Υπάρχει εναλλακτική λύση;

του Κόλιν Χάινς

Το με­θυ­σμέ­νο πλοί­ο της “πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης” πα­ρεκ­κλί­νει της πο­ρεί­ας του ω­ς εάν πει­ρατές να έ­χουν κα­τα­λά­βει την αί­θου­σα πλο­ή­γη­σης. Ο ρυθ­μός του πλου του έ­χει ση­μα­ντι­κά ε­πι­βρα­δυν­θεί α­πό την “μά­χη του Ση­ά­τλ”, τον Δε­κέμ­βριο του 1999, ό­ταν οι δια­δη­λω­τές και οι α­ντι­πρό­σω­ποι “των υ­πό α­νά­πτυ­ξη χω­ρών” α­ντι­τά­χθη­καν με ε­πι­τυ­χί­α στην πρό­τα­ση για την ε­πι­τά­χυν­ση της α­πε­λευ­θέ­ρω­σης του ε­μπο­ρί­ου α­πό τον ΠΟ­Ε στον “γύ­ρο της χι­λιε­τί­ας”. Σή­με­ρα, δύ­ο τε­ρά­στια πα­γό­βου­να α­πει­λούν να περικυκλώσουν το πλοί­ο μας και να ανακόψουν την πο­ρεί­α του. Η ε­πί­δρα­σή τους α­σφα­λώς δύ­σκο­λα μπο­ρεί να προ­βλε­φθεί, αλ­λά ή­δη ε­πι­βρα­δύ­νουν τον ρυθ­μό του. Αυ­τά τα δύ­ο πα­γό­βου­να εί­ναι η α­στά­θεια του πα­γκό­σμιου συ­στή­μα­τος συ­ναλ­λα­γών και η πα­γκό­σμια ε­πι­θυ­μί­α για α­ντί­στα­ση στην κα­τα­στρο­φι­κή δια­δρο­μή του πλοί­ου της Πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης. Πα­ρά τα δύ­ο αυ­τά ε­μπό­δια, οι “σο­βα­ροί σχο­λια­στές” ε­πι­κρο­τούν χω­ρίς ε­πι­φυ­λά­ξεις, εκ­στα­σια­σμέ­νοι, την λε­γό­με­νη πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση ή, το λι­γό­τε­ρο, θε­ω­ρούν α­να­πό­φευ­κτη την κα­τεύ­θυν­σή της και την τε­λι­κή νί­κη της. Δεν προ­κα­λεί έκ­πλη­ξη ό­τι μια τέ­τοια μοι­ρο­λα­τρί­α έ­χει κα­τα­λά­βει την πλειο­ψη­φί­α των πο­λι­τι­κών που φρο­ντί­ζουν μό­νο για την δια­τή­ρη­ση του status quo της βρα­χυ­πρό­θε­σμης πο­λι­τι­κής τους. Λι­γό­τε­ρο κα­τα­νο­η­τή εί­ναι η στά­ση πο­λύ με­γά­λου α­ριθ­μού πο­λι­τών και μη Κυ­βερ­νη­τι­κών Ορ­γα­νώ­σε­ων που, ε­νώ α­γω­νί­ζο­νται για έ­ναν κα­λύ­τε­ρο κό­σμο, κα­τα­πί­νουν α­μά­ση­το τον ιδεολογικό βομ­βαρ­δι­σμό για το α­να­πό­φευ­κτο της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης και, του δί­δυ­μου α­δερ­φού της, του διε­θνούς α­ντα­γω­νι­σμού. Δύ­ο αρ­χές που, ω­στό­σο, δεν έ­χουν τί­πο­τα το ιε­ρό: μια σύ­ντο­μη μα­τιά στις Δέ­κα Ε­ντο­λές αρ­κεί για να μας βε­βαιώ­σει ό­τι κα­μί­α δεν ε­πι­τάσ­σει: “Να εί­σαι διε­θνώς α­ντα­γω­νι­στι­κός”. Εί­ναι ο καρ­πός ε­νός σύγ­χρο­νου κα­τα­σκευά­σμα­τος που έ­χει α­να­χθεί σε δόγ­μα.
