“να βοηθήσουμε τους Τούρκους ρεπουμπλικάνους”

του Alexandre Adler

Η α­περ­γί­α πεί­νας των Τούρ­κων πο­λι­τι­κών κρα­του­μέ­νων της ά­κρας α­ρι­στε­ράς (το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος τους προ­έρ­χο­νται α­πό την ο­μά­δα των πρώ­ην μα­ο­ϊ­κών του με­τώ­που για την α­πε­λευ­θέ­ρω­ση του Λα­ού, DHKP), α­πο­τε­λεί έ­να χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό σύμ­βο­λο για την κα­τά­στα­ση της χώ­ρας. Ό­λα ξε­κί­νη­σαν α­πό έ­να αν­θρω­πι­στι­κό μέ­τρο του τουρ­κι­κού κρά­τους, σύμ­φω­νο με τις ευ­ρω­πα­ϊ­κές προ­δια­γρα­φές: το στα­δια­κό κλεί­σι­μο των πα­ρα­δο­σια­κών φυ­λα­κών, ό­που οι φυ­λα­κι­σμέ­νοι κρα­τού­νται σε κρα­τη­τή­ρια των 120 α­τό­μων, κά­τω α­πό α­πα­ρά­δεκτες συν­θή­κες υ­γιει­νής, και για τη με­τα­φο­ρά των κρα­του­μέ­νων σε α­το­μι­κά κε­λιά ή των 3 α­τό­μων, με ευ­ρω­πα­ϊ­κά στά­νταρ. Χω­ρίς αμ­φι­βο­λί­α, κά­ποιοι α­πό τους κρα­τού­με­νους φο­βού­νται την αυ­θαί­ρε­τη συ­μπε­ρι­φο­ρά των δε­σμο­φυ­λά­κων στις νέ­ες φυ­λα­κές, αλ­λά το βα­σι­κό δεν εί­ναι ε­κεί: το μέ­τρο ση­μα­το­δο­τεί το ξή­λω­μα του πα­λαιού συ­στή­μα­τος, ό­που το DHKP ι­διαί­τε­ρα, ε­πι­βά­λλει τον δι­κό του σι­δε­ρέ­νιο νό­μο στους τρο­φί­μους, τρο­μο­κρα­τώ­ντας τους φύ­λα­κες και υ­πο­τάσ­σο­ντας τους κρα­του­μέ­νους. Η ί­δια η Διε­θνής Α­μνη­στί­α, ορ­γά­νω­ση ι­διαί­τε­ρα ε­χθρι­κή και μο­νο­με­ρής στη στά­ση της α­πέ­να­ντι στην Τουρ­κί­α, α­να­γνώ­ρι­σε ότι οι αρ­χη­γοί του DHKP συ­ντη­ρού­σαν δι­κα­στή­ρια στο ε­σω­τε­ρι­κό των φυ­λα­κών, φτά­νο­ντας έ­ως την ε­κτέ­λε­ση θα­να­τι­κών ποι­νών ε­νά­ντια σε ό­σους δεν πει­θαρ­χού­σαν, και στους δια­φω­νού­ντες.
Η κα­τάρ­ρευ­ση του συ­στή­μα­τος εί­ναι ι­διαί­τε­ρα βί­αια: το DHKP εί­χε κα­τα­φέ­ρει να εκ­βιά­σει με την α­πει­λή της ε­ξέ­γερ­σης την ι­σλα­μι­κή κυ­βέρ­νη­ση του Ερ­μπα­κάν, με την ο­ποί­α μοι­ρα­ζό­ταν τις ί­διες δια­συν­δέ­σεις με τους Σύ­ριους και τους Ι­ρα­νούς. Με την εκ­κο­σμι­κευ­μέ­νη α­ρι­στε­ρά ό­μως, ο εκ­βια­σμός κα­ταρ­ρέ­ει: ο στρα­τός α­πο­κα­τέ­στη­σε την τά­ξη στη με­γά­λη φυ­λα­κή της Κων­στα­ντι­νού­πο­λης με τί­μη­μα 18 νε­κρούς α­πό σφαί­ρες με­τα­ξύ των κρα­του­μέ­νων, 2 νε­κρούς στρα­τιω­τι­κούς και 10 αυ­το­κτο­νί­ες α­πό αυ­το­πυρ­πόληση. Μέ­χρι τώ­ρα, η α­περ­γί­α πεί­νας, ορ­γα­νω­μέ­νη α­πό την ί­δια ο­μά­δα, προ­κά­λε­σε τον θά­να­το α­πό α­σι­τί­α 14 συγ­γε­νών τους – συ­χνά συ­ζύ­γων των κρα­του­μέ­νων. Αλ­λά ό­λα αυ­τά μέ­σα σε μια γε­νι­κή α­δια­φο­ρί­α: τους Τούρ­κους αυ­τό το διά­στη­μα δεν τους α­πα­σχο­λεί πα­ρά η σο­βα­ρό­τη­τα της οι­κο­νο­μι­κής κα­τά­στα­σης.
