Εισαγωγή- Γλώσσα και παγκοσμιοποίηση

Η πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση δεν α­φο­ρά μό­νο ή κυ­ρί­ως την πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση της οι­κο­νο­μί­ας αλ­λά κατ’ ε­ξο­χήν την κοι­νω­νί­α και τον πο­λι­τι­σμό. Το ζή­τη­μα της ε­πι­βο­λής μιας ή ε­νός πε­ριο­ρι­σμέ­νου α­ριθ­μού γλωσ­σών ως πα­γκό­σμιου ε­πι­κοι­νω­νια­κού ορ­γά­νου ή, α­ντί­θε­τα, η α­ντί­στα­ση και η ε­νί­σχυ­ση των το­πι­κών γλωσ­σών α­πο­τε­λεί έ­να α­πό τα ση­μα­ντι­κό­τε­ρα ε­πί­δι­κα α­ντι­κεί­με­να της με­γά­λης δια­μά­χης της ε­πο­χής μας. Η μά­χη μαί­νε­ται. Η Γαλ­λί­α βρί­σκε­ται σε σύ­γκρου­ση με τους Αγ­γλο­σά­ξο­νες και προ­σπα­θεί να ορ­γα­νώ­σει την “ά­μυ­να” της γαλ­λο­φω­νί­ας, η ο­ποί­α βρί­σκε­ται σε σα­φή υ­πο­χώ­ρη­ση. Το Δια­δί­κτυο, το λο­γι­σμι­κό των υ­πο­λο­γι­στών, ο κι­νη­μα­το­γρά­φος, η τη­λε­ό­ρα­ση, ο διε­θνής τύ­πος και οι ε­πι­στη­μο­νι­κές δη­μο­σιεύ­σεις κυ­ριαρ­χού­νται α­πό την αγ­γλο­φω­νί­α και ο­δη­γούν στη δια­μόρ­φω­ση μιας νέ­ας lingua franca, για πρώ­τη φο­ρά κυ­ριο­λε­κτι­κά σε πλα­νη­τι­κό ε­πί­πε­δο. Και ε­άν γλώσ­σες ό­πως τα κι­νε­ζι­κά, τα ι­σπα­νι­κά, τα πορ­το­γα­λι­κά, τα χι­ντί, τα α­ρα­βι­κά, κλπ. μπο­ρούν να στη­ρι­χτούν στον με­γά­λο α­ριθ­μό των ο­μι­λη­τών τους και εύ­κο­λα να ορ­γα­νώ­σουν μια “α­ντε­πί­θε­ση”, μι­κρό­τε­ρες χώ­ρες και πο­λι­τι­σμοί προ­σπα­θούν να α­μυν­θούν κά­τω α­πό πο­λύ δυ­σμενέσ­τε­ρους ό­ρους.
Τα ελ­λη­νι­κά βρί­σκο­νται σε μια πο­λύ ι­διαί­τε­ρη θέ­ση. Εί­ναι μια γλώσ­σα ε­ξαι­ρε­τι­κά πλού­σια, που υ­πήρ­ξε στο πα­ρελ­θόν η lingua franca της Με­σο­γεί­ου και της καθ’ η­μάς Α­να­το­λής, που μι­λιέ­ται σή­με­ρα α­πό έ­να ε­λά­χι­στο πο­σο­στό του πα­γκό­σμιου πλη­θυ­σμού, σε μια χώ­ρα που δεν βρί­σκε­ται στο ε­πί­κε­ντρο των ε­πι­στη­μο­νι­κών και πο­λι­τι­σμι­κών ε­ξε­λί­ξε­ων. Η ελ­λη­νι­κή ό­λο και πιο δύ­σκο­λα κα­τορ­θώ­νει να α­φο­μοιώ­νει τις χι­λιά­δες των ξέ­νων λέ­ξε­ων που δέ­χε­ται, και κα­τα­κλύ­ζε­ται πα­ντα­χό­θεν α­πό την κυ­ρί­αρ­χη αγ­γλο­φω­νί­α. Έ­τσι έ­χου­με πί­σω μας το πα­ρελ­θόν μιας πα­γκό­σμιας γλώσ­σας, ε­νώ το μέλ­λον δια­γρά­φε­ται α­βέ­βαιο και ε­πι­σφα­λές.
Η ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα, οι προ­κλή­σεις της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης, κα­θώς και τα τε­λευ­ταί­α υ­πο­λείμ­μα­τα της πα­γκο­σμιό­τη­τάς της, εί­ναι το θέ­μα του πα­ρό­ντος α­φιε­ρώ­μα­τος, στο ο­ποί­ο δη­μο­σιεύ­ο­νται κεί­με­να των Ι. Γα­βρι­η­λί­δη, Γ. Γιαν­νου­λο­πού­λου, Γ. Κα­λιό­ρη, Ο. Κέλ­λο­γλου, Μ. Μι­κρο­γιαν­νά­κη, Α. Πα­να­γό­που­λου, Γ. Πα­πα­γιαν­νό­που­λου, Αδ. Πα­πα­δια­μά­ντη, Γ. Ρακ­κά, Σ. Παύ­λου, Α. Πε­πο­νή, Π. Χα­ρι­τά­του.
Ευ­τυ­χώς (δυ­στυ­χώς για τον υ­πεύ­θυ­νο της ύ­λης μας), η συ­ζή­τη­ση για τη γλώσ­σα προ­κά­λε­σε τό­σο με­γά­λο εν­δια­φέ­ρον ώ­στε το Άρ­δην εί­ναι υ­πο­χρε­ω­μέ­νο να εκ­δώ­σει έ­να τρί­το (sic!) α­φιέ­ρω­μα για το θέ­μα, που θα ε­πι­κε­ντρω­θεί στη σχέ­ση της γλώσ­σας με την εκ­παί­δευ­ση και την αν­θρώ­πι­νη φύ­ση. Σε αυ­τό θα δη­μο­σιευ­τούν με­τα­ξύ άλ­λων κεί­με­να των Ν. Βαρ­διά­μπα­ση, Χ. Γιαν­να­ρά, Δ. Γου­δή­ρα, Π. Κο­τσιώ­νη, Αδ. Κο­ρα­ή, Δ. Μπά­σο­γλου, π. Γ. Με­ταλ­λη­νού, Α. Μπιε­λιέ­τσκι, Γ. Πα­πα­μι­χα­ήλ, Αχ. Τζάρ­τζα­νου, Χ. Τσο­λά­κη, Τ. Χα­τζη­α­να­στα­σί­ου, κ.ά.