Η Ουάσινγκτον είναι η πόλη των ακρωνυμίων και σήμερα ένα από τα πιο γνωστά στο Κογκρέσο (Βουλή) είναι το AIPAC. Η αναφορά του και μόνο επιφέρει μια φευγαλέα ματιά από κάθε πρόσωπο που βρίσκεται στο λόφο του Καπιτωλίου (Κοινοβουλίου) και συνδέεται με τη μεσανατολική πολιτική. Η AIPAC –American Israel Public Affairs Committee (Αμερικανο-ισραηλινή Επιτροπή Δημοσίων Υποθέσεων)– είναι τώρα η κυρίαρχη δύναμη στους διαδρόμους (lobbying) της Ουάσινγκτον.
Το 1967, ως βουλευτής που μόλις είχα διοριστεί στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, δεν είχα ακούσει ποτέ γι’ αυτήν (την AIPAC). Μια μέρα, σε μια ιδιωτική συζήτηση στην αίθουσα της επιτροπής, εκφώνησα μια μικρή κριτική στην ισραηλινή στρατιωτική επίθεση στη Συρία. Ένας παλιός, εξέχων, Ρεπουμπλικανός, ο William S. Broomfield του Μίσιγκαν, απάντησε με ένα χαμόγελο: “περίμενε μέχρι ο ‘Si’ Kenen του AIPAC μάθει τι είπες”. Αναφερόταν στον I.L. Kenen, τον εκτελεστικό διευθυντή του AIPAC, του οποίου το όνομα μου ήταν άγνωστο όπως και η οργάνωση της οποίας ηγείτο. Έμαθα αργότερα ότι ο Broomfield δεν αστειευόταν. Το AIPAC ορισμένες φορές ανακαλύπτει τι λένε οι βουλευτές για τη μεσανατολική πολιτική ακόμη και σε ιδιωτικές συναντήσεις και αυτοί που κριτικάρουν το Ισραήλ το κάνουν με δική τους ευθύνη.
Το AIPAC είναι μόνο ένα μέρος του ισραηλινού λόμπι αλλά όσον αφορά την άμεση επιρροή στη δημόσια πολιτική είναι αδιαμφισβήτητα το πιο σημαντικό. Η οργάνωση εμβάθυνε και επεξέτεινε την επιρροή της τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι το AIPAC έχει κερδίσει τον έλεγχο ουσιαστικά όλων των ενεργειών του λόφου της Βουλής για τη μεσανατολική πολιτική. Σχεδόν χωρίς εξαίρεση, τα μέλη της Βουλής και της Γερουσίας εκτελούν τις διαταγές τους, γιατί οι περισσότεροι από αυτούς θεωρούν ότι το AIPAC, στο Λόφο του Καπιτωλίου, αποτελεί την άμεση εκπροσώπηση μιας πολιτικής δύναμης που μπορεί να ενισχύσει ή να τσακίσει τις πιθανότητές τους σε εποχή εκλογών.
Είτε βασίζεται σε γεγονότα είτε σε φήμες, η αντίληψη είναι που μετράει: AIPAC σημαίνει δύναμη ωμή, τρομοκρατική δύναμη. Η διαφημιστική προμετωπίδα του συνήθως εκφράζεται με τις φράσεις μιας πληρωμένης καταχώρισης στην εφημερίδα The New York Times: “Η ισχυρότερη, καλύτερη και αποτελεσματικότερη ομάδα συμφερόντων εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσινγκτον”. Ένας πρώην βουλευτής, ο Paul N. “Pete” McCloskey, το λεει πιο άμεσα: “Η Βουλή ‘τρομοκρατείται’ από το AIPAC”. Άλλοι βουλευτές δεν ήταν τόσο τίμιοι δημοσίως, αλλά πολλά μέλη της Βουλής και Γερουσίας κατ’ ιδίαν συμφωνούν.
Η υπεροχή της AIPAC είναι σχετικά πρόσφατη. Μόλις πριν λίγα χρόνια, η Διάσκεψη των Προέδρων των Μεγάλων Εβραϊκών Οργανώσεων θεωρούνταν η πιο δυνατή φιλοϊσραηλινή φωνή στην Ουάσινγκτον, μιλώντας εξ ονόματος των 38 κύριων εβραϊκών ομάδων. Ο Σύνδεσμος ενάντια στη Δυσφήμιση (Anti-Defamation League), η Αμερικανο-Εβραϊκή Επιτροπή και το AIPAC βρίσκονταν γενικά στη σκιά της. Οι δύο τελευταίες οργανώσεις έχουν περίπου 50.000 μέλη η κάθε μία.