Εί­ναι α­πα­ραί­τη­το οι πο­λι­τι­κά ε­νερ­γοί πο­λί­τες να α­πο­μα­κρυν­θούν α­πό την νέ­α αυ­τή θε­ο­λο­γί­α της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης και να ε­ξε­τά­σουν σο­βα­ρά την α­ντι­κα­τά­στα­σή της α­πό μια ε­ντο­πιό­τη­τα που προ­στα­τεύ­ει και α­να­συ­γκρο­τεί τις το­πι­κές οι­κο­νο­μί­ες του πλα­νή­τη. Αυ­τή η οι­κο­νο­μι­κή με­τάλ­λα­ξη α­παι­τεί α­πο­φα­σι­στι­κό­τη­τα ώ­στε να α­πορ­ρι­φθεί το δόγ­μα του διε­θνούς α­ντα­γω­νι­σμού. Α­παι­τεί την αμ­φι­σβή­τη­ση του credo της κά­στας των οι­κο­νο­μο­λό­γων, των α­να­λυ­τών που μά­χο­νται για τα μι­κρο­συμ­φέ­ρο­ντά τους, και των νέ­ων α­φε­ντι­κών του κό­σμου που εί­ναι οι ι­σχυ­ροί ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ες και οι με­γι­στά­νες των χρη­μα­τι­στη­ρί­ων.
Η πα­γκό­σμια ε­πι­τα­γή σύμ­φω­να με την ο­ποί­α κά­θε έ­θνος πρέ­πει να με­τα­μορ­φώ­σει την οι­κο­νο­μί­α του ώ­στε να εί­ναι πιο α­πο­δο­τι­κή α­πό ο­ποιο­δή­πο­τε άλ­λο, εί­ναι α­νο­η­σί­α α­πό οι­κο­νο­μι­κή, κοι­νω­νι­κή και οι­κο­λο­γι­κή ά­πο­ψη. Εί­ναι μια μά­χη στην οποία α­να­πό­τρε­πτα υ­πάρ­χουν χα­μέ­νοι: πράγ­μα­τι, ό­ποια και αν εί­ναι η α­νά­πτυ­ξη ε­νός οι­κο­νο­μι­κού το­μέ­α, αν οι α­νά­γκες του μπο­ρούν να κα­λυ­φθούν α­πό ε­ξω­τε­ρι­κές πη­γές πε­ρισ­σό­τε­ρο α­ντα­γω­νι­στι­κές, τό­τε οι πε­ρισ­σό­τε­ροι, δη­λα­δή συ­χνά οι ντό­πιοι πα­ρα­γω­γοί, εί­ναι χα­μέ­νοι. Η ε­ναλ­λα­κτι­κή λύ­ση της ε­ντο­πιό­τη­τας προ­τεί­νει να πα­ρά­γε­ται σε μια χώ­ρα ή σε μια πε­ριο­χή ό­,τι εί­ναι δυ­να­τόν να πα­ρα­χθεί. Το ε­μπό­ριο με­γά­λης κλί­μα­κας θα πρέ­πει να μειω­θεί και να μην α­φο­ρά πα­ρά αυ­τό που δεν μπο­ρεί να πα­ρα­χθεί στην ί­δια τη χώ­ρα ή στις γει­το­νι­κές της. Αυ­τό θα ε­πέ­τρε­πε έ­ναν το­πι­κό και πιο ά­με­σο έ­λεγ­χο της οι­κο­νο­μί­ας και μια κα­τα­νο­μή των α­γα­θών πε­ρισ­σό­τε­ρο δί­και­η. Θα ε­νε­θάρ­ρυ­νε έ­τσι την κυ­κλο­φο­ρί­α της πλη­ρο­φό­ρη­σης και την τε­χνο­λο­γί­α ό­ταν και ό­που αυτές θα εν­δυ­να­μώ­νουν τις το­πι­κές οι­κο­νο­μί­ες.
