449
Ένα ήσυχο δειλινό μιας Δευτέρας στα τέλη Αυγούστου του 1991, στην περιοχή Κράουν Χέιτς του Μπρούκλιν, ένα αυτοκίνητο, το οποίο οδηγούσε ένας Χασιδίτης Εβραίος, ξέφυγε από την πορεία του και ανέβηκε στο πεζοδρόμιο. Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθεί ένα επτάχρονο μαύρο παιδί, ο Κέιβιν Κάτο και να τραυματιστεί η εννιάχρονη ξαδέρφη του, Άντζελα. Ήταν λίγο μετά τις 8.15 μ.μ.
Καθώς οι γείτονες των παιδιών μαζεύτηκαν στον τόπο του ατυχήματος, ψίθυροι άρχισαν να απλώνονται ανάμεσα στο πλήθος. Διαδόθηκε ότι ένα ιδιωτικό, εβραϊκό, ασθενοφόρο είχε φτάσει πρώτο στον τόπο του ατυχήματος αλλά αναχώρησε παίρνοντας τον οδηγό και αφήνοντας τα παιδιά πίσω. Ειπώθηκε ότι ο οδηγός ήταν ένας προσωπικός υπασπιστής του Μεγάλου Ραβίνου των Λούμπαβιτς, του ισχυρού και απομονωμένου θρησκευτικού ηγέτη στην κλειστή γειτονιά των Χασιδιτών Εβραίων.
Αυθόρμητα, το πλήθος ξεκίνησε μια πορεία διαμαρτυρίας προς το αρχηγείο των Λούμπαβιτς, ένα μίλι μακριά στο Ίστερν Παρκγουαίη. Στην διαδρομή η πορεία μεγάλωνε. Μετά από λίγο έφτασαν στην συναγωγή. ήταν ένας θυμωμένος όχλος που πετούσε πέτρες και κατά διαστήματα φώναζε το σύνθημα: “Χωρίς δικαιοσύνη, δεν θα έχετε ειρήνη”. Μικρότερες ομάδες πήγαν να πετροβολήσουν τα εβραϊκά καταστήματα και τα σπίτια. Περίπου στις 11.20 μ.μ., μια ομάδα από νεαρούς επιτέθηκε σε έναν περαστικό ορθόδοξο Εβραίο, που έβγαινε από το μετρό, κλωτσώντας τον, χτυπώντας τον και μαχαιρώνοντάς τον, ενώ κραύγαζαν: “έξω οι Εβραίοι”. Το θύμα, ο Αυστραλός τουρίστας Γιάνκελ Ροσενμπάουμ, υπέκυψε στα τραύματά του, τρεις ώρες αργότερα, στο νοσοκομείο Κίνγκς Κάουντυ.
Οι ταραχές συνεχίστηκαν όλο το βράδυ, και ξανάρχισαν την επόμενη ημέρα και ξανά την τρίτη. Κάθε ημέρα, για τρεις ημέρες, ένας όχλος συγκεντρώνονταν μπροστά από την συναγωγή του Λούμπαβιτς, φωνάζοντας: “Χωρίς δικαιοσύνη, δεν θα έχετε ειρήνη” και “Εβραίε, εβραίε” και “Χάιλ Χίτλερ” και μετά χωρίζονταν σε περιπλανώμενες ομάδες από κακοποιούς που πετροβολούσαν. Εβραίοι πεζοί δέχτηκαν επίθεση. Επίθεση δέχτηκαν και μη-Εβραίοι που έμοιαζαν με Εβραίους, για έναν μάλιστα στάθηκε μοιραία για την ζωή του.
Όταν ο Ντέιβιντ Ντίνκινς, ο μαύρος δήμαρχος της πόλης, ήρθε στο Κράουν Χέιτς να κάνει έκκληση για ηρεμία, δέχτηκε επίθεση με μπουκάλια και πέτρες.
