Βιομηχανία Αποπληροφόρησης

Τα ΜΜΕ θε­ώ­ρη­σαν ό­τι κά­τι τέ­τοιο ή­ταν α­πα­ρά­δε­κτο, α­ντι­δε­ο­ντο­λο­γι­κό και ό­τι δεν συ­νά­δει με το σύ­στη­μα των “α­νοι­κτών” δυ­τι­κών κοι­νω­νιών κλπ. Στην Α­με­ρι­κή, τα ΜΜΕ και κυ­ρί­ως οι με­γά­λοι σταθ­μοί πα­νε­θνι­κής εμ­βέ­λειας προ­ει­δο­ποί­η­σαν τον Υ­πουρ­γό Ά­μυ­νας να μην α­πο­τολ­μή­σει κά­τι τέ­τοιο, δη­λα­δή να ε­πι­τρέ­ψει τη δια­κί­νη­ση ψευ­δών και πα­ρα­πλα­νη­τι­κών ει­δή­σε­ων. Α­πό την πλευ­ρά του, ο έ­ντι­μος Υ­πουρ­γός έ­σπευ­σε ν’ α­να­κοι­νώ­σει ε­πί­ση­μα, στις 20 Φε­βρουα­ρί­ου, ό­τι το θε­σμι­κό πλαί­σιο λει­τουρ­γί­ας του Γρα­φεί­ου δεν έ­χει α­κό­μα ο­λο­κλη­ρω­θεί, αλ­λά ό­τι, “σύμ­φω­να με την πά­για πο­λι­τι­κή του Υ­πουρ­γεί­ου Ά­μυ­νας, σε κα­μιά πε­ρί­πτω­ση το Γρα­φεί­ο και οι ε­ντο­λο­δό­χοι του δεν πρό­κει­ται εν γνώ­σει τους και ε­σκεμ­μέ­να να δια­δί­δουν ψεύ­τι­κες ει­δή­σεις (false information) στο α­με­ρι­κα­νι­κό κοι­νό, στον ξέ­νο τύ­πο και το δη­μό­σιο”. Λί­γες μέ­ρες αρ­γό­τε­ρα, ο Υ­πουρ­γός δή­λω­σε ε­πί­σης ό­τι μάλ­λον το Γρα­φεί­ο δεν θα α­φε­θεί να λει­τουρ­γή­σει, ε­νώ ο Λευ­κός Οί­κος ε­ξέ­φρα­σε τη “δυ­σα­ρέ­σκειά” του για το θέ­μα. Στις 26 Φε­βρουα­ρί­ου, ο Υ­πουρ­γός Ά­μυ­νας α­να­κοί­νω­σε τε­λε­σί­δι­κα ό­τι το Γρα­φεί­ο δεν θα λει­τουρ­γή­σει.
Η δρι­μεί­α κρι­τι­κή και οι α­ντι­δρά­σεις σε πα­γκό­σμιο ε­πί­πε­δο κα­τά της πρό­θε­σης του Πε­ντα­γώ­νου να λει­τουρ­γή­σει με τον τρό­πο αυ­τό δη­μιουρ­γούν έ­να α­πλο­ϊ­κό ε­ρώ­τη­μα: μή­πως οι ε­πι­κρι­τές της πο­λι­τι­κής αυ­τής α­ντε­λή­φθη­σαν ξαφ­νι­κά την υ­πό κα­τα­σκευ­ή δο­λιό­τη­τα, ή μή­πως ό­λοι προ­έρ­χο­νται α­πό το α­πώ­τε­ρο διά­στη­μα και, φθά­νο­ντας ε­δώ, α­να­κά­λυ­ψαν ό­τι στον πλα­νή­τη γη υ­πάρ­χουν άν­θρω­ποι και κυ­βερ­νή­σεις που σκέ­φτο­νται και λει­τουρ­γούν κατ’ αυ­τόν τον τρό­πο; Πραγ­μα­τι­κά οι α­ντι­δρά­σεις θυ­μί­ζουν το συ­μπα­θή Γάλ­λο διοι­κη­τή της πό­λης Κα­ζα­μπλάν­κα στο ο­μώ­νυ­μο έρ­γο “Κα­ζα­μπλάν­κα”, που ξαφ­νι­κά διέ­τα­ξε το κλεί­σι­μο της λέ­σχης-κα­ζί­νο “Ricky’s Café” με το α­μί­μη­το “εκ­πλήτ­το­μαι ό­τι παί­ζο­νται τυ­χε­ρά παι­χνί­δια ε­δώ μέ­σα”.