Το κα­θε­στώς του διαρ­κούς πο­λέ­μου που εί­ναι η πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση θα πα­ρα­χω­ρού­σε την θέ­ση του στην ει­ρή­νη της συ­νερ­γα­σί­ας, εγ­γυ­η­μέ­νη α­πό την ε­ντο­πιό­τη­τα. Η ε­ντο­πιό­τη­τα δεν α­ντί­κει­ται στους νό­μους των α­νταλ­λα­γών, α­πλά θέ­λει να τους προ­σφέ­ρει έ­ναν δια­φο­ρε­τι­κό στό­χο: την προ­στα­σί­α και την εκ νέ­ου δια­φο­ρο­ποί­η­ση των το­πι­κών κοι­νω­νιών. Και αυτό σε α­ντί­θε­ση με τον εκβιασμό που υφίστανται ό­λα τα έθνη να σκύ­ψουν την ρά­χη μπρο­στά στον ψευ­δο-θε­ό του διε­θνούς α­ντα­γω­νι­σμού.
Έκ­κλη­ση για την α­φύ­πνι­ση των α­γω­νι­στών
Πα­ρα­κο­λου­θού­με σή­με­ρα μια σει­ρά α­πό μά­ταιες προ­σπά­θειες των α­γω­νι­στών, των συν­δι­κά­των και των μη κυ­βερ­νη­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων που ασχο­λούνται με την α­νά­πτυ­ξη να αμ­φι­σβη­τή­σουν την πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση. Οι εκ­στρα­τεί­ες τους για κα­λύ­τε­ρες συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας ή για έ­να δί­καιο ε­μπό­ριο ή για ε­κού­σιους η­θι­κούς κώ­δι­κες συμπεριφοράς λαθεύουν ως προς τη φύ­ση του φαι­νο­μέ­νου: εί­ναι σαν να τσου­γκρί­ζεις έ­να πή­λι­νο πο­τή­ρι σε έ­να σι­δε­ρέ­νιο. Πρέ­πει να θυ­μη­θού­με ό­τι το διε­θνές ε­μπό­ριο εί­χε αρ­χι­κώς προ­ω­θη­θεί ως φο­ρέ­ας του νε­ω­τε­ρι­σμού. Οι Ευ­ρω­παί­οι πή­γαι­ναν στην Ιν­δί­α για τα κα­ρυ­κεύ­μα­τα και τα άλ­λα ε­ξω­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα και ό­χι για να φέ­ρουν κάρ­βου­νο. Ε­πρό­κει­το για μια προ­σέγ­γι­ση α­νά­λο­γη με αυ­τή των ο­πα­δών της ε­ντο­πιό­τη­τας – α­φαι­ρώ­ντας βέ­βαια τις κοι­νω­νι­κές ε­πι­πτώ­σεις της α­ποι­κιο­κρα­τί­ας. Το διε­θνές ε­μπό­ριο δεν εί­χε άλ­λο στό­χο πα­ρά να προ­μη­θεύ­ει ο,τι­δή­πο­τε δεν ή­ταν δυ­να­τόν να πα­ρα­χθεί ε­πι­το­πί­ως. Οι νό­μοι που θα έ­πρε­πε να διέ­πουν αυ­τόν τον πε­ριο­ρι­σμέ­νο το­μέ­α θα έ­πρε­πε να εί­ναι ε­κεί­νοι του δί­καιου ε­μπο­ρί­ου που παρέχει προτεραιότητα σε ό,­τι α­πο­φέ­ρει κέρ­δος στους ερ­γα­ζό­με­νους, στην το­πι­κή κοι­νω­νί­α και στο πε­ρι­βάλ­λον. Οι α­γω­νι­στές κα­τά της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης θα έ­πρε­πε να α­παι­τούν μια νέ­α κα­τεύ­θυν­ση και νέ­ους στό­χους για έ­να α­ει­φό­ρο ε­μπό­ριο. Θα έ­πρε­πε να συ­νει­σφέ­ρουν στην α­να­δό­μη­ση και στην προ­στα­σί­α α­ει­φο­ρι­κών το­πι­κών οι­κο­νο­μιών. Αυ­τό θα ε­πέ­τρε­πετην στα­δι­α­κή πραγ­μα­το­ποί­η­ση των στό­χων των χι­λιά­δων κι­νη­μά­των για την ευ­η­με­ρί­α των αν­θρώ­πων και των ζώ­ων, των δι­καιω­μά­των του α­τό­μου και των ερ­γα­ζο­μέ­νων και την προ­στα­σί­α του πε­ρι­βάλ­λο­ντος.