Οι ταραχές έληξαν την Πέμπτη· η Νέα Υόρκη είχε υποφέρει τις χειρότερες ταραχές στα τελευταία είκοσι χρόνια. Οι Αμερικανοεβραίοι είχαν βιώσει την πιο παρατεταμένη, βίαιη επίθεση στην, τριακοσίων χρόνων, ιστορία τους, την πρώτη οργανωμένη αντι-σημιτική ταραχή στην αμερικανική ιστορία.
Στις επόμενες εβδομάδες, αυτή η συναισθηματική αντίδραση [των Εβραίων] σκλήρυνε και αυτό φάνηκε σε κάτι που έμοιαζε με πολιτική τοποθέτηση. Στις 20 Σεπτεμβρίου, η κοινότητα των Χασιδιτών δημοσίευσε μια ολοσέλιδη καταχώρηση στους Νιού Γιόρκ Τάιμς κάτω από τον πηχιαίο υπέρτιτλο “Αυτόν τον χρόνο η Νύχτα των Κρυστάλλων έλαβε χώρα στις 19 Αυγούστου, ακριβώς εδώ στο Κράουν Χέιτς”. “Οι Εβραίοι του Κράουν Χέιτς” έλεγε η διαφήμιση “δεν θα πτοηθούν. Διότι εμείς κατανοούμε την απλή αλήθεια –αν εμείς το σκάσουμε, εσείς θα είστε οι επόμενοι. Αν εμείς ενδώσουμε στους Ναζί της εποχής μας και εγκαταλείψουμε τις γειτονιές μας και τα δικαιώματά μας ως Αμερικανοί πολίτες, ολόκληρη η κοινότητα της Αμερικής γίνεται ευάλωτη.” [Έμφαση στο πρωτότυπο].
Η σκληρότητα της ρητορικής των Χασιδιτών αποξένωσε μεγάλο μέρος της δεσπόζουσας Ηγεσίας της Εβραϊκής Κοινότητας. Οι περισσότεροι φιλελεύθεροι δεν θεώρησαν τα επεισόδια σαν το εναρκτήριο κτύπημα ενός νέου ολοκαυτώματος, αλλά σαν μια εθνοτική σύγκρουση του είδους το οποίο έχει γίνει τόσο συνηθισμένο στις πόλεις της Αμερικής. (…)
Ο ταραχές μπορεί να είχαν αρχίσει αυθόρμητα, αλλά συνεχίστηκαν για τρεις ημέρες διότι ήταν οργανωμένες. Μερικοί από τους πιο μαχητικούς μαύρους ακτιβιστές, περιλαμβανομένων του Σόννυ Κάρσον και του αιδεσιμώτατου Αλ Σάρπτον, κατέβηκαν στο Κράουν Χέιτς το πρωί μετά το αυτοκινητιστικό ατύχημα για να οργανώσουν τις διαδηλώσεις και να αναζωπυρώσουν την οργή. Ο φαινομενικός τους σκοπός ήταν να φέρουν τον Χασιδίτη οδηγό στην δικαιοσύνη. Αλλά ο αντικειμενικός τους σκοπός –όπως το ξεκαθάρισαν στις ομιλίες, στα φυλλάδια και στα σχόλια προς τον τύπο– ήταν να μετατρέψουν τον θάνατο του Κέιβιν Κάτο σε σύμβολο της, υποτιθέμενης, καταπίεσης που υφίστανται οι έγχρωμοι παντού από τους Εβραίους. Ο Σάρπτον μετέτρεψε την κηδεία του Κάτο σε αντιεβραϊκό συλλαλητήριο, με ρητορικούς επικήδειους όπου αναφέρονταν όλες οι αμαρτίες των Εβραίων, από την Μέση Ανατολή έως στη Νότια Αφρική. (…)
