To σαουδο-καταριανό ρήγμα μπορεί να ευνοήσει το Ισραήλ
Του Μπεν Κάσπιτ* από την Ρήξη φ. 134
Ενώ οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι ασφαλείας συζητούν τα κίνητρα της αιφνίδιας επίθεσης του σουνιτικού άξονα εναντίον του Κατάρ, δεν στέκονται στις πρόσφατες αναφορές για το πώς Ρώσοι χάκερ υποτίθεται ότι φύτεψαν στοιχεία ψευδών ειδήσεων στην ιστοσελίδα ενός ειδησεογραφικού πρακτορείου του Κατάρ. Αντίθετα, εστιάζουν στη μεθοριακή περιοχή όπου συναντιούνται τρία κράτη – Η Συρία, το Ιράκ και η Ιορδανία.
«Έχετε υπόψη», είπε η ανώνυμη πηγή από τους κορυφαίους αξιωματούχους ασφαλείας του Ισραήλ, «ότι αυτή την εβδομάδα οι ΗΠΑ επιτέθηκαν σε ένα κομβόι συριακών δυνάμεων σε αυτή την ευαίσθητη περιοχή. Το πλήγμα συνέβη τη στιγμή ακριβώς που οι εξελίξεις έτρεχαν στον Περσικό Κόλπο, όπου τα σουνιτικά κράτη διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ. Αυτή ήταν η δεύτερη αμερικάνικη επίθεση στην ίδια περιοχή, μέσα στις τελευταίες δύο εβδομάδες. Και συνιστά μια πολύ πιο σοβαρή κίνηση απ’ ό,τι φαίνεται από το εξωτερικό, παρ’ όλο που δεν γίνεται αντιληπτή. Αντιπροσωπεύει τη ριζική μεταστροφή της αμερικάνικης πολιτικής στη Μέση Ανατολή».
Η πηγή πρόσθεσε ότι οι Αμερικάνοι έχασαν την υπομονή τους με τους Ρώσους και κατέστησαν σαφές ότι δεν έχουν καμία πρόθεση να επιτρέψουν στον σιιτικό άξονα να κυριαρχήσει σε αυτήν τη ζωτική μεθοριακή ζώνη μεταξύ των τριών χωρών. Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να αποφύγουν την εγκαθίδρυση μιας σιιτικής εδαφικής συνέχειας από τον Περσικό Κόλπο στη Μεσόγειο, ακόμα και αν κάτι τέτοιο απαιτήσει τη χρήση ισχύος. Η σταθερότητα της Ιορδανίας, τα συμφέροντα των Ισραηλινών, και κυρίως οι φόβοι των Σαουδαράβων για το Ιράν, έχουν μετατραπεί σε θεμέλια της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής.
Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες ακόμα δεν έχουν διαλευκάνει το τι συνέβη στο παρασκήνιο. Για το ποιος σχεδίασε, ποιος οργάνωσε και ποιος ηγήθηκε αυτής της πολύπλοκης επίθεσης εναντίον του Κατάρ, που κατέλαβε εξ απήνης τη Μέση Ανατολή, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. [ ] H παρούσα εκτίμηση λέει ότι η συνάντηση, όπου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εμφανίστηκε δίπλα στους ηγέτες των αραβικών κρατών στο Ριάντ, στις 20 Μαΐου, έδωσε το γενικό σήμα για αυτή την εκστρατεία. Όπως ένας άλλος Ισραηλινός αξιωματούχος αναφέρει, «Ο Τραμπ κήρυξε τότε τη διαμόρφωση αυτής της μεγάλης πραγματιστικής συμμαχίας των σουνιτών, επιτέθηκε στο Ιράν και κατέστησε σαφές στους Σαουδάραβες ότι η εποχή του Ομπάμα έφτασε στο τέλος της, ότι μπορούν να βγουν από τον πάγο και ότι θα πρέπει να αποκαταστήσουν την τάξη στη δική τους αυλή».
Αφού ο Μπαράκ Ομπάμα συνεργάστηκε με το Ιράν και έκανε τους σιίτες της Μέσης Ανατολής να αντιπροσωπεύουν ένα μικρότερο εμπόδιο για τη Δύση, ο Τραμπ κινείται προς μια νέα κατεύθυνση. Ανώνυμη πηγή μέσα από το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο υποστηρίζει πως, «έτσι, ο Τραμπ θα υιοθετήσει την προσέγγιση Νιετανιάχου, ο οποίος θεωρεί πως το Ιράν αποτελεί την κορυφαία απειλή και το πραγματικό έρεισμα για την περιφερειακή τρομοκρατία».
Από τη στιγμή που οι Σαουδάραβες, η Αίγυπτος, η Ιορδανία και οι άλλες χώρες σιγουρεύτηκαν ότι όντως έτσι είναι τα πράγματα, σύμφωνα με τις ισραηλινές πηγές, απέκτησαν αυτοπεποίθεση και αποφάσισαν να δράσουν. «Υπάρχει πολύς ανταγωνισμός μεταξύ του Κατάρ και των άλλων σουνιτικών κρατών», μας λέει άλλη κορυφαία ανώνυμη ισραηλινή πηγή από τις δυνάμεις ασφαλείας. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Αιγύπτιοι πιστεύουν ότι το Αλ-Τζαζίρα είχε παίξει κεντρικό ρόλο στην επανάσταση που ανέτρεψε τον Μουμπάρακ και εγκατέστησε στην εξουσία τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Το φλερτ του Κατάρ με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα είχε μπει στο μάτι ολονών. Είχε αρχίσει να αντιπροσωπεύει μια πραγματική απειλή για τα διάφορα καθεστώτα κι έτσι αποφάσισαν να θέσουν ένα τέλος σε αυτό».
