Τι απέγινε το κίνημα «Χωρίς Μεσάζοντες;

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η κύρια αιτία περιορισμού των δράσεων του Κινήματος

Του Νίκου Ντάσιου από την Ρήξη φ. 138

Το Κίνημα χωρίς Μεσάζοντες -ή αλλιώς το «Κίνημα της Πατάτας»-, ήταν μια από τις πιο αυθεντικές πρωτοβουλίες που γεννήθηκε το 2012, στα πρώτα χρόνια της κρίσης, αποτελώντας λαϊκή πρωτοβουλία για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την αλληλεγγύη. Το κίνημα έθεσε εν τη γενέσει του ως στόχο τη στήριξη των μικρών παραγωγών, την προώθηση ενός εναλλακτικού καταναλωτικού προτύπου βασιζόμενου στην αγορά ελληνικών προϊόντων και στην ανάπτυξη δομών αλληλεγγύης. Επιδίωξε τη δικαιότερη τιμή των προϊόντων με αμφίδρομα οφέλη για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές, στρέφοντας εναντίον του τα ολιγοπώλια και τους εμπόρους. Στη βάση της αυτoοργάνωσης, προσέγγισε ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας, ιδιαίτερα αυτούς που πλήττονταν από τα οικονομικά μέτρα, αλλά και πολλούς μικρούς παραγωγούς, που αδυνατούσαν να βρουν μόνοι τους διέξοδο στις αγορές.
Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, που οδήγησε στην ενσωμάτωση και εν τέλει στην κάμψη του κοινωνικού ριζοσπαστισμού –ιδιαίτερα μετά το δημοψήφισμα–, ήταν η κύρια αιτία του περιορισμού των δράστηριοτήτων του κινήματος. Ό,τι απέμεινε ήταν κάποιες μηνιαίες αγορές σε δήμους αστικών κέντρων και περί τις είκοσι οργανώσεις πανελλαδικά.
Η ολοκλήρωση αυτής της καθοδικής πορείας επισφραγίστηκε στις 26/10, με αφορμή την κατάθεση σχετικού νομοσχεδίου για την «Άσκηση Υπαίθριων Εμπορικών Δραστηριοτήτων», στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής. Με το Άρθρο 37 περιγράφεται ο τρόπος λειτουργίας των «Αγορών Καταναλωτών», ενώ καθορίζονται όροι και προϋποθέσεις διεξαγωγής και συμμετοχής σ’ αυτές. Χωρίς να επιχειρείται κάποια σύνδεση με τις οργανώσεις του Κινήματος χωρίς Μεσάζοντες –οι οποίες ούτε καν κλήθηκαν στη συζήτηση προετοιμασίας του–, το σχέδιο νόμου προβλέπει τη διοργάνωση των αγορών από νομικά πρόσωπα με ΑΦΜ και καταστατικό, όπως τοπικές ενώσεις & συνεταιρισμούς καταναλωτών και Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ). Ο δήμος –και όχι οι διοργανωτές– καθίσταται ο απόλυτος ρυθμιστής των αγορών, αφού η δημιουργία τους προϋποθέτει κάθε φορά την έγκριση του κανονισμού λειτουργίας και των συμμετεχόντων παραγωγών από το δημοτικό συμβούλιο, καθώς και τη συμμετοχή εκπροσώπου του δήμου στην οργάνωση. Είναι προφανές πως τοπικοί σύλλογοι ή ΚΟΙΝΣΕΠ ελεγχόμενοι ή δημιουργούμενοι από την εκάστοτε δημοτική αρχή, θα κληθούν να παίξουν τον ρόλο αυτό, προσποριζόμενοι και το ανάλογο οικονομικό όφελος από την ίδρυση τοπικών καταστημάτων –συγκεκριμένων– παραγωγών, όπως πρόσφατα στον Δήμο Αλίμου.
Προκειμένου ν’ αμβλυνθούν οι αντιδράσεις των εμπόρων των λαϊκών αγορών και των σούπερ μάρκετ, το σχέδιο νόμου προβλέπει τον περιορισμό των αγορών σε μία, ανά δίμηνο, σε κάθε δήμο. Ο δε παραγωγός, προκειμένου να συμμετέχει, θα πρέπει να είναι επαγγελματίας αγρότης ή να συμμετέχει σε οργάνωση παραγωγών ή σε φορέα της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ). Αντίστοιχες είναι και οι προϋποθέσεις πώλησης προϊόντων από μικρές μεταποιητικές μονάδες ή οικοτεχνίες, με προφανή τα εμπόδια δεδομένων των υψηλών φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών, ιδιαίτερα για τους νέους επαγγελματίες.
Προωθούν, τέλος, την κατάργηση των υφιστάμενων πανελλαδικών αδειών των παραγωγών, απαγορεύοντας τη διάθεση των προϊόντων τους ελεύθερα σ’ όλη την επικράτεια, παρά μόνο σε μία έως τρεις περιφέρειες και σε δήμους με πληθυσμό κάτω των 5.000 κατοίκων.
Με ψήφισμά τους την 28 Οκτωβρίου από την Κατερίνη –πόλη στην οποία γεννήθηκε το «Κίνημα της Πατάτας»–, στο πλαίσιο της 6ης Πανελλαδικής συνάντησής τους, εκπρόσωποι των Κινημάτων χωρίς Μεσάζοντες απ’ όλη τη χώρα κατήγγειλαν την Κυβέρνηση για καπηλεία των κοινωνικών κινημάτων και για εξόντωση των μικρών παραγωγών. «Προφανώς ξέχασαν όλες τις διακηρύξεις τους για πάταξη της αισχροκέρδειας, έλεγχο τιμών και ενίσχυση της ντόπιας παραγωγής……» δηλώνουν, δίνοντας νέο ραντεβού στις αρχές Νοέμβρη για τον καθορισμό των επόμενων βημάτων. Την ίδια στιγμή που ο πρωθυπουργός, συμμετέχει στα περιφερειακά συνέδρια για την παραγωγική ανασυγκρότηση και εγκαινιάζει τα κατά καιρούς επαναλαμβανόμενα φόρουμ για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Όσο για τη συνειδητοποίηση των καταναλωτών, τον τόνο δίνει η επέκταση με νέο όροφο του Lidl στην οδό Βουλιαγμένης στον Άγιο Δημήτριο…