Ως απάντηση, οι περισσότεροι Εβραίοι συντηρητικοί μαχητές της Νέας Υόρκης εγκαινίασαν μια δική τους συστηματική εκστρατεία. Ο φαινομενικός τους σκοπός ήταν να φέρουν τους δολοφόνους του Γιάνκελ Ροζενμπάουμ ενώπιον της δικαιοσύνης. Ο αντικειμενικός τους στόχος ήταν να παρουσιάσουν τις ταραχές ως απόδειξη της υποτιθέμενης εχθρότητας των μαύρων απέναντι σε όλους τους Εβραίους. (…) Τον Οκτωβριο του 1992, το σώμα των ενόρκων αθώωσε τον μοναδικό ύποπτο για τον θάνατο του Ροζενμπάουμ. Επρόκειτο για τον έφηβο Λέμρικ Νέλσον, ο οποίος αθωώθηκε παρά το γεγονός ότι συνελήφθη λίγες στιγμές μετά το έγκλημα σε μικρή απόσταση από τον τόπο που συντελέστηκε ενώ κρυβόταν πίσω από ένα φράχτη με ένα ματωμένο μαχαίρι στην τσέπη του και επίσης είχε αναγνωριστεί από το θύμα πριν ξεψυχήσει. Οι ένορκοι ήσαν 9 μαύροι, δύο ισπανόφωνοι και ένας λευκός, ο οποίος συνόδευσε τον Νέλσον, μετά την δίκη, σε δείπνο που γιόρταζε την νίκη του.
Η αθώωση αυτή κλιμάκωσε την Εβραϊκή εκστρατεία σε μια ατμόσφαιρα ογκούμενης οργής. Μια συμμαχία των Ορθόδοξων οπαδών του αποσχιστικού κινήματος, των σκληροπυρηνικών Σιωνιστών του Λικούντ και των συντηρητικών Ρεπουμπλικάνων εμφανίστηκε να απαιτεί δικαιοσύνη για την δολοφονία του Αυστραλού. Ο Γιάνκελ Ροζενμπάουμ μετετράπη σε σύμβολο των κινδύνων που αντιμετώπιζαν οι Εβραίοι, όχι μόνο από τον μαχητικό μαύρο εθνικισμό αλλά επίσης και από τους μετριοπαθείς μαύρους της παράταξης του Ντίνκινς στην τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και των συμμάχων του στο φιλελεύθερο εβραϊκό κατεστημένο. (…)
Στην πραγματικότητα, τίποτα το ανάλογο με αυτά που συνέβησαν στο Κράουν Χέιτς δεν είχε συμβεί στους Εβραίους της Αμερικής. Οι περισσότεροι Εβραίοι και οι περισσότεροι μαύροι της Αμερικής δεν έτρεφαν εχθρικά αισθήματα ο ένας για τον άλλο. Οι ταραχές αντιπροσώπευαν ένα εξαιρετικά ειδικό μείγμα συνθηκών: μια έκρηξη εθνικής οργής σε μια προβληματική γειτονιά, η οποία κλιμακώθηκε, από μια μικρή συμμορία φυλετικών προβοκατόρων, σε μια προμελετημένη επίθεση ενάντια σε μια μικρή ομάδα από μυστικιστές της πόλης.(…)
Στο μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, οι Εβραίοι και οι μαύροι μοιράζονταν τον ίδιο εχθρό: τον λευκό χριστιανικό ρατσισμό. Έχοντας λοιπόν κοινό εχθρό, δημιουργήθηκε μια πλατιά αίσθηση αλληλεγγύης μεταξύ των δύο ομάδων. Εκτός αυτού, μετέβαλαν την αλληλεγγύη με τους άλλους σε ηθική αξία. Η αλληλεγγύη με άλλες ομάδες-θύματα αποτέλεσε ένα είδος έκφρασης νομιμότητας για την ίδια την ομάδα.
Το Κράουν Χέιτς ήταν το τέλος μιας μακράς πορείας, που ξεκίνησε πριν από δύο δεκαετίες, κατά την οποία ένας μεγάλος αριθμός Εβραίων και μαύρων εγκατέλειψε την κοινή υπόθεση και χαρακτηρίζουν ο ένας τον άλλον ως εχθρό.
Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος
Τζ. Γκόλντμεργκ
Θύματα μιας μονομαχίας
Ένα ήσυχο δειλινό μιας Δευτέρας στα τέλη Αυγούστου του 1991, στην περιοχή Κράουν Χέιτς του Μπρούκλιν, ένα αυτοκίνητο, το οποίο οδηγούσε ένας Χασιδίτης Εβραίος, ξέφυγε από την πορεία του και ανέβηκε στο πεζοδρόμιο. Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθεί ένα επτάχρονο μαύρο παιδί, ο Κέιβιν Κάτο και να τραυματιστεί η εννιάχρονη ξαδέρφη του, Άντζελα. Ήταν λίγο μετά τις 8.15 μ.μ.
Καθώς οι γείτονες των παιδιών μαζεύτηκαν στον τόπο του ατυχήματος, ψίθυροι άρχισαν να απλώνονται ανάμεσα στο πλήθος. Διαδόθηκε ότι ένα ιδιωτικό, εβραϊκό, ασθενοφόρο είχε φτάσει πρώτο στον τόπο του ατυχήματος αλλά αναχώρησε παίρνοντας τον οδηγό και αφήνοντας τα παιδιά πίσω. Ειπώθηκε ότι ο οδηγός ήταν ένας προσωπικός υπασπιστής του Μεγάλου Ραβίνου των Λούμπαβιτς, του ισχυρού και απομονωμένου θρησκευτικού ηγέτη στην κλειστή γειτονιά των Χασιδιτών Εβραίων.
Αυθόρμητα, το πλήθος ξεκίνησε μια πορεία διαμαρτυρίας προς το αρχηγείο των Λούμπαβιτς, ένα μίλι μακριά στο Ίστερν Παρκγουαίη. Στην διαδρομή η πορεία μεγάλωνε. Μετά από λίγο έφτασαν στην συναγωγή. ήταν ένας θυμωμένος όχλος που πετούσε πέτρες και κατά διαστήματα φώναζε το σύνθημα: “Χωρίς δικαιοσύνη, δεν θα έχετε ειρήνη”. Μικρότερες ομάδες πήγαν να πετροβολήσουν τα εβραϊκά καταστήματα και τα σπίτια. Περίπου στις 11.20 μ.μ., μια ομάδα από νεαρούς επιτέθηκε σε έναν περαστικό ορθόδοξο Εβραίο, που έβγαινε από το μετρό, κλωτσώντας τον, χτυπώντας τον και μαχαιρώνοντάς τον, ενώ κραύγαζαν: “έξω οι Εβραίοι”. Το θύμα, ο Αυστραλός τουρίστας Γιάνκελ Ροσενμπάουμ, υπέκυψε στα τραύματά του, τρεις ώρες αργότερα, στο νοσοκομείο Κίνγκς Κάουντυ.
Οι ταραχές συνεχίστηκαν όλο το βράδυ, και ξανάρχισαν την επόμενη ημέρα και ξανά την τρίτη. Κάθε ημέρα, για τρεις ημέρες, ένας όχλος συγκεντρώνονταν μπροστά από την συναγωγή του Λούμπαβιτς, φωνάζοντας: “Χωρίς δικαιοσύνη, δεν θα έχετε ειρήνη” και “Εβραίε, εβραίε” και “Χάιλ Χίτλερ” και μετά χωρίζονταν σε περιπλανώμενες ομάδες από κακοποιούς που πετροβολούσαν. Εβραίοι πεζοί δέχτηκαν επίθεση. Επίθεση δέχτηκαν και μη-Εβραίοι που έμοιαζαν με Εβραίους, για έναν μάλιστα στάθηκε μοιραία για την ζωή του.
Όταν ο Ντέιβιντ Ντίνκινς, ο μαύρος δήμαρχος της πόλης, ήρθε στο Κράουν Χέιτς να κάνει έκκληση για ηρεμία, δέχτηκε επίθεση με μπουκάλια και πέτρες.