Πα­ρα­μέ­νει γε­γο­νός ό­τι οι Η­νω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες ή­ταν και εί­ναι η πιο “α­νοι­κτή” κοι­νω­νί­α στον κό­σμο, με προ­σβά­σι­μες τις δο­μές της ε­ξου­σί­ας και με μια ε­νερ­γή κοι­νω­νί­α πο­λι­τών που έ­χει ό­λες τις δυ­να­τό­τη­τες να ε­λέγ­ξει τις αυ­θαι­ρε­σί­ες των ι­σχυ­ρών και την α­λα­ζο­νεί­α της ε­ξου­σί­ας.
Παρ’ ό­λα αυ­τά έ­χει ε­πα­νει­λημ­μέ­να δια­πι­στω­θεί και τεκ­μη­ριω­θεί, α­κρι­βώς διό­τι το σύ­στη­μα εί­ναι α­νοι­κτό και αυ­το­ε­λεγ­χό­με­νο, ό­τι με­τα­πο­λε­μι­κά οι α­με­ρι­κα­νι­κές κυ­βερ­νή­σεις έ­χουν κα­τά συρ­ρο­ή, συ­νει­δη­τά και ε­σκεμ­μέ­να ε­ξα­πα­τή­σει και πα­ρα­πλα­νή­σει τον α­με­ρι­κα­νι­κό λα­ό και πο­λύ πε­ρισ­σό­τε­ρο τον υ­πό­λοι­πο κό­σμο και τη διε­θνή κοι­νή γνώ­μη.
Τα πα­ρα­δείγ­μα­τα εί­ναι κυ­ριο­λε­κτι­κά α­μέ­τρη­τα και σ’ αυ­τό ε­μπλέ­κο­νται ό­λες κυ­ριο­λε­κτι­κά οι υ­πη­ρε­σί­ες της ε­κτε­λε­στι­κής ε­ξου­σί­ας. Δυ­στυ­χώς για τον α­με­ρι­κα­νι­κό λα­ό, αλ­λά και για τον υ­πό­λοι­πο κό­σμο, σε αρ­κε­τές α­πό τις πε­ρι­πτώ­σεις αυ­τές ε­μπλέ­κε­ται και το Κο­γκρέ­σο, του ο­ποί­ου ο θε­σμι­κός ρό­λος εί­ναι να ε­ξι­σορ­ρο­πεί την ε­κτε­λε­στι­κή ε­ξου­σί­α και να την ε­λέγ­χει ό­ταν αυ­θαι­ρε­τεί. Στις πλεί­στες πε­ρι­πτώ­σεις η ε­μπλο­κή του Κο­γκρέ­σου προ­έρ­χε­ται α­πό την πα­θη­τι­κή του στά­ση. Η νο­μο­θε­τι­κή ε­ξου­σί­α δεν λει­τουρ­γεί ό­πως η ε­κτε­λε­στι­κή ε­ξου­σί­α, δη­λα­δή συ­νει­δη­τά και ε­σκεμ­μέ­να με στό­χο τη δο­λιό­τη­τα.