Έ­να πρό­γραμ­μα για την ε­ντο­πιό­τη­τα
Προ­στα­τευ­τι­κά μέ­τρα, ό­πως οι έ­λεγ­χοι στις ε­ξα­γω­γές και τις ει­σα­γω­γές, οι πο­σο­στώ­σεις, οι ε­πι­δο­τή­σεις θα πρέ­πει να ει­σα­χθούν σε μια σα­φώς προσ­διο­ρι­σμέ­νη με­τα­βα­τι­κή πε­ρί­ο­δο σε ό­λες τις η­πεί­ρους. Αυ­τό δεν έ­χει να κά­νει με τον προ­στα­τευ­τι­σμό που ί­σχυε πα­λαιό­τε­ρα, ό­που προ­στα­τεύ­ο­νταν η ε­σω­τε­ρι­κή α­γο­ρά ε­νώ ταυ­το­χρό­νως ε­πι­διώ­κο­νταν να μέ­νουν α­νοι­χτά τα σύ­νο­ρα των άλ­λων χω­ρών. Η προ­σο­χή θα εί­ναι στραμ­μέ­νη στο ντό­πιο ε­μπό­ριο και ό­λες οι α­να­γκαί­ες διε­θνείς συ­ναλ­λα­γές θα χρη­σι­μο­ποιού­νται για να χρη­μα­το­δο­τεί­ται η πο­λυ­ποι­κι­λό­τη­τα των το­πι­κών οι­κο­νο­μιών. Αυ­τή η α­να­τρο­πή θα συ­να­ντή­σει την α­ντί­στα­ση των πο­λυε­θνι­κών και θα πρέ­πει να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί στο ε­πί­πε­δο ο­μα­δο­ποι­η­μέ­νων πε­ρι­φε­ρεια­κά χω­ρών, ό­λως ι­διαι­τέ­ρως στο κέ­ντρο των πιο ι­σχυ­ρών: στην Ευ­ρώ­πη και στην Βό­ρεια Α­με­ρι­κή.
Η ε­ντο­πιό­τη­τα της πα­ρα­γω­γής και ο έ­λεγ­χος των πο­λυε­θνι­κών
Η βιο­μη­χα­νί­α και οι υ­πη­ρε­σί­ες θα ο­ρί­ζο­νται α­πό πο­λι­τι­κές που θα ε­πι­βά­λουν ό­τι η πα­ρα­γω­γή και η κα­τα­νά­λω­ση θα πραγ­μα­το­ποιού­νται στον ί­διο χώ­ρο. Η ε­πι­δί­ω­ξη των πο­λυε­θνι­κών να α­πο­το­πι­κο­ποιούν την πα­ρα­γω­γή δεν θα έ­χει πλέ­ον νό­η­μα. Στο ε­ξής, οι δρα­στη­ριό­τη­τες και τα ε­πί­πε­δα της φο­ρο­λο­γί­ας των πο­λυε­θνι­κών θα βρί­σκο­νται κά­τω α­πό δη­μο­κρα­τι­κό έ­λεγ­χο. Οι διεκ­δι­κή­σεις των μα­χη­τών της α­ντι-πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης για κοι­νω­νι­κούς και πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κούς ό­ρους θα γί­νουν έ­τσι πραγ­μα­τι­κό­τη­τα.
