Tου Παναγιώτη Κόρπα από την Ρήξη φ. 126
Η ελληνική αρρώστια, είναι μια συνέντευξη του Δημήτρη Γληνού στην εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος το 1926. Με αυτό τον τίτλο συμπεριλήφθηκε στον β΄ τόμο των Εκλεκτών Σελίδων του Δημήτρη Γληνού που εξέδωσε ο «Στοχαστής» και από κει είναι τα αποσπάσματα που θα παραθέσουμε. Ανατρέξαμε στην αρχική έκδοση και βρήκαμε τη συνέντευξη, η οποία δημοσιεύθηκε σε τρεις συνέχειες στις 23, 24 και 25 Οκτωβρίου του 1926. Το σημαντικό όμως εύρημα είναι πως τη συνέντευξη την είχε πάρει ο Κωστής Μπαστιάς, αισθανόμενος την κρίση που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία και, θέλοντας να διερευνήσει τα ρεύματα ιδεών πολιτικών και διανοουμένων, πήρε και από άλλους συνεντεύξεις και τις δημοσίευσε στον Ελεύθερο Τύπο σε 45 συνέχειες.
Το θέμα παρουσιάζει ενδιαφέρον, γιατί ο Δημήτρης Γληνός πριν 90 χρόνια αναφέρει απόψεις που ισχύουν και σήμερα, οπότε σε επόμενα σημειώματα στις στήλες της Ρήξης θα ασχοληθούμε και με άλλες συνεντεύξεις που νομίζουμε πως θα παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Στο μεταξύ αυτές οι συνεντεύξεις εκδόθηκαν από τις «Εκδόσεις Καστανιώτη» με τίτλο, Φιλολογικοί Περίπατοι του Κωστή Μπαστιά Δεύτερος Κύκλος.
Διαβάζουμε στο εξώφυλλο του Ελεύθερου Τύπου εκείνης της εποχής το πώς προβάλλει τη συνέντευξη.
ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ. ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΝ ΕΝΔΗΜΙΚΟΝ ΑΠΟ ΤΟ 1821 Η ΓΕΝΙΚΩΤΕΡΑ ΚΡΙΣΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣΤΙΖΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΟΜΙΛΕΙ Ο κ. Δ. ΓΛΗΝΟΣ.
Ας σταχυολογήσουμε όμως μερικές απόψεις του Δ. ΓΛΗΝΟΎ που νομίζουμε πως αντέχουν στον χρόνο, 90 χρόνια μετά.
« …η ηθική κρίση είναι φαινόμενο καθολικώτατο της ζωής μας, φαινόμενο ενδημικό και όχι πρωτόφαντο φαινόμενο, που από τα 1821 ως τώρα πότε εντονώτερα, πότε μαλακώτερα δέρνει την ελληνική κοινωνία. Αυτό που οι περισσότεροι ονομάζουν ατομικισμό του Έλληνα είναι η έλλειψη κοινωνικής ηθικής αντίληψης, υποταγής του στενού ατομικού εγώ στο κοινωνικό ή εθνικό εγώ. Πόσοι έταξαν ειλικρινά και ολοκληρωτικά τον εαυτό τους υπηρέτη μιας γενικώτερης ηθικής τάξης στον τόπο μας πόσοι υποτάσσουν αληθινά το ατομικό τους συμφέρον στο γενικό;»
Και συνεχίζει: «…πως γενικώτατο γνώρισμα της νεοελληνικής κακοδαιμονίας παρουσιάζεται η κατώτερη ποιότητα της ελληνικής αστικής τάξης, που δημιουργήθηκε και κυβέρνησε από τα 1821 ως σήμερα, και δεν εννοώ φυσικά μόνο τους πολιτικούς εννοώ ολόκληρη την ψυχοσύσταση, την νοοτροπία, τον ιδεολογικό κόσμο και τις ηθικές ροπές της άρχουσας τάξης…η τάξη που κυβερνά τον ελληνικό λαό εκατό χρόνια τώρα είναι ποιοτικά από τις κατώτερες.»
«…Η τάξη που άρχει και διευθύνει είναι ο κύριος φορέας του πολιτισμού ενός λαού. Και την πιο ξεχωριστή και υπεύθυνη θέση στην ενέργεια αυτή κατέχει φυσικά ο διανοούμενος κόσμος. Οι πολιτικοί άρχοντες, οι δημόσιοι λειτουργοί, ο κλήρος, οι επιστήμονες, οι δάσκαλοι , οι λόγιοι, οι καλλιτέχνες, αυτό που λένε αλλού η “ιντελιγκέντσια”.»
«Παρατηρήστε, λοιπόν, τι έγινε στην Ελλάδα. Οι πνευματικοί “ηγήτορες” του ελληνικού λαού μετά την πολιτική του απελευθέρωση στάθηκαν ανίκανοι να συλλάβουν στην ουσία του και στο βάθος του το πρόβλημα του νεοελληνικού πολιτισμού. Δεν υψώθηκαν στο νόημα μιανής αναγεννημένης σύγχρονης ζωντανής Ελλάδας.»
«Πρώτα πρώτα περιφρόνησαν την αληθινή και ζωντανή Ελλάδα θεωρώντας όλα τα στοιχεία της ζωής του λαού της για προϊόντα δουλείας. Το ίδιο όμως ανίκανοι στάθηκαν να κατανοήσουν το σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο. Τους σκέπασε το κύμα της εξωτερικής μίμησης του ευρωπαϊκού κόσμου. Τυφλοί και μπροστά στους αρχαίους, τυφλοί και μπροστά στους Ευρωπαίους, με μια κούφια οίηση, με μια κενόλογη αυταράσκεια έγιναν χωρίς να το καταλάβουν αρλεκίνοι των αρχαίων και αρλεκίνοι των Ευρωπαίων. Αυτή η καταφρόνεση του δικού μας ζωντανού εγώ, αυτός ο ανόητος και εξωτερικός όλως διόλου θαυμασμός των αρχαίων και η τυφλή αντιγραφή των Ευρωπαίων, χαρακτηριστικά κατώτερης διανοητικότητας, κυριαρχούν σε όλα τα φανερώματα της νεοελληνικής ζωής, επιστήμη τέχνη, παιδεία, θεσμούς και δίνουν στον ελληνικό πολιτισμό του τελευταίου αιώνα χαρακτήρα καθαρά μιμητικό…»
Και συνεχίζει, απαντώντας αν υπάρχει θεραπεία:
«Υπάρχει φόβος, οι όροι της ζωής μας να μείνουν πάντα τέτοιοι, όπου να παράγωμε πάντα μόνο μιμητικό πολιτισμό… Η Τρίτη λύση θα ήταν το ξύπνημα και ξαναζωντάνεμα της οδηγήτρας τάξης από το κρούσιμο των κινδύνων απ’ έξω και από κάτω…. Ένα διανοητικό και ηθικό ξαναβάφτισμα, μια μετάνοια στην πρωταρχική σημασία της λέξης, άλλαγμα δηλαδή νου, διανοητικότητας, ψυχοσύστασης. Μια αληθινή νεοελληνική αναγέννηση, απέναντι στην ψευτοαναγέννηση, που είχαμε πριν εκατό χρόνια….»
«Και όμως η στιγμή είναι σοβαρή, τα σημεία θλιβερά. Η ώρα του χρέους για τους ζωντανούς ανθρώπους έχει σημάνει από καιρό.»