Αυ­τή η ι­στο­ρί­α μας ε­πα­να­φέ­ρει ευ­θέ­ως στη γε­νι­κό­τε­ρη κα­τά­στα­ση της χώ­ρας. Στη δια­κυ­βέρ­νη­ση βρί­σκο­νται οι εκ­κο­σμι­κευ­μέ­νες τουρ­κι­κές ε­λίτ, που έ­χουν ε­πι­τέ­λους ε­νο­ποι­η­θεί σε μια προ­ο­πτι­κή προ­σαρ­μο­γής στην Ευ­ρώ­πη και στον δη­μο­κρα­τι­κό εκ­συγ­χρο­νι­σμό. Σε μια πραγ­μα­τι­κή α­ντι­πο­λί­τευ­ση έ­χει πε­ρά­σει η πα­λαιά Τουρ­κί­α του “Πα­ζα­ριού”, των τρα­μπού­κων και των πε­ρι­στρε­φό­με­νων δερ­βί­ση­δων, που α­ντι­πα­λεύ­ει με μί­σος την α­να­πό­φευ­κτη ε­ξά­λει­ψή της. Αυ­τή η πα­λαιά Τουρ­κί­α σε α­πο­σύν­θε­ση εκ­φρά­ζε­ται με πολ­λούς τρό­πους που εί­ναι με­ρι­κές φο­ρές α­ντι­φα­τι­κοί: α­σφα­λώς με τον ι­σλα­μι­σμό του Φα­ζι­λέτ (το “κόμ­μα της α­ρε­τής”), αλ­λά ε­πί­σης με το­πι­κι­στι­κές και α­πο­σχι­στι­κές τά­σεις, με­ρι­κές φο­ρές με εκ­κλή­σεις υ­πέρ της κοι­νω­νί­ας των πο­λι­τών ε­νά­ντια στο Κρά­τος, με έλ­λει­ψη α­νο­χής α­πέ­να­ντι στους θρη­σκευ­τι­κά δια­φο­ρετικούς, τους Α­λε­βί­τες (κρυ­πτο-σι­ί­τες), και τέ­λος με την ε­πι­μο­νή να α­ψη­φή­σουν, με το χρή­μα ή με τη βί­α, την κο­σμι­κή δη­μο­κρα­τί­α. Να για­τί συ­νε­χί­ζουν να υ­πάρ­χουν εν δυ­νά­μει αυ­τές οι τά­σεις που ο­δη­γούν εί­τε στην α­νο­χή και στην εν­θάρ­ρυν­ση της μα­φιό­ζι­κης ή της ι­δε­ο­λο­γι­κής βί­ας, εί­τε στην έ­ξο­δο των φο­ντα­με­ντα­λι­στών α­πό τη συ­νή­θη ι­δε­ο­λο­γι­κή τους α­πο­μό­νω­ση, ό­πως έ­κα­νε η Ταν­σού Τσιλ­λέρ, η κλη­ρο­νό­μος του δη­μα­γω­γι­κού λα­ϊ­κι­σμού των δη­μο­κρα­τι­κών του Με­ντε­ρές στην δε­κα­ε­τί­α του 50.