Η ε­ντο­πιό­τη­τα του χρή­μα­τος
Τα κα­τα­στρο­φι­κά α­πο­τε­λέ­σμα­τα των μη ε­λεγ­χό­με­νων ρο­ών των κε­φα­λαί­ων σε πλα­νη­τι­κό ε­πί­πε­δο ο­δή­γη­σε στην α­παί­τη­ση για έ­λεγ­χο. Αυ­τό που α­παι­τεί­ται ό­μως εί­ναι η ε­πα­να­το­πι­κο­ποί­η­ση του χρή­μα­τος στον χώ­ρο προ­έ­λευ­σής του, για την χρη­μα­το­δό­τη­ση της α­να­συ­γκρό­τη­σης των δια­φόρων το­πι­κών και α­ει­φό­ρων οι­κο­νο­μιών. Για να ε­πι­τευ­χθεί αυ­τός ο στό­χος πρέ­πει α­πό την μια με­ριά να ει­σα­χθούν έ­λεγ­χοι στην ρο­ή των κε­φα­λαί­ων με φό­ρους τύ­που Τό­μπιν, που θα ε­λέγ­χουν την οι­κο­νο­μι­κή δια­φυ­γή σε οι­κο­νο­μι­κούς πα­ρα­δεί­σους και α­πό την άλ­λη να α­να­ζω­ο­γο­νη­θούν οι τρά­πε­ζες που ε­πεν­δύ­ουν σε το­πι­κά προ­γράμ­μα­τα και σε Συ­στή­μα­τα Το­πι­κών Α­νταλ­λα­γών (ΣΤΑ). Οι ρο­ές του δη­μό­σιου και ι­διω­τι­κού χρή­μα­τος σε άλ­λες χώ­ρες θα πρέ­πει να ε­πα­να­προ­σα­να­το­λι­σθούν για την εν­δυ­νά­μω­ση των το­πι­κών οι­κο­νο­μιών των συ­γκε­κρι­μέ­νων χω­ρών.
Μια πο­λι­τι­κή για τον το­πι­κό α­ντα­γω­νι­σμό
Οι πο­λι­τι­κές του το­πι­κού α­ντα­γω­νι­σμού θα ε­ξα­σφα­λί­σουν την ποιό­τη­τα των α­γα­θών και των υ­πη­ρε­σιών σε μια α­γο­ρά σύμ­φω­νη με τα αν­θρώ­πι­να μέ­τρα. Το ε­μπό­ριο, προστατευόμενο από τον εκ­βιασμό των ε­ξω­τε­ρι­κών πιέσεων, θα ε­ντα­χθεί μέ­σα σε έ­να πλαί­σιο κοι­νω­νι­κών και πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κών κα­νό­νων που σέ­βο­νται την ευ­η­με­ρί­α των ερ­γα­ζο­μέ­νων, ε­μπλου­τι­σμέ­νων α­πό τις περισσότερο κατάλληλες ι­δέ­ες και τε­χνο­λο­γί­ες. Η πο­λι­τι­κή του α­ντα­γω­νι­σμού θα κα­λύ­πτει τις ε­πι­χει­ρή­σεις, την δο­μή της α­γο­ράς και θα ρυθ­μί­ζει τις δρα­στη­ριό­τη­τες των ε­ται­ρειών.
Φό­ροι για την ε­ντο­πιό­τη­τα
Η χρη­μα­το­δό­τη­ση της με­τά­βα­σης προς την ε­πανα­το­πι­κο­ποί­η­ση και την βελ­τί­ω­ση του πε­ρι­βάλ­λο­ντος α­παι­τεί μια φο­ρο­λο­γί­α που θα ε­πι­βα­ρύ­νει τις ε­πι­χει­ρή­σεις με μη α­να­νε­ώ­σι­μες ε­νερ­γεια­κές πη­γές και ό­σες προ­κα­λούν μό­λυν­ση. Για την προ­α­γω­γή μιας κοι­νω­νί­ας πιο δί­και­ης, η α­πα­γό­ρευ­ση της α­πο­το­πι­κο­ποί­η­σης και των φο­ρο­λο­γι­κών πα­ρα­δεί­σων θα κά­νει ε­φι­κτή την φο­ρο­λό­γη­ση των ε­ται­ρειών και των α­τό­μων σύμ­φω­να με τον πλού­το τους, το ει­σό­δη­μά τους, τα έ­ξο­δά τους μέ­σω των φό­ρων προ­στι­θέ­με­νης α­ξί­ας και της α­κί­νη­της πε­ριου­σί­ας τους μέ­σω του έγ­γειου φό­ρου. Έ­να μέ­ρος των φό­ρων αυ­τών θα χρη­σι­μο­ποι­η­θεί για την ε­νί­σχυ­ση των φτω­χό­τε­ρων στρω­μά­των της κοι­νω­νί­ας, κυ­ρί­ως στην πε­ρί­πτω­ση μιας πλη­θω­ρι­στι­κής πε­ριό­δου. Τέ­λος, θα έ­πρε­πε να κα­ταρ­γη­θούν οι φό­ροι ε­πί της ερ­γα­σί­ας με σκο­πό την δη­μιουρ­γί­α πε­ρισ­σό­τε­ρων θέ­σε­ων α­πα­σχό­λη­σης.
