Τότε που το αίτημα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα ήταν πανταχού παρόν στα κομματικά ανακοινωθέντα όλων των κομμάτων και των παρατάξεων, στα καταστατικά των οργανώσεων, σωματείων και αθλητικών ομάδων, στην αρθρογραφία και ειδησεογραφία των εφημερίδων, στα τραγούδια των ποιηταράδων και των ρεμπέτηδων, σε έργα καραγκιοζοπαικτών και στα συνθήματα των τοίχων, στις αφίσες, την καθημερινή κουβέντα και στα θεατρικά έργα, ο Μικρός Ήρωας που έθρεψε γενιές Ελλήνων (1952-1967) δεν μπορούσε να ήταν εξαίρεση. Εκτός των περιπετειών του Μικρού Ήρωα που διαδραματίζονταν στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, είναι χαρακτηριστικό και το ακόλουθο απόσπασμα από τη διήγηση του Στέλιου Ανεμοδουρά, του δημιουργού του Μικρού Ήρωα, στο περιοδικό Αντί (τεύχος 577, Αθήνα (1995), σ. 23-24).
Το 1954, αν θυμάμαι καλά, είχα βάλει τον Γιώργο θαλασσή να σώζει τον Ουίστον Τσόρτσιλ και αυτός να ρωτάει: Τι θέλεις να σου δώσω και ο Γιώργος θαλάσσης απαντάει Την Κύπρο, ενώ ο Σπίθας του έλεγε να ζητήσει φαγητό. Βέβαια, ο Σπίθας θα θυσιαζόταν για την Κύπρο, αλλά το φαΐ, φαΐ! Πράγματι του έδωσε φαΐ αν θυμάμαι καλά.
Εδώ να πούμε και μια ιστορία για την Κύπρο. Με ειδοποιούν απ’ το Πρακτορείο ότι απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του Μικρού Ήρωα στην Κύπρο. Πήγα στον Παρασκευή, τον διευθυντή του Πρακτορείου, δε ζει πια, ο οποίος ήταν πολύ οργανωμένος και σωστός…
Πάω λοιπόν και μου λέει: Οι Άγγλοι δεν το επιτρέπουν’. Τί να κάνω; Πού να πάω; Γιατί ήταν πολύ σημαντικό, είχε μεγάλη κυκλοφορία στην Κύπρο, όλοι αυτοί που βγήκαν μετά με τον Γρίβα της ΕΟΚΑ, όλοι αυτοί ήταν αναγνώστες. Είχα συρτάρια ολόκληρα με τα γράμματα τους, και έκανα την βλακεία και τα πέταξα. Μου λέει λοιπόν: πήγαινε στην πρεσβεία και προσπάθησε να τους πείσεις. Πήγα λοιπόν στην πρεσβεία, εκεί βρήκα έναν που μιλούσε θαυμάσια ελληνικά, δεν καταλάβαινες αν είναι Έλληνας ή ξένος και ήταν υπ’ αριθμόν ένα των τότε αγγλικών υπηρεσιών, της Μ 16, και του είπα έτσι και έτσι. Γιατί; μου λέει: Επειδή είναι και η Τουρκία στη μέση, γράφεις πολλά κατά της Τουρκίας. Του λέω: Γράφω κατά της Τουρκίας αλλά γράφω πολλά υπέρ της Αγγλίας. Και μου απάντησε: Δυστυχώς, δεν γίνεται. Εκεί εγώ λιγάκι εξάπτομαι, λέω είναι αδικία, χάνω την ψυχραιμία μου και του φωνάζω: Αν σας θίξω εσάς, τι θα. γίνει; Μου απαντάει: Πώς μπορείς να μας θίξεις;. Του λέω: Υπάρχει τρόπος και είναι ο εξής: Εγώ κάθε τόσο παρουσιάζω κάποιον προδότη, ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο στη σχέση μεταξύ αντιμαχομένων είτε Ελλήνων-Γερμανών, είτε Γερμανών-Άγγλων. Κατά κανόνα οι προδότες είναι κάποια χαμένα κορμιά. Τι θα λέγατε αν από εδώ και πέρα οι προδότες είναι Άγγλοι, μέχρι και στο περιβάλλον του Άγγλου αρχιστράτηγου; Μου λέει: Δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό. Τον ρωτάω λοιπόν: ‘Δεν μπορώ από ποια πλευρά; Αν το γράψω θα τυπωθεί και θα κυκλοφορήσει! Μου είπε ότι δεν είναι σωστό και του λέω: Είναι σωστό αυτό που κάνετε εσείς; Μήπως μπορούμε να το κυκλοφορήσουμε το περιοδικό στην Κύπρο; Τότε άρχισε να μου λέει ότι υπάρχει εντολή από πάνω, ότι είναι πολύ δύσκολο.
Ύστερα από αυτό για μερικές εβδομάδες δημοσιεύεται μια ιστορία, όπου προδότης βρίσκεται ως και στο γραφείο του Αρχιστρατήγου. Μια φορά μάλιστα θεωρήθηκε ύποπτος και ο ίδιος ο Αρχιστράτηγος. Δεν πρόδωσε βέβαια αλλά θεωρήθηκε ύποπτος. Οπότε με ειδοποίησε το Πρακτορείο, δεν με φώναξε ο Εγγλέζος αξιωματούχος γιατί δεν μπορούσε να ρίξει τα μούτρα του, με ειδοποίησε λοιπόν το Πρακτορείο ότι επιτρέψανε την κυκλοφορία. Ήταν ένας εκβιασμός, ίσως δεν ήταν και πολύ θεμιτό αυτό που έκανα αλλά δεν ήταν δυνατό να δεχτώ να μου απαγορεύει να κυκλοφορήσω χωρίς να αντισταθώ.
Εκτός από την ευρηματικότητα του συντάκτη του Μικρού Ήρωα για να αντιμετωπίσει το σκόπελο των Άγγλων, σημειώνουμε το “στοργικό” ενδιαφέρον των αγγλικών συμφερόντων για την Τουρκία καθώς και τα γράμματα των παιδιών της Κύπρου -“συρτάρια ολόκληρα”-, τα οποία δυστυχώς χαθήκανε για πάντα, και είμαστε σίγουροι πως ανάμεσα σ’ αυτά θα υπήρχαν και αρκετά από γνωστούς αργότερα ήρωες και αγωνιστές του αγώνα του 1955-59. Όπως λέει και ο Ανεμοδουράς, στην Κύπρο ο Μικρός Ήρωας είχε μεγάλη κυκλοφορία “όλοι αυτοί που βγήκαν μετά με τον Γρίβα της ΕΟΚΑ, όλοι αυτοί ήταν αναγνώστες.
Αναγνώστες ενός εντύπου που ξεσήκωνε τη μήνι δασκάλων, καθηγητών και γονιών που το θεωρούσαν ψυχοφθόρο και ανωφελές. Αν λοιπόν υπάρχει ελπίδα σήμερα πρέπει να είναι από τη νεολαία που διαβάζει διάφορα “ψυχοφθόρα και ανωφελή” κι όχι από τους καλοστεκούμενους, εύπεπτους και νομοταγείς των κομματικών ανακοινωθέντων και εγκεκριμένων εντύπων.