Θ’ α­να­φερ­θώ σε ο­ρι­σμέ­να κραυ­γα­λέ­α πα­ρα­δείγ­μα­τα της με­τα­πο­λε­μι­κής ι­στο­ρί­ας των Η­ΠΑ τα ο­ποί­α α­πο­δει­κνύ­ουν πέ­ραν κά­θε αμ­φι­βο­λί­ας ό­τι η πα­ρα­πλη­ρο­φό­ρη­ση, η δια­σπο­ρά ψευ­δών ει­δή­σε­ων και η μαύ­ρη προ­πα­γάν­δα, βρί­σκο­νται στην η­με­ρή­σια διά­τα­ξη της α­με­ρι­κα­νι­κής κρα­τι­κής μη­χα­νής και τα ο­ποί­α κα­νέ­νας σο­βα­ρός δη­μο­σιο­γρά­φος και δη­μο­σιο­γρα­φι­κός ορ­γα­νι­σμός δι­καιο­λο­γεί­ται να α­γνο­εί. Και θ’ αρ­χί­σω α­πό το γε­γο­νός ό­τι υ­πάρ­χει ρη­τή α­πα­γο­ρευ­τι­κή διά­τα­ξη για τη δη­μο­σί­ευ­ση ο­ποια­δή­πο­τε δρά­σης και δρα­στη­ριό­τη­τας της CIA στο ε­σω­τε­ρι­κό των Η­ΠΑ. Α­πα­γο­ρεύ­ε­ται ε­πί­σης ρη­τά να δη­μο­σιεύ­ε­ται ή να προ­βάλ­λε­ται α­πό τα ΜΜΕ ο,τι­δή­πο­τε πα­ρά­γε­ται α­πό τις διά­φο­ρες κρα­τι­κές υ­πη­ρε­σί­ες με σκο­πό να δια­μορ­φώ­σουν / δια­φω­τί­σουν τη διε­θνή κοι­νή γνώ­μη σχε­τι­κά με τις Η­ΠΑ και την ε­ξω­τε­ρι­κή τους πο­λι­τι­κή. Οι α­πα­γο­ρεύ­σεις αυ­τές υ­φί­στα­νται διό­τι οι Νο­μο­θέ­τες πα­ρα­μέ­νουν κα­χύ­πο­πτοι έ­να­ντι της ε­κτε­λε­στι­κής ε­ξου­σί­ας. Δεν υ­πάρ­χει ε­μπι­στο­σύ­νη, δη­λα­δή, ό­τι η τε­λευ­ταί­α δεν θα κά­νει κα­τα­χρή­σεις ώ­στε να πα­ρα­πλα­νεί ταυ­τό­χρο­να και τον α­με­ρι­κα­νι­κό λα­ό μα­ζί με τη διε­θνή κοι­νή γνώ­μη. Αυ­τό βέ­βαια ση­μαί­νει ό­τι η πα­ρα­πλά­νη­ση μη-Α­με­ρι­κα­νών εί­ναι θε­μι­τή και α­πο­δε­κτή α­πό το σύ­στη­μα.
Το πιο τρα­ντα­χτό και κραυ­γα­λέ­ο πα­ρά­δειγ­μα συ­νει­δη­τής και ε­σκεμ­μέ­νης πα­ρα­πλά­νη­σης των Α­με­ρι­κα­νών προ­έρ­χε­ται α­πό το Πε­ντά­γω­νο και έ­λα­βε χώ­ρα στη διάρ­κεια του πο­λέ­μου στο Βιετ­νάμ. Το πα­ρά­δειγ­μα α­φο­ρά στην πε­ρι­βό­η­τη πλέ­ον πε­ρί­πτω­ση της σφα­γής στο χω­ριό My Lai το 1968, ό­που οι Α­με­ρι­κα­νοί στρα­τιώ­τες, υ­πό τις δια­τα­γές του α­ξιω­μα­τι­κού Calley, δο­λο­φό­νη­σαν εν ψυ­χρώ έ­ναν με­γά­λο α­ριθ­μό γυ­ναι­κό­παι­δων. Προ­τού ο δη­μο­σιο­γρά­φος Seymour Hersch α­πο­κα­λύ­ψει τα πραγ­μα­τι­κά γε­γο­νό­τα, η σφα­γή στο My Lai κα­τε­γρά­φη στην πρώ­τη σε­λί­δα της ε­γκυ­ρό­τε­ρης α­με­ρι­κα­νι­κής ε­φη­με­ρί­δας, The New York Times, ως μια με­γά­λη μά­χη με ε­κα­τέ­ρω­θεν α­πώ­λειες και α­πό την ο­ποί­α ό­μως οι Α­με­ρι­κα­νοί ε­ξήλ­θαν νι­κη­τές. Μέ­λη της ο­μά­δας Calley (ο ο­ποί­ος αρ­γό­τε­ρα βρέ­θη­κε έ­νο­χος σφα­γής α­πό στρα­το­δι­κεί­ο) τι­μή­θη­καν με βρα­βεί­α γεν­ναιό­τη­τας. Ό­πως α­πε­δεί­χθη αρ­γό­τε­ρα, πη­γή του Α­με­ρι­κα­νού δη­μο­σιο­γρά­φου που έ­στει­λε την α­ντα­πό­κρι­ση α­πό το Βιετ­νάμ, ή­ταν το Πε­ντά­γω­νο. Στο Βιετ­νάμ, η πε­ρί­πτω­ση My Lai ή­ταν μεν η πιο τρα­ντα­χτή αλ­λά δεν ή­ταν η μό­νη. Στη διάρ­κεια του πο­λέ­μου, το Πε­ντά­γω­νο έ­στη­σε έ­ναν μη­χα­νι­σμό που πα­ρα­πλα­νού­σε α­κό­μα και τον ί­διο τον Α­με­ρι­κα­νό Πρό­ε­δρο α­να­φο­ρι­κά με την ε­ξέ­λι­ξη του πο­λέ­μου.