Κα­θώς οι με­γά­λες αλ­λα­γές που πραγ­μα­το­ποιού­νται κά­τω α­πό τα μά­τια μας α­πο­βλέ­πουν στο να ε­ξευ­ρω­πα­ΐ­σουν την κοι­νω­νί­α με γρή­γο­ρο ρυθ­μό, βγά­ζο­ντας έ­ναν προς έ­ναν τους ε­πι­δέ­σμους που εί­χε ε­φαρ­μό­σει το ρε­που­μπλι­κα­νι­κό κρά­τος ε­πά­νω στις πλη­γές του κοι­νω­νι­κού σώ­μα­τος, σφίγ­γο­ντάς τους συ­χνά πο­λύ δυ­να­τά. Μό­νο και μό­νο η α­φαί­ρε­ση αυ­τών των πρό­χει­ρων ε­πι­δέ­σμων κά­νει το αί­μα να ρέ­ει ά­φθο­νο. Αλ­λά το αί­μα δεν τρέ­χει α­πό και­νούρ­γιες πλη­γές, αλ­λά μάλ­λον α­πό πα­λιό­τε­ρες που πρέ­πει σι­γά-σι­γά να ε­που­λω­θούν. Κα­ταρ­γή­θη­καν οι φυ­λα­κές – γκού­λα­γκ και πρέ­πει να α­ντι­με­τω­πι­σθούν οι αι­μα­τη­ρές ε­ξε­γέρ­σεις στα­σια­στών, που εί­ναι οι ί­διοι αι­μο­χα­ρείς. Ε­πε­τρά­πη­σαν ε­λεύ­θε­ρες ε­κλο­γές στις πε­ριο­χές των Κούρ­δων, για να κα­τα­λή­ξουν στο να διοι­κεί­ται η με­γα­λύ­τε­ρη κουρ­δι­κή πό­λη (ε­κτός φυ­σι­κά της Κων­στα­ντι­νού­πο­λης), το Ντιαρ­μπα­κίρ, με το ε­κα­τομ­μύ­ριο των κα­τοί­κων του, α­πό τους αυ­το­νο­μι­στές, και να γε­μί­ζουν οι φυ­λα­κές α­πό νε­ο­ε­κλεγ­μέ­νους, που συν­δέ­ο­νται με την τρο­μο­κρα­τί­α ε­νός ΡΚΚ, που βρί­σκε­ται και το ί­διο σε πο­ρεί­α ε­ξα­φά­νι­σης. Α­κο­λου­θεί­ται μια δυ­να­μι­κή ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή, που προ­σβλέ­πει σε λα­ούς κο­ντι­νούς, πέ­ρα α­πό τα σύ­νο­ρα, στην Βο­σνί­α, στην Αλ­βα­νί­α, στο Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν, και ταυ­το­χρό­νως παρέχουν, του­λά­χι­στον για έ­να διά­στη­μα, ά­συ­λο στους ι­σλα­μι­στές ή στους υ­πε­ρε­θνι­κι­στές που δρουν στο Σε­ρά­γιε­βο ή στο Μπα­κού. Τέ­λος α­ντι­μά­χο­νται τον πλη­θω­ρι­σμό βά­ζο­ντας σε ε­νέρ­γεια τα με­γά­λα μέ­σα, ε­νώ ταυ­τό­χρο­να α­πο­δυ­να­μώ­νουν, για μια πρώτη περίοδο, αυ­τές τις κα­κο­δια­χει­ρι­ζό­με­νες τρά­πε­ζες που γι­γα­ντώ­θη­καν πο­ντά­ρο­ντας στην τα­χεί­α υ­πο­τί­μη­ση του νο­μί­σμα­τος.