Ο Σύνδεσμος ενάντια στη Δυσφήμιση τεχνικά εξαρτάται από την B’nai B’rith που έχει 500.000 μέλη σ’ όλο τον κόσμο, αλλά αναπτύσσει τα δικά του κεφάλαια και χαίρει ουσιώδους ανεξαρτησίας. Αν και στα χρόνια της νεότητάς μας υπερείχαν οι βουλευτές της Ουάσιγκτον Hyman Bookbinder, της Αμερικανο-Εβραϊκής Επιτροπής, και David Brody, του Συνδέσμου ενάντια στη Δυσφήμιση, ουσιαστικά τώρα έχουν επικαλυφθεί από το AIPAC.
Η παρουσία στην Ουάσινγκτον είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου για το λόμπι. Η αποτελεσματικότητά του συνίσταται σε ένα θεσμό που κτίστηκε σε εθνικό επίπεδο από τους Εβραίους της Αμερικής που λειτουργούν μέσα από 200 εθνικές ομάδες. Ένα επαγγελματικό στέλεχος του AIPAC λεει: “Θα έλεγα ότι 2 εκατομμύρια Εβραίοι, το μάξιμουμ, δείχνουν πολιτικά ή φιλανθρωπικά ενδιαφέροντα. Τα άλλα τέσσερα εκατομμύρια αδιαφορούν. Από τα δύο εκατομμύρια ενδιαφερομένους οι περισσότεροι συμμετέχουν απλώς προσφέροντας χρήματα.”
Στην πραγματικότητα αυτοί που τροφοδοτούν τον πολιτικό ακτιβισμό για όλες τις εβραϊκές οργανώσεις στις ΗΠΑ δεν ξεπερνούν τις 250.000. Το πιο δημοφιλές Δελτίο του εβραϊκού λόμπι το Near East Report του AIPAC, πηγαίνει σε 60.000 ανθρώπους, μια έκδοση που πιστεύεται ότι διαβάζεται από τους περισσότερους πολίτες που συμμετέχουν σε φιλοϊσραηλινές πολιτικές ενέργειες, άσχετα με την οργάνωση που ενδιαφέρει πρωτίστως τον καθένα. Το Δελτίο αποστέλλεται επίσης χωρίς χρέωση στα προγράμματα ειδήσεων των μέσων ενημέρωσης, σε βουλευτές, κυβερνητικούς και κρατικούς υπευθύνους κλπ. Τα μέλη του AIPAC παίρνουν το Δελτίο σαν μέρος της ετήσιας συνδρομής των 35 δολλαρίων.
Στην πράξη, οι ομάδες του λόμπι λειτουργούν σαν άτυπες προεκτάσεις της ισραηλινής κυβέρνησης. Αυτό φάνηκε όταν το AIPAC βοήθησε να αποσταλεί η επίσημη δήλωση υπεράσπισης του ισραηλινού βομβαρδισμού του ιρακινού πυρηνικού αντιδραστήρα, ενώ ταυτοχρόνως εκδόθηκε και ως ανακοίνωση της ισραηλινής πρεσβείας. Καμιά από τις κύριες Εβραϊκές Οργανώσεις δεν εκφράζεται ποτέ δημόσια με θέσεις και πολιτικές μη αποδεκτές από το Ισραήλ. Ο Thomas A. Dine, εκτελεστικός διευθυντής του AIPAC, μίλησε θετικά για το ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου Ρέιγκαν όταν ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1982, αλλά μόλις το Ισραήλ απέρριψε το σχέδιο ο Dine σίγησε.
Αυτή η στενή επαφή καμία φορά εμπνέει ενδοκυβερνητικό χιούμορ: “στο Υπουργείο Εξωτερικών συνηθίζαμε να προβλέπουμε ότι εάν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ ανακοίνωνε ότι ο κόσμος είναι επίπεδος, μέσα σε 24 ώρες, η Βουλή θα ψήφιζε απόφαση συγχαίροντάς τον για την ανακάλυψη”, αναφέρει ο Don Bergus, πρώην πρέσβης στο Σουδάν, συνταξιούχος διπλωμάτης καριέρας.
Το ιδρυτικό του AIPAC ορίζει την αποστολή του ως νομοθετική δράση, αλλά τώρα εκπροσωπεί τα συμφέροντα του Ισραήλ, όποτε θεωρεί ότι αυτά προκαλούνται, στα ΜΜΕ, στη θρησκεία, στα πανεπιστήμια, παντού. Επειδή το προσωπικό του πληρώνεται από προσφορές Αμερικανών πολιτών, δεν υποχρεώνονται σε καταγραφή από τη νομική διαπίστευση των ξένων πρακτόρων. Στην πράξη όμως λειτουργούν όπως οι ξένοι πράκτορες.
Όσο περνάει ο καιρός, το φιλοϊσραηλινό λόμπι διεισδύει στο κυβερνητικό σύστημα και η πιο βαθιά διείσδυση έχει πραγματοποιηθεί από το AIPAC, στο οποίο στρέφεται ακόμη και ο πρόεδρος των ΗΠΑ όταν αντιμετωπίζει ένα ενοχλητικό πολιτικό πρόβλημα που σχετίζεται με την αραβοϊσραηλινή διένεξη.
Μετάφραση: Βαγγέλης Πατσός