Με α­φορ­μή το Γουο­τερ­γκέ­ιτ, Ε­πι­τρο­πές της α­με­ρι­κα­νι­κής Βου­λής (Pike Committee) και της Γε­ρου­σί­ας (Church Committee) α­πο­κά­λυ­ψαν σε α­κρο­ά­σεις που έ­γι­ναν το 1974-1976 ό­τι οι υ­πη­ρε­σί­ες πλη­ρο­φο­ριών των Η­ΠΑ, με ε­πί­κε­ντρο τη CIA, πα­ρα­πλά­νη­σαν συ­νει­δη­τά τον α­με­ρι­κα­νι­κό λα­ό (Houston Plan και COINTELPRO Plan) ε­πι­πρό­σθε­τα των ό­σων άλ­λων πα­ρα­νό­μων δρα­στη­ριο­τή­των τους που στό­χευαν στην α­να­τρο­πή κα­θε­στώ­των, ό­πως για πα­ρά­δειγ­μα της Χι­λής του Α­λιέ­ντε.
Ε­πί του προ­κει­μέ­νου, η πο­λι­τι­κή που α­να­κοι­νώ­θη­κε ό­τι με­λε­τού­σε να ε­φαρ­μό­σει το Πε­ντά­γω­νο ε­φαρ­μό­ζε­ται στη βά­ση σχε­δί­ου και κει­μέ­νων δια­τά­ξε­ων,  ορ­γα­νω­μέ­να δη­λα­δή, α­πό την ε­πο­χή της ει­σβο­λής στη Γρα­νά­δα το 1983 ε­πί Ρέ­ι­γκαν. (Στην πε­ρί­πτω­ση αυ­τή, οι Α­με­ρι­κα­νοί α­ντέ­γρα­ψαν τους μά­στο­ρες στο εί­δος Άγ­γλους, ό­πως αυ­τοί λει­τούρ­γη­σαν στον πό­λε­μο των νή­σων Φώ­κλα­ντς-Μαλ­βί­νες). Μέ­χρι σή­με­ρα κα­νείς δεν γνω­ρί­ζει τι συ­νέ­βη στη Γρα­νά­δα, πό­σοι Α­με­ρι­κα­νοί σκο­τώ­θη­καν (πο­λύ λί­γοι α­πό φί­λια πυ­ρά) πό­σα ε­λι­κό­πτε­ρα έ­πε­σαν (λί­γα λό­γω δυ­στυ­χη­μά­των) πό­σοι ντό­πιοι σκο­τώ­θη­καν, και κυ­ρί­ως για­τί έ­γι­νε η ει­σβο­λή και ποια ή­ταν η α­πει­λή που την προ­κά­λε­σε. (Ου­σια­στι­κά ο χρό­νος, timing, της ει­σβο­λής στη Γρα­νά­δα ή­ταν πο­λι­τι­κά ε­πι­λεγ­μέ­νος: έ­γι­νε την ε­πό­με­νη μέ­ρα της ε­σπευ­σμέ­νης α­πο­χώ­ρη­σης των α­με­ρι­κα­νι­κών στρα­τευ­μά­των α­πό τον Λί­βα­νο και για να δια­σκε­δα­στούν οι ε­ντυ­πώ­σεις “φυ­γής” των Α­με­ρι­κα­νών υ­πό την α­πει­λή των Ι­σλα­μι­στών). Ό­λη η ε­πι­χεί­ρη­ση ή­ταν ε­λεγ­χό­με­νη και κα­νείς δη­μο­σιο­γρά­φος δεν την κά­λυ­ψε. Το μο­ντέ­λο της Γρα­νά­δας α­κο­λου­θεί­ται α­πό τό­τε με τις κα­τάλ­λη­λες προ­σαρ­μο­γές με ε­λά­χι­στο ή κα­θό­λου έ­λεγ­χο α­πό τα ΜΜΕ ή α­πό άλ­λους φο­ρείς.