Οι ταραχές έληξαν την Πέμπτη· η Νέα Υόρκη είχε υποφέρει τις χειρότερες ταραχές στα τελευταία είκοσι χρόνια. Οι Αμερικανοεβραίοι είχαν βιώσει την πιο παρατεταμένη, βίαιη επίθεση στην, τριακοσίων χρόνων, ιστορία τους, την πρώτη οργανωμένη αντι-σημιτική ταραχή στην αμερικανική ιστορία.
Στις επόμενες εβδομάδες, αυτή η συναισθηματική αντίδραση [των Εβραίων] σκλήρυνε και αυτό φάνηκε σε κάτι που έμοιαζε με πολιτική τοποθέτηση. Στις 20 Σεπτεμβρίου, η κοινότητα των Χασιδιτών δημοσίευσε μια ολοσέλιδη καταχώρηση στους Νιού Γιόρκ Τάιμς κάτω από τον πηχιαίο υπέρτιτλο “Αυτόν τον χρόνο η Νύχτα των Κρυστάλλων έλαβε χώρα στις 19 Αυγούστου, ακριβώς εδώ στο Κράουν Χέιτς”. “Οι Εβραίοι του Κράουν Χέιτς” έλεγε η διαφήμιση “δεν θα πτοηθούν. Διότι εμείς κατανοούμε την απλή αλήθεια –αν εμείς το σκάσουμε, εσείς θα είστε οι επόμενοι. Αν εμείς ενδώσουμε στους Ναζί της εποχής μας και εγκαταλείψουμε τις γειτονιές μας και τα δικαιώματά μας ως Αμερικανοί πολίτες, ολόκληρη η κοινότητα της Αμερικής γίνεται ευάλωτη.” [Έμφαση στο πρωτότυπο].
Η σκληρότητα της ρητορικής των Χασιδιτών αποξένωσε μεγάλο μέρος της δεσπόζουσας Ηγεσίας της Εβραϊκής Κοινότητας. Οι περισσότεροι φιλελεύθεροι δεν θεώρησαν τα επεισόδια σαν το εναρκτήριο κτύπημα ενός νέου ολοκαυτώματος, αλλά σαν μια εθνοτική σύγκρουση του είδους το οποίο έχει γίνει τόσο συνηθισμένο στις πόλεις της Αμερικής. (…)
Ο ταραχές μπορεί να είχαν αρχίσει αυθόρμητα, αλλά συνεχίστηκαν για τρεις ημέρες διότι ήταν οργανωμένες. Μερικοί από τους πιο μαχητικούς μαύρους ακτιβιστές, περιλαμβανομένων του Σόννυ Κάρσον και του αιδεσιμώτατου Αλ Σάρπτον, κατέβηκαν στο Κράουν Χέιτς το πρωί μετά το αυτοκινητιστικό ατύχημα για να οργανώσουν τις διαδηλώσεις και να αναζωπυρώσουν την οργή. Ο φαινομενικός τους σκοπός ήταν να φέρουν τον Χασιδίτη οδηγό στην δικαιοσύνη. Αλλά ο αντικειμενικός τους σκοπός –όπως το ξεκαθάρισαν στις ομιλίες, στα φυλλάδια και στα σχόλια προς τον τύπο– ήταν να μετατρέψουν τον θάνατο του Κέιβιν Κάτο σε σύμβολο της, υποτιθέμενης, καταπίεσης που υφίστανται οι έγχρωμοι παντού από τους Εβραίους. Ο Σάρπτον μετέτρεψε την κηδεία του Κάτο σε αντιεβραϊκό συλλαλητήριο, με ρητορικούς επικήδειους όπου αναφέρονταν όλες οι αμαρτίες των Εβραίων, από την Μέση Ανατολή έως στη Νότια Αφρική. (…)
