Άρδην τ. 109 με αφιέρωμα 1917-2017, 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση
Γράφουν στο αφιέρωμα:
Της Σύνταξης, 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση
Κώστας Παπαϊωάννου, Η Ολοκληρωτική εξουσία
Αλ. Σκιρντά, Από τον Μίχελς στον Λένιν
Ιντελιγκέντσια και εργάτες μετά τον Οκτώβρη
Ζακ Σαπίρ, εργάτες και εργασιακές σχέσεις στην ΕΣΣΔ
Γιώργος Καραμπελιάς, Η απόπειρα μιας αντιγραφειοκρατικής επανάστασης
Γιώργος Καραμπελιάς, Μια ριζωμένη προκατάληψη κατά των Ελλήνων
Γιάννης Ξένος, Οι Γερμανοί μαρξιστές και το Ανατολικό Ζήτημα
Γ. Καραμπελιάς, Άγγελος ή διάβολος, Ο Οκτώβρης, ο Στάλιν και η Ελλάδα
Σήμερα, εκατό χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, το σταλινικό-μπρεζνιεφικό οικοδόμημα έχει καταρρεύσει και, η δημοκρατική επανάσταση που ακολούθησε, αφ’ ενός προκάλεσε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την αντικατάστασή της από ένα πλήθος εθνών-κρατών, αφ’ ετέρου η ίδια η Ρωσία μετέβη σε ένα ιδιότυπο σύστημα καπιταλισμού, με ισχυρή πάντα την κρατική παρουσία. Αυτό που αποδείχτηκε, εντέλει, είναι πως το «αθάνατο» οικοδόμημα του Στάλιν και της γραφειοκρατικής ηγεμονίας, που είχε βαφτιστεί σοσιαλισμός, ήταν πράγματι ένα καθεστώς «εκτάκτου ανάγκης», χωρίς κίνητρο στην παραγωγή και χωρίς δυνατότητα να ανταγωνιστεί τον δυτικό κρατο-φιλελεύθερο καπιταλισμό.
Και όμως, η ρώσικη επανάσταση υπήρξε μια αυθεντική επανάσταση. Μια επανάσταση που, κατά την πρώτη φάση της τον Φεβρουάριο του 1917, τη λεγόμενη «αστικοδημοκρατική», εξέφραζε μια ευρύτατη συμμαχία εργατών, αγροτών, μικροαστών και μέρους της αστικής τάξης, προφανώς δε και της επαναστατικής ιντελιγκέντσιας, με κεντρικό αίτημα το τέλος ενός ανθρωποκτόνου και καταστροφικού πολέμου. Επειδή η προσωρινή κυβέρνηση του Κερένσκι απέτυχε να κάνει πράξη το πάνδημο αίτημα της ειρήνης, η επανάσταση θα μεταβληθεί σε «σοβιετική», δηλαδή μια επανάσταση των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών-αγροτών, κάτω από την ηγεσία της επαναστατικής ιντελιγκέντσιας, του κόμματος των μπολσεβίκων, που ήδη, εν μέρει, έφεραν τα ίδια τα σοβιέτ μπροστά στο τετελεσμένο γεγονός του Οκτώβρη. Θα ακολουθήσει η περίοδος μιας τριπλής κοινωνικής συμμαχίας, καθ’ όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Η διαδικασία του εμφυλίου και οι αυταρχικές δομές του μπολσεβίκικου κόμματος θα οδηγούν σε μια αυξανόμενη συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια του κόμματος, εξουσία που αφαιρείται σταδιακώς από τους εργάτες και τους αγρότες. Η γραφειοκρατία θα αρχίσει να αναπτύσσεται με μεγάλα βήματα. Έτσι, το 1921 οι εργατικές απεργίες στην Πετρούπολη και η εξέγερση των ναυτών της Κροστάνδης θα σηματοδοτήσουν το τέλος της εργατοαγροτικής φάσης της επανάστασης.
Μέσα στα επόμενα χρόνια, μέχρι το 1927-1928, οι εργάτες και οι αγρότες θα υποταχτούν στην εξουσία του κόμματος, που θα μετασχηματιστεί σταδιακώς σε εξουσία της αναδυόμενης νέας άρχουσας τάξης, της γραφειοκρατίας. Η επαναστατική ιντελιγκέντσια των επαναστατικών χρόνων θα παραχωρήσει τη θέση της σε αυτή την τάξη η οποία θα βρει την εκπροσώπησή της στον Στάλιν και την ομάδα του – ο Λένιν και οι παλιοί μπολσεβίκοι, παρότι υπεύθυνοι για πολλές παραμορφώσεις, δεν θα πρέπει να ταυτίζονται με τον Στάλιν, ούτε η επαναστατική ιντελιγκέντσια με τη γραφειοκρατία, την οποία παρ’ όλα ταύτα γέννησε. Επί δέκα χρόνια, μέχρι το 1938, μια μεγάλη (αντ)επανάσταση θα σαρώσει τις εργατικές και αγροτικές κατακτήσεις, καθώς και κάθε υπόλειμμα πολιτικών ελευθεριών, θα εξοντώσει τους παλιούς μπολσεβίκους, θα επιβάλει μια σιδερένια πειθαρχία στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα και μια πρωτοφανή ολοκληρωτική τρομοκρατία στο εσωτερικό. Μια νέα κοινωνική μορφή είχε αναδειχτεί, ο κρατικός – γραφειοκρατικός καπιταλισμός. Ο πόλεμος που ακολούθησε, επειδή προσέλαβε αμυντικά-πατριωτικά χαρακτηριστικά και υπήρξε νικηφόρος, επέτρεψε στο καθεστώς και να αποκτήσει ευρύτερα λαϊκά ερείσματα και να επεκτείνει την κυριαρχία του σε όλη την Ανατολική Ευρώπη και την Κίνα. Ίσως και γι’ αυτό θα παρατείνει την επιβίωσή του για άλλα σαράντα χρόνια, μέχρι την κατάρρευση του 1989, καταδεικνύοντας την εγγενή αδυναμία του να διαμορφώσει ένα αυθεντικά νέο «μετακαπιταλιστικό» ιστορικό στάδιο, όπως ευλόγα πίστεψαν ότι θα γίνει και ο Κορνήλιος Καστοριάδης και ο Κώστας Παπαϊωάννου. Το γραφειοκρατικό καθεστώς, όπως κατεδείχθη στη συνέχεια, υπήρξε εν τέλει ένα καθεστώς «έκτακτης ανάγκης» και αντεπανάστασης μπροστά στις μεγάλες λαϊκές εργατοαγροτικές και αντιαποικιακές επαναστάσεις του 20ού αιώνα.
Διαβάστε ακόμα:
Κίνημα Άρδην, Ένας πρώτος απολογισμός
Το οργανωτικό ζήτημα
Για την «οργάνωση της οργάνωσης»
Άρδην Πειραιά, Η κηλίδα που δε βγαίνει με τίποτα
Γιώργος Ρακκάς, Σημειώσεις πάνω στην ισπανική κρίση
Γιώργος Καραμπελιάς, Οι γερμανικές εκλογές, η Ευρώπη, η Ελλάδα
Γιώργος Ρακκάς, Η «αιώνια λιακάδα» του γερμανικού κατεστημένου σκοτεινιάζει
Αλβάρο Λινέρα, Η παγκοσμιοποίηση απεβίωσε
Διεθνή, Πολιτισμός, Ιδέες
Ευάγγελος Κοροβίνης, Ρατσισμός και πολυπολιτισμικότητα
Aditya Chakrabortty, Οικονομοκρατία
Μάικ Γκονζάλες, Βενεζουέλα
Δ. Ν. Γιαννάτος, Μπαλίτσα όπως παλιά
Γιάννης Τσέγκος, Συλλείτουργο στον Υμηττό
Γιώργος Ρακκάς, Μετουσιωμένος άνθρωπος
Μιχάλης Μερακλής, Γ. Καραμπελιάς, Το Δημοτικό Τραγούδι
Βιβλιοπαρουσιάσεις
Βλάσης Αγτζίδης, Μικρά Ασία
Οντέτ Βαρών – Βασάρ, Η Ενηλικίωση μιας γενιάς