Έ­να άλ­λο πα­ρά­δειγ­μα που α­πο­κα­λύ­φθη­κε α­πό τον δη­μο­σιο­γρά­φο Bob Woodward (του σκαν­δά­λου Ουο­τερ­γκέ­ιτ), και έ­γι­νε πρω­το­σέ­λι­δο στις με­γά­λες α­με­ρι­κα­νι­κές ε­φη­με­ρί­δες, ή­ταν ό­τι, το 1986, η κυ­βέρ­νη­ση Ρέ­ι­γκαν, ε­σκεμ­μέ­να, συ­νει­δη­τά και ορ­γα­νω­μέ­να, πα­ρα­πλα­νού­σε τον α­με­ρι­κα­νι­κό τύ­πο α­να­φο­ρι­κά με τη Λι­βύ­η και τον η­γέ­τη της Κα­ντά­φι. (βλέ­πε Bob Woodward “Gadhafi Tar­get of Secret US Deception Plan: Ela­bo­rate Campaign Included Disinformation that Appeared as Fact in American Media”, The Washington Post, October 2, 1986 σελ. Α1).
Ο­λο­κλη­ρώ­νω με α­να­φο­ρά σε έ­να άλ­λο πα­ρά­δειγ­μα που προ­έρ­χε­ται α­πό τον Ψυ­χρό Πό­λε­μο αλ­λά το ο­ποί­ο πα­ρα­πέ­μπει ευ­θέ­ως στον δια­χρο­νι­κό τρό­πο λει­τουρ­γί­ας της Ε­κτε­λε­στι­κής Ε­ξου­σί­ας των Η­ΠΑ. Στις 31 Αυ­γού­στου 1983, στις 2:26 το πρω­ί, οι Σο­βιε­τι­κοί κα­τέρ­ρι­ψαν πο­λι­τι­κό α­ε­ρο­πλά­νο των Νο­τιο­κο­ρε­ά­τι­κων α­ε­ρο­γραμ­μών (πτή­ση 007) με 269 ε­πι­βά­τες, πι­στεύ­ο­ντας ό­τι ή­ταν κα­τα­σκο­πευ­τι­κό. Οι Α­με­ρι­κα­νοί κα­τέ­γρα­ψαν με τα υ­περ­σύγ­χρο­να συ­στή­μα­τά τους ό­λες τις συ­νο­μι­λί­ες των Ρώ­σων πι­λό­των με το Αρ­χη­γεί­ο τους. Α­πό τα τεκ­μή­ρια που κα­τεί­χαν οι Α­με­ρι­κα­νοί ή­ταν προ­φα­νές ό­τι οι Ρώ­σοι ή­ταν πε­πει­σμέ­νοι ό­τι το α­ε­ρο­πλά­νο ή­ταν κα­τα­σκο­πευ­τι­κό. Οι Α­με­ρι­κα­νοί έ­δω­σαν ό­μως στη δη­μο­σιό­τη­τα ε­πι­λεγ­μέ­να α­πο­σπά­σμα­τα των μα­γνη­το­ται­νιών που “τεκ­μη­ρί­ω­ναν” το α­ντί­θε­το· ό­τι οι Ρώ­σοι εν γνώ­σει τους κα­τέρ­ρι­ψαν έ­να ε­πι­βα­τι­κό α­ε­ρο­πλά­νο. Κέρ­δι­σαν έ­τσι οι Α­με­ρι­κα­νοί τη με­γα­λύ­τε­ρη ί­σως προ­πα­γαν­δι­στι­κή νί­κη τους ε­πί των Σο­βιε­τι­κών στη διάρ­κεια του Ψυ­χρού Πο­λέ­μου, α­πο­δει­κνύ­ο­ντας στους Α­με­ρι­κα­νούς και τον υ­πό­λοι­πο κό­σμο ό­τι η Σο­βιε­τι­κή Έ­νω­ση ή­ταν, ό­πως ο Ρέ­ι­γκαν είχε δηλώσει τον προ­η­γού­με­νο Α­πρί­λιο, “η Αυ­το­κρα­το­ρί­α του Κα­κού”.