Πα­ντού, η Τουρ­κί­α βρί­σκε­ται στο μέ­σο του δρό­μου: Πε­ριό­ρι­σε τον πλη­θω­ρι­σμό της κα­τά 50%, αλ­λά και τις κα­τα­χρή­σεις της ε­ξου­σί­ας κα­τά 50%, τις πα­ρα­βιά­σεις των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των, την ε­πί­λυ­ση του κουρ­δι­κού ζη­τή­μα­τος και τη δια­δι­κα­σί­α προ­σέγ­γι­σης με τους Έλ­λη­νες (σκο­ντά­φτουν στην Κύ­προ) και με τους Ρώ­σους (που σκο­ντά­φτουν στο μέλ­λον του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν και στα πε­τρέ­λαια της θά­λασ­σας της Κα­σπί­ας). Εί­ναι λοι­πόν και­ρός για την Ευ­ρώ­πη να βο­η­θή­σει την ρε­που­μπλι­κα­νι­κή Τουρ­κί­α να ο­λο­κλη­ρώ­σει το 50% του δρό­μου που της α­πο­μέ­νει. Τέ­τοια ό­μως δεν εί­ναι, α­λί­μο­νο, η στά­ση της Ευ­ρώ­πης, ού­τε της ί­διας της Γαλ­λί­ας, που ε­φάρ­μο­σε ω­στό­σο μια πρα­κτι­κή α­λη­θι­νού α­νοίγ­μα­τος τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια.
Πως ε­ξη­γεί­ται μια τέ­τοια τύ­φλω­ση; Πρέ­πει να πι­στέ­ψου­με ό­τι το αρ­νη­τι­κό γο­η­τεύ­ει και η α­ρε­τή ε­νο­χλεί. Πώς αλ­λιώς να ε­ξη­γη­θεί η συ­γκα­τά­βα­ση α­πέ­να­ντι στους ι­σλα­μι­στές ό­λων των α­πο­χρώ­σε­ων, α­πό το Μα­ρό­κο έ­ως το Πα­κι­στάν, και η αυ­στη­ρό­τη­τα που ε­πι­φυ­λάσ­σεται στους ρε­που­μπλι­κά­νους Τούρ­κους, στους κο­σμι­κούς Αλ­γε­ρι­νούς και Αι­γυ­πτί­ους, ί­σως αύ­ριο στους δη­μο­κρα­τι­κούς Ι­ρα­νούς, που δί­νουν έ­ναν α­γώ­να που προ­φα­νώς δεν προ­σελ­κύ­ει κα­θό­λου.
Δί­νε­ται ω­στό­σο, αυ­τή την στιγ­μή, μια α­δυ­σώ­πη­τη μά­χη προς ό­φε­λος των πο­λι­τι­κών ε­λευ­θε­ριών και του εκ­συγ­χρο­νι­σμού του κρά­τους, που ε­νώ­νει κα­τά κά­ποιο τρό­πο τις δύ­ο με­γά­λες α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κές δυ­νά­μεις αυ­τών των κοι­νω­νιών α­πό τον 18ο αιώ­να: τους φω­τι­σμέ­νους Ο­θω­μα­νούς γε­νί­τσα­ρους, α­πό την μια πλευ­ρά και τους με­ταρ­ρυθ­μι­στές Πέρ­σες σι­ί­τες α­πό την άλ­λη. Οι μεν εί­ναι σου­νί­τες ευ­ρω­παί­οι, συ­χνά αλ­βα­νι­κής κα­τα­γω­γής, ε­πη­ρε­α­σμέ­νοι α­πό τον σι­ι­τι­σμό, ό­πως ο α­πό μη­χα­νής Θε­ός υ­πουρ­γός της οι­κο­νο­μί­ας Κε­μάλ Ντερ­βίς, που κα­τά­γε­ται α­πό έ­να έν­δο­ξο με­γά­λο βε­ζί­ρη του αιώ­να των Φώ­των. Οι άλ­λοι, οι με­τριο­πα­θείς σι­ί­τες, α­νοι­χτοί στον σου­νι­τι­σμό και συ­χνά τουρκικής κατα­γω­­γής α­ζέ­ροι, ό­πως οι Νου­ρί, Καρ­μπά­στσι ή Κο­χε­ϊ­νί­χα. Μα­ζί θα μπο­ρού­σαν να νι­κή­σουν –στην Ά­γκυ­ρα ό­πως και στην Τε­χε­ρά­νη– στη μά­χη για τη δη­μο­κρα­τί­α. Αλ­λά με τη δι­κή μας βο­ή­θεια και τη δι­κή μας κα­τα­νό­η­ση.