Το­πι­κή Δη­μο­κρα­τί­α
Μια δια­φο­ρο­ποι­η­μέ­νη το­πι­κή οι­κο­νο­μί­α ση­μαί­νει μια ε­νερ­γό δη­μο­κρα­τί­α: σε αυτή την πε­ρί­πτω­ση οι το­πι­κές οι­κο­νο­μι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες του κα­θε­νός συ­νει­σφέ­ρουν στη δια­μόρ­φω­ση της κοι­νω­νί­ας μέ­σα στην ο­ποί­α ζει, κοι­νω­νί­α στην ο­ποί­α η κα­θη­με­ρι­νή συμ­με­το­χή του κα­θε­νός θα κα­τα­λή­γει στην ε­ξι­σορ­ρό­πη­ση της πα­ρα­γω­γής και της κα­τα­νά­λω­σης σε μια τε­ρά­στια βε­ντά­λια α­γα­θών και υ­πη­ρε­σιών. Το “ει­σό­δη­μα του πο­λί­τη” θα ε­πι­τρέ­ψει την ε­μπλο­κή ό­λων στη νέ­α οι­κο­νο­μί­α. Η ι­σχύς θα με­τα­φερ­θεί στους ί­διους τους πο­λί­τες, γε­γο­νός που ο­δη­γεί στην εν­θάρ­ρυν­ση της μεγαλύτερης δυ­να­τής συμ­με­το­χής ό­λων των πο­λι­τών στις το­πι­κές ε­πι­λο­γές. Μια ε­ξι­σορ­ρό­πη­ση θα βρε­θεί με το κρά­τος, τα δί­κτυα των συλ­λο­γι­κών ορ­γα­νι­σμών και των μη Κυ­βερ­νη­τι­κών Ορ­γα­νώ­σε­ων.
Ε­μπό­ριο και ε­νί­σχυ­ση της ε­ντο­πιό­τη­τας
Οι κα­νό­νες της ΓΚΑΤ­Τ υ­πό την δια­χεί­ρι­ση του ΠΟ­Ε θα έ­πρε­πε να με­τα­τρα­πούν σε μια Γε­νι­κή Συμ­φω­νί­α για το α­ει­φό­ρο ε­μπό­ριο κα­θο­δη­γού­με­νη α­πό μια Πα­γκό­σμια Ορ­γά­νω­ση της Δη­μο­κρα­τι­κής Ε­ντο­πιό­τη­τας. Θα πρέ­πει να ε­ξα­σφα­λι­σθεί η έν­σω­μά­τω­ση των πο­λι­τι­κών κα­νό­νων, της διε­θνούς βο­ή­θειας και των ρο­ών της με­τα­φο­ράς πλη­ρο­φο­ριών και τε­χνο­λο­γιών, κα­θώς και η διε­θνής συ­μπλη­ρω­μα­τι­κή ε­πεν­δυ­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα, κα­νό­νες που στο­χεύ­ουν στην οι­κο­δό­μη­ση των το­πι­κών οι­κο­νο­μιών. Ο στό­χος εί­ναι να δη­μιουρ­γη­θεί το μά­ξι­μουμ των θέ­σε­ων ερ­γα­σί­ας για την αύ­ξη­ση της πε­ρι­φε­ρεια­κής αυ­το­νο­μί­ας.