Δε­κα­τρί­α χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, την 1η Σε­πτεμ­βρί­ου 1996, έ­νας α­πό τους συ­ντε­λε­στές της πα­ρα­πλη­ρο­φό­ρη­σης, ο Alvin Snyder α­πο­κά­λυ­ψε με ε­νυ­πό­γρα­φο άρ­θρο του στην Washington Post (σελ. c2), ό­τι ό­λα τα σχε­τι­κά με την πτή­ση 007 τα ο­ποί­α τεκ­μη­ρί­ω­ναν δή­θεν την α­πό­φα­ση των στρα­τιω­τι­κών να κα­ταρ­ρί­ψουν εν γνώ­σει τους έ­να πο­λι­τι­κό α­ε­ρο­πλά­νο ή­ταν κα­τα­σκευα­σμέ­να ψέ­μα­τα για να κα­τα­πο­λε­μη­θεί το τό­τε με­γά­λο κα­κό του κομ­μου­νι­σμού (βλ. “Flight 007: The Rest of the Story-I Told the World the Soviets Shot it Down in Cold Blood, But I Was Wrong”).
Ό­χι μό­νο λοι­πόν οι  πρό­σφα­τα δια­κυ­ρη­χθεί­σες  προ­θέ­σεις του Πε­ντα­γώ­νου ε­φαρ­μό­ζο­νται ε­δώ και δε­κα­ε­τί­ες α­πό την α­με­ρι­κα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση, αλ­λά και αυ­τό που πα­ρου­σιά­σθη­κε ως δή­θεν ε­πί­ση­μη θε­σμο­θέ­τη­ση ορ­γά­νου με ξε­κά­θα­ρες ε­ντο­λές να πα­ρα­πλα­νεί τον υ­πό­λοι­πο κό­σμο, υ­φί­στα­ται ε­δώ και τρί­α χρό­νια. Στις 30 Α­πρι­λί­ου 1999, ο Πρό­ε­δρος Κλί­ντον υ­πέ­γρα­ψε Προ­ε­δρι­κή Α­πό­φα­ση (Presidential Decision Directive –PDD 68) με το ο­ποί­ο ι­δρύ­ε­ται έ­να συ­ντο­νι­στι­κό όρ­γα­νο, το International Public Information (IPI), το ο­ποί­ο, κα­τά το κα­τα­στα­τι­κό του, στό­χο έ­χει “να ε­πη­ρε­ά­ζει τα αι­σθή­μα­τα, τα κί­νη­τρα, τον α­ντι­κει­με­νι­κό τρό­πο σκέ­ψης και τε­λι­κά τον τρό­πο συ­μπε­ρι­φο­ράς ξέ­νων κυ­βερ­νή­σε­ων, ορ­γα­νι­σμών, ο­μά­δων και α­τό­μων”.
Το κα­τα­στα­τι­κό του IPI δια­βε­βαιώ­νει, ό­πως δια­βε­βαί­ω­νε και ο Υ­πουρ­γός Ά­μυ­νας α­να­φο­ρι­κά με το Γρα­φεί­ο Στρα­τη­γι­κής Ε­πιρ­ρο­ής, ό­τι το Ι­ΡΙ δεν πρέ­πει “να πα­ρα­πλα­νεί ξέ­να α­κρο­α­τή­ρια” και  ό­τι ό­λα τα προ­γράμ­μα­τα πρέ­πει πρω­τί­στως να εί­ναι “α­λη­θι­νά”.

* Ο Μά­ριος Λ. Ευ­ρυ­βιά­δης δι­δά­σκει διε­θνείς σχέ­σεις στο Τμή­μα Ε­πι­κοι­νω­νί­ας και Μέ­σων Μα­ζι­κής Ε­νη­μέ­ρω­σης του Πα­ντεί­ου Πα­νε­πι­στη­μί­ου