Ως απάντηση, οι περισσότεροι Εβραίοι συντηρητικοί μαχητές της Νέας Υόρκης εγκαινίασαν μια δική τους συστηματική εκστρατεία. Ο φαινομενικός τους σκοπός ήταν να φέρουν τους δολοφόνους του Γιάνκελ Ροζενμπάουμ ενώπιον της δικαιοσύνης. Ο αντικειμενικός τους στόχος ήταν να παρουσιάσουν τις ταραχές ως απόδειξη της υποτιθέμενης εχθρότητας των μαύρων απέναντι σε όλους τους Εβραίους. (…) Τον Οκτωβριο του 1992, το σώμα των ενόρκων αθώωσε τον μοναδικό ύποπτο για τον θάνατο του Ροζενμπάουμ. Επρόκειτο για τον έφηβο Λέμρικ Νέλσον, ο οποίος αθωώθηκε παρά το γεγονός ότι συνελήφθη λίγες στιγμές μετά το έγκλημα σε μικρή απόσταση από τον τόπο που συντελέστηκε ενώ κρυβόταν πίσω από ένα φράχτη με ένα ματωμένο μαχαίρι στην τσέπη του και επίσης είχε αναγνωριστεί από το θύμα πριν ξεψυχήσει. Οι ένορκοι ήσαν 9 μαύροι, δύο ισπανόφωνοι και ένας λευκός, ο οποίος συνόδευσε τον Νέλσον, μετά την δίκη, σε δείπνο που γιόρταζε την νίκη του.
Η αθώωση αυτή κλιμάκωσε την Εβραϊκή εκστρατεία σε μια ατμόσφαιρα ογκούμενης οργής. Μια συμμαχία των Ορθόδοξων οπαδών του αποσχιστικού κινήματος, των σκληροπυρηνικών Σιωνιστών του Λικούντ και των συντηρητικών Ρεπουμπλικάνων εμφανίστηκε να απαιτεί δικαιοσύνη για την δολοφονία του Αυστραλού. Ο Γιάνκελ Ροζενμπάουμ μετετράπη σε σύμβολο των κινδύνων που αντιμετώπιζαν οι Εβραίοι, όχι μόνο από τον μαχητικό μαύρο εθνικισμό αλλά επίσης και από τους μετριοπαθείς μαύρους της παράταξης του Ντίνκινς στην τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και των συμμάχων του στο φιλελεύθερο εβραϊκό κατεστημένο. (…)
Στην πραγματικότητα, τίποτα το ανάλογο με αυτά που συνέβησαν στο Κράουν Χέιτς δεν είχε συμβεί στους Εβραίους της Αμερικής. Οι περισσότεροι Εβραίοι και οι περισσότεροι μαύροι της Αμερικής δεν έτρεφαν εχθρικά αισθήματα ο ένας για τον άλλο. Οι ταραχές αντιπροσώπευαν ένα εξαιρετικά ειδικό μείγμα συνθηκών: μια έκρηξη εθνικής οργής σε μια προβληματική γειτονιά, η οποία κλιμακώθηκε, από μια μικρή συμμορία φυλετικών προβοκατόρων, σε μια προμελετημένη επίθεση ενάντια σε μια μικρή ομάδα από μυστικιστές της πόλης.(…)
Στο μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, οι Εβραίοι και οι μαύροι μοιράζονταν τον ίδιο εχθρό: τον λευκό χριστιανικό ρατσισμό. Έχοντας λοιπόν κοινό εχθρό, δημιουργήθηκε μια πλατιά αίσθηση αλληλεγγύης μεταξύ των δύο ομάδων. Εκτός αυτού, μετέβαλαν την αλληλεγγύη με τους άλλους σε ηθική αξία. Η αλληλεγγύη με άλλες ομάδες-θύματα αποτέλεσε ένα είδος έκφρασης νομιμότητας για την ίδια την ομάδα.
Το Κράουν Χέιτς ήταν το τέλος μιας μακράς πορείας, που ξεκίνησε πριν από δύο δεκαετίες, κατά την οποία ένας μεγάλος αριθμός Εβραίων και μαύρων εγκατέλειψε την κοινή υπόθεση και χαρακτηρίζουν ο ένας τον άλλον ως εχθρό.
Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος