ στα όχι, στα ναι, στα ναι μεν αλλά, στη διάσταση απόψεων. Και στην ενδημική τον τελευταίο καιρό αποθέωση του τακτικισμού -άλλα λέμε, άλλα εννοούμε, κι άλλα κάνουμε. Αλλά στο γενικό κλίμα δυσθυμίας, δυστυχίας, ακόμα και πένθους, που χαρακτήριζε τις εργασίες από την αρχή μέχρι το τέλος.

Κατ’ αρχήν κανείς δεν θυμάται ποτέ τον Τσίπρα τόσο βαρύ και απολογητικό. Η εισήγησή του ήταν από την αρχή ως το τέλος μια προσπάθεια να εξηγήσει, να δικαιολογήσει, να απαντήσει. Και παρά το γεγονός ότι σε κάποια στιγμή δήλωσε περήφανος για τον τρόπο και την επιμονή με την οποία διαπραγματεύτηκε, διαβεβαιώνοντας ότι δεν πρόκειται να δραπετεύσει, η εντύπωση που έμεινε είναι ότι κουβαλάει σταυρό. Και όχι μόνο σταυρό εσωκομματικό. Αλλά και σταυρό που έχει να κάνει με τη συμφωνία και τα συμπαρομαρτούντα.

Το όραμα, οι στόχοι, η αισιοδοξία, που χαρακτήριζαν πάντα το λόγο και τη σκέψη του απουσίαζαν πάντως. Το αύριο το περιέγραψε, και πολύ σωστά, σαν μια διαρκή μάχη, αλλά δεν έθεσε τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων. Πότε θα αρχίσει αυτή η μάχη, με ποιους όρους, με ποιους μαχητές, με ποια χρονοδιαγράμματα, με ποιες προτεραιότητες. Κουράστηκε, θα πείτε, μετά από τόσους μήνες διαπραγματευτικής φθοράς και τόσες εβδομάδες εσωκομματικής παραφθοράς. Σωστό. Αλλά αυτό δεν αλλάζει τη γενική εικόνα.

Και να σκεφτείτε ότι ο Τσίπρας, έτσι βαρύς, ήταν ο πιο αισιόδοξος απ’ όλους. Διότι αυτό που ακολούθησε ήταν μια ατέλειωτη, ασήκωτη, γκρίζα, παρέλαση ήττας. Στρατηγική ήττα, συντριπτική ήττα, διαπραγματευτική ήττα. Η ήττα, της ήττας, ω ήττα. Κι αυτό όχι μόνο από κείνους που έχουν σηκώσει μπαϊράκι. Αλλά από ομιλητές πάσης ηλικίας, φύλου, απόψεων. Υπήρξαν εξαιρέσεις φυσικά. Αλλά η γενική εντύπωση στον ανυποψίαστο παρατηρητή είναι ότι έπεσε σε μαύρη τρύπα. Και κάποιοι έκλεισαν και το καπάκι από πάνω.

Και πώς να είναι αισιόδοξοι σε τόσο δύσκολη κατάσταση; Εμ στα δύσκολα τους χρειαζόμαστε αν όχι αισιόδοξους, τουλάχιστον αποφασισμένους τους κεντροεπιτρόπους. Α-πο-φα-σι-σμε-νους! Γιατί από ρέκβιεμ ξέρουμε κι εμείς. Και εντάξει, μπορεί ο καθένας να είναι όσο θέλει προβληματισμένος. Αλλά να κηδεύουμε τον ζωντανό; Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μακράν ισχυρότερο κόμμα, κυβερνά, διαθέτει ένα χαρισματικό πρωθυπουργό με μεγάλη κοινωνική στήριξη, κι εμείς τραγουδάμε παιδιά ξαπλωθείτε να μπούμε στους τάφους;

Αν επιμείνουμε πάντως έτσι θα μας χώσουν σίγουρα εκεί, εκείνοι που προβάρουν κιόλας επικήδειους…

*Δημοσιεύθηκε στην ΑΥΓΗ την Κυριακή 2 Αυγούστου 2015

Σχόλια