Στην Ιερουσαλήμ, σχεδόν δεν πιστεύουν στα αυτιά τους καθώς ακούν τους Σαουδάραβες να απαιτούν δημοσίως τη διακοπή της συνεργασίας του Κατάρ με τη Χαμάς, καθώς και της βοήθειας που στέλνει σε αυτή. «Είναι σαν να παύει ξαφνικά να είναι μυστική η σαουδο-ισραηλινή συμμαχία και να μεταβάλεται σε ανοιχτό διεθνές δεδομένο», λέει άλλος Ισραηλινός υπουργός. «Αλλά, αν αναλύσει κανείς τι λέει η ανακοίνωση πίσω από τις γραμμές, γίνεται γρήγορα προφανές ότι η στροφή δεν αφορά στα ισραηλινά συμφέροντα, απλώς αποτελεί μια νέα εκδοχή της διαρκούς διαπάλης μεταξύ των σιιτών και των σουνιτών».
Είναι κοινή πεποίθηση στο Ισραήλ ότι η Χαμάς συμμετέχει σε λάθος στρατόπεδο, ιδίως σε ό,τι ενδιαφέρει την Αίγυπτο και την Σαουδική Αραβία. Το στρατόπεδο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας συμπεριλαμβάνει την Τουρκία, καθώς και πολλές σουνιτικές τρομοκρατικές οργανώσεις.
Τα τελευταία χρόνια, το Κατάρ έπαιζε σε δύο ταμπλό: Από τη μία, συνεργαζόταν με τα γειτονικά κράτη του Κόλπου, συντόνιζε τις θέσεις του μαζί τους και διατηρούσε στενή συνεργασία ιδίως σε επίπεδο υπηρεσιών πληροφοριών. Την ίδια στιγμή, συνέχιζε να χρηματοδοτεί τη Μουσουλμανική Αδελφότητα σε όλο τον κόσμο, συντηρούσε τη Χαμάς στη Γάζα και υποστήριζε τις αναφλέξεις στην ευρύτερη περιοχή μέσω του Αλ-Τζαζίρα. Όχι πια, όμως. Οι Σαουδάραβες και οι Αιγύπτιοι έχουν γίνει έξω φρενών με αυτή την κατάσταση και γι’ αυτό κήρυξαν διπλωματικό πόλεμο. [ ]
Πρόκειται για μια θετική και ενθαρρυντική εξέλιξη από ισραηλινής σκοπιάς. Κατά τις απαντήσεις που έδωσε σε κοινοβουλευτιές ερωτήσεις στην Κνεσέτ, ο υπουργός Άμυνας Αβιγκντόρ Λίμπερμαν είπε: «Τα αραβικά κράτη που διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ δεν το έκαναν λόγω του Ισραήλ, ούτε λόγω του παλαιστινιακού ζητήματος. Το έκαναν για τους δικούς τους λόγους, καθώς φοβούνται τη ριζοσπαστική τρομοκρατία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτή η εξέλιξη ανοίγει πολλαπλές ευκαιρίες συνεργασίας στο πλαίσιο του πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας. Είδαμε τον Αμερικάνο πρόεδρο να επισκέπτεται τη Σαουδική Αραβία και να μιλάει, πρώτα και κύρια, για μια συμμαχία ενάντια στην τρομοκρατία. Το κράτος του Ισραήλ είναι κάτι παραπάνω από θετικό σε μια τέτοια προοπτική. Η μπάλα βρίσκεται τώρα στο δικό τους γήπεδο».
Το Ισραήλ τρέφει ελπίδες. Αφού απελάθηκε από την Τουρκία, ο κορυφαίος αξιωματούχος της Χαμάς, Σαλέχ αλ-Αρούρι, βρήκε καταφύγιο στο Κατάρ. Έχοντας απελαθεί και από το Ισραήλ, πριν από μερικά χρόνια, οργάνωνε από την εξορία ένοπλες ενέργειες στη Δυτική Όχθη. Σύμφωνα με πληροφορίες, τώρα ο Αρούρι απελάθηκε και από το Κατάρ. Για το Ισραήλ κάτι τέτοιο αποτελεί ιδανικό σενάριο, μια εκδοχή της Μέσης Ανατολής όπου οι αντίπαλοί του δεν θα μπορούν να βρουν πουθενά καταφύγιο, ώστε να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους.
Με τις διαχωριστικές γραμμές της Μέσης Ανατολής να γίνονται ολοένα και πιο έντονες, τα δύο στρατόπεδα έχουν ήδη συγκροτηθεί και είναι στο χέρι του κάθε παίκτη να αποφασίσει με ποιό στρατόπεδο θα πάει. Το Ισραήλ αποτελεί έναν από τους κυριότερους ωφελημένους από τη νέα κατάσταση. Οι μυστικές του υπηρεσίες, οι στρατιωτικοί και οι τεχνολογικοί του πόροι, θα επιβραβεύσουν τους συγκεκαλυμμένους εταίρους που διατηρεί στην περιοχή. Αυτή η περιφερειακή συμμαχία είναι ζωντανή και διέρχεται μια φάση ισχυροποίησης, ακόμα και εάν κρύβεται ακόμη στις σκιές.