Ε­ντο­πιό­τη­τα και δια­τρο­φι­κή α­σφά­λεια
Η πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση ε­πι­τεί­νει τον έ­λεγ­χο του πα­γκό­σμιου συ­στή­μα­τος δια­τρο­φής α­πό τις πο­λυε­θνι­κές και τους με­γά­λους καλ­λιερ­γη­τές. Βρι­σκό­μα­στε μπρο­στά σε μια α­να­στρο­φή της τά­σης α­πό μέ­ρους των κα­τα­να­λω­τών και των α­γρο­τών ε­νά­ντια σε αυ­τό το σύ­στη­μα που πα­ρά­γει τρο­φή λι­γό­τε­ρο σί­γου­ρη, που α­πει­λεί το πε­ρι­βάλ­λον, και προ­κα­λεί αυ­ξα­νό­με­νη φτώ­χεια στην α­γρο­τιά. Η δια­τρο­φι­κή α­σφά­λεια για τις πλού­σιες και τις φτω­χές χώ­ρες περ­νά μέ­σα α­πό μια αύ­ξη­ση της αυ­τάρ­κειας. Αυ­τό που α­παι­τεί­ται εί­ναι μια μεί­ω­ση του ό­γκου των δια­κι­νού­με­νων τρο­φί­μων μέ­σω του πα­γκό­σμιου ε­μπο­ρί­ου.
Η ε­ντο­πιό­τη­τα δεν ση­μαί­νει ε­πι­στρο­φή στο πα­ρελ­θόν. Α­ντι­θέ­τως, εί­ναι η πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση που μας γυρ­νά στον δεύ­τε­ρο πα­γκό­σμιο πό­λε­μο σε ό­,τι α­φο­ρά την δια­τρο­φι­κή α­σφά­λεια και την α­πα­σχό­λη­ση δι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων. Η προ­στα­σί­α του το­πι­κού σε πα­γκό­σμιο ε­πί­πε­δο θα μπο­ρού­σε να μας ξα­να­βά­λει στον δρό­μο της υ­πε­ρά­σπι­σης των συμ­φε­ρό­ντων της πλειο­ψη­φί­ας και να μην μας ξα­να­ρί­ξει πλέ­ον στην α­να­σφά­λεια. Δεν πρό­κει­ται για μια συ­νο­λι­κή ε­να­ντί­ω­ση στο ε­μπό­ριο αλ­λά για α­γώ­να υ­πέρ του το­πι­κού ε­μπο­ρί­ου. Ό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο ο κα­τα­να­λω­τής εί­ναι πλη­σί­ον του πα­ρα­γω­γού, τό­σο με­γα­λύ­τε­ρη εί­ναι η δυ­να­τό­τη­τα να τον ε­λέγ­χει. Τα κα­τα­στρο­φι­κά α­πο­τε­λέ­σμα­τα για το πε­ρι­βάλ­λον εί­ναι κά­τι πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό πι­θα­νά στο πλαί­σιο ε­νός πα­γκό­σμιου ε­μπο­ρί­ου χω­ρίς τον έ­λεγ­χο του κα­τα­να­λω­τή, που βρι­σκε­ται χι­λιά­δες χι­λιό­με­τρα μα­κριά α­πό τον τό­πο πα­ρα­γω­γής. Το το­πι­κό ε­μπό­ριο θα έ­τει­νε να αμ­βλύ­νει τα συ­να­φή προ­βλή­μα­τα.
Η διε­θνής ε­ντο­πιό­τη­τα
Οι εκ­κλή­σεις των ει­δι­κών της α­νά­πτυ­ξης για έ­να πιο δί­καιο φι­λε­λεύ­θε­ρο σύ­στη­μα πο­λύ συ­χνά ξε­χνούν τις συ­νέ­πειες της φι­λε­λευ­θε­ρο­ποί­η­σης στις φτω­χές χώ­ρες του Νό­του. Η προ­σκόλ­λη­ση των μη Κυ­βερ­νη­τι­κών Α­να­πτυ­ξια­κών Ορ­γα­νώ­σε­ων στην ι­δέ­α ό­τι οι ε­ξα­γω­γές του Νό­του προς τον Βορ­ρά ε­πι­φέ­ρουν α­νά­πτυ­ξη δεν έ­χει βά­ση. Κρι­τι­κοί ε­ρευ­νη­τές α­πό τις χώρες του Νό­του υ­πο­γραμ­μί­ζουν τον ο­λέ­θριο χα­ρα­κτή­ρα του α­ντα­γω­νι­σμού με­τα­ξύ των φτω­χών χω­ρών: α­πο­μά­κρυν­ση α­πό τις ε­θνι­κές προ­τε­ραιό­τη­τες σε ό­φε­λος των πιο φτη­νών ε­ξα­γω­γών και α­πί­στευ­τες συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας. Οι α­να­πτυ­ξια­κοί ορ­γα­νι­σμοί και οι μη Κυ­βερ­νη­τι­κές Ορ­γα­νώ­σεις θα έ­πρε­πε να την α­πο­δε­χτούν και να α­πο­δει­χτούν πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πο­τε­λε­σμα­τι­κές κά­νο­ντας εκ­στρα­τεί­α κά­τω α­πό το λά­βα­ρο της ε­ντο­πιό­τη­τας. Οι εκ­στρα­τεί­ες ε­νά­ντια στην Πα­γκό­σμια Τρά­πε­ζα, το ΔΝΤ και τον ΠΟ­Ε θα έ­πρε­πε να α­να­γνω­ρί­σουν πως δεν εί­ναι οι θε­σμοί ού­τε οι άν­θρω­ποι που ερ­γά­ζο­νται ε­κεί που δη­μιουρ­γούν το πρό­βλη­μα, αλ­λά οι επιδιώξεις τους. Αυ­τό που πρέ­πει να κα­τα­πο­λε­μη­θεί εί­ναι η βί­αι­η με­τα­τρο­πή της οι­κο­νο­μί­ας αυ­τών των χω­ρών σε διε­θνώς α­ντα­γω­νι­στι­κές σύμ­φω­να με τις ο­δη­γί­ες της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης. Ε­άν οι κα­νό­νες της διε­θνούς βο­ή­θειας, του ε­μπο­ρί­ου και της μεί­ω­σης των χρε­ών, υ­ιο­θε­τού­νταν ως στό­χοι, δη­λα­δή προ­στα­σί­α και α­νά­πτυ­ξη των το­πι­κών κοι­νω­νιών, τό­τε τέ­τοιοι θε­σμοί κά­πο­τε, ρι­ζο­σπα­στι­κά με­τα­σχη­μα­τι­σμέ­νοι, θα μπο­ρού­σαν να συ­νει­σφέ­ρουν στην διά­σω­ση του κό­σμου α­πό την πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση. Α­κρι­βώς ό­πως τον πε­ρα­σμέ­νο αιώ­να γνω­ρί­σα­με την σύ­γκρου­ση με­τα­ξύ α­ρι­στε­ράς και δε­ξιάς, αυ­τό που πρέ­πει να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί ως η με­γά­λη μά­χη του νέ­ου αιώ­να θα πε­ρά­σει α­πό την συμ­μα­χί­α των ο­πα­δών της ε­ντο­πιό­τη­τας, των Κόκ­κι­νων και Πράσι­νων, των συντη­ρη­τι­κών (με σίγ­μα μι­κρό), στη βά­ση ε­νός προ­γράμ­μα­τος ε­ντο­πιό­τη­τας, ε­νά­ντια στους ο­πα­δούς της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης. Τό­τε, με ό­λη μου την συ­γνώ­μη στον Μαρ­ξ, την κυ­ρί­α Θά­τσερ και τον Α­λαίν Μα­ντε­λέν, το σύν­θη­μα θα γί­νει:
“Ο­πα­δοί της ε­ντο­πιό­τη­τας ό­λων των χω­ρών, ε­νω­θεί­τε, υ­πάρ­χει ε­ναλ­λα­κτι­κή λύ­ση!”
*Ο Κό­λιν Χά­ιν­ς εί­ναι πρώ­ην υ­πεύ­θυ­νος του οι­κο­νο­μι­κού τμή­μα­τος της Διε­θνούς Γκρην­πής και έ­χει γρά­ψει το βι­βλί­ο: Ε­ντο­πιό­τη­τα – έ­να Πα­γκό­σμιο Μα­νι­φέ­στο (Localization – A Global Manifesto, Erths­can, Λον­δί­νο 2000).
Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος