Αν και η Τουρκία εμφανίζεται δημοσίως να κρατά μια εχθρική στάση προς τον Άσαντ, είναι ωστόσο έτοιμη για μια νέα Συρία με τον Άσαντ πρόεδρο.
Του Fehim Tastekin από την Ρήξη φ. 146
Ενώ ο τερματισμός της ντε φάκτο κουρδικής αυτονομίας στη βόρεια Συρία φαίνεται να είναι η πρώτη προϋπόθεση για μια πιθανή ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ της Άγκυρας και της Δαμασκού, υπάρχει ακόμη μια ανομολόγητη προϋπόθεση: η απόσπαση μεριδίου στην ανασυγκρότηση της Συρίας.
Φυσικά, η κυβέρνηση Άσαντ δεν έχει πρόθεση να παραχωρήσει το οποιοδήποτε μερίδιο στην Τουρκία, η οποία κατηγορείται για την υποστήριξη των αντικαθεστωτικών στρατιωτικών ομάδων που έχουν καταστρέψει τη χώρα και λεηλατήσει τις βιομηχανικές ζώνες του Χαλεπίου. Ωστόσο, ο έλεγχος από την Τουρκία μιας εκτεταμένης έκτασης στη βόρεια Συρία και η συνεργασία της με τη Ρωσία καθιστούν δύσκολο τον αποκλεισμό της από τη συμμετοχή στο παιχνίδι της ανοικοδόμησης..
Η επιρροή της Τουρκίας σε ομάδες της αντιπολίτευσης που θα μπορούσε να βαρύνει στις συνομιλίες της Γενεύης δεν πρέπει να υτποτιμηθεί. Η Τουρκία κατάφερε να κρατήσει τη θέση της ως ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Συρίας, παρά την επτάχρονη σύγκρουση. Η γεωγραφική εγγύτητα, η υπεροχή της στις υπηρεσίες των λοτζίστικς και οι δυνατότητές της στον κατασκευαστικό τομέα, ενθαρρύνουν τη Τουρκία να αποκτήσει ένα ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία ανοικοδόμησης.
Επιπλέον, η Τουρκία οργανώνει σ’ αυτήν τη φάση τοπικές οντότητες στην Αλ Μπαμπ, στην Τζαραμπλούς, στην Αζάζ, στο Κομπανμπέι και στο Αφρίν που είναι ντε φάκτο υπό τον έλεγχό της. Επίσης, εγκαθιστά συστήματα ασφαλείας, εκπαιδευτικούς και θρησκευτικούς θεσμούς, ενώ εκδίδει ακόμη και ταυτότητες για τους κατοίκους. Επιπροσθέτως, έχει ξεκινήσει την κατασκευή ενός οδικού δικτύου.
Εάν η Τουρκία μπορέσει να επιβάλει τον έλεγχό της στην περιοχή, ένας νέος αυτοκινητόδρομος θα κατασκευαστεί μεταξύ της Τζαραμπλούς και της Μανμπίτζ και, στην πραγματικότητα, τοπικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι τα κατασκευαστικά έργα έχουν ήδη ξεκινήσει.
Η τουρκική κυβέρνηση βλέπει την Μανμπίτζ ως βασικό εμπορικό κόμβο για το Ιράκ και τη Συρία, ενώ η Μανμπίτζ και η Αλ Μπαμπ θα αποτελέσουν το προοίμιο για την ανοικοδόμηση του Χαλεπιού. Αλλά η Ρωσία και το Ιράν, που έχουν επίσης δαπανήσει δισεκατομμύρια στη Συρία, θα επιτρέψουν στην Άγκυρα να πάρει αυτό που θέλει;
Για την ανοικοδόμηση του Χαλεπιού, η Άγκυρα βασίζεται στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία. Μια επιχείρηση στο Ιντλίμπ και η ενδεχόμενη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, μπορεί επίσης να καθορίσει το αποτέλεσμα αυτών των διαπραγματεύσεων. Η δε Άγκυρα ελπίζει ότι, μια συμφωνία με τη Ρωσία, μπορεί να υπερνικήσει την απροθυμία της Δαμασκού.
Ξένος τεχνοκράτης, που συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της ανοικοδόμησης στη Συρία είπε ότι ο Άσαντ θεωρεί πως η διαδικασία αυτή είναι ένα εξαιρετικά λεπτό ζήτημα. Μιλώντας στο «Al Monitor», υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι:
«Οι επαφές είναι μυστικές στα υψηλά κλιμάκια. Ο Άσαντ επιμένει ότι όσοι είχαν μερίδιο στην καταστροφή της Συρίας δεν μπορούν να έχουν ρόλο στην ανοικοδόμησή της και προτιμά τις ρωσικές, ιρανικές και κινεζικές εταιρείες. Μπορεί η Ρωσία να πείσει τη Δαμασκό να παραχωρήσει μερίδιο στην Τουρκία; Κατ’ αρχήν η Συρία δεν θέλει να δώσει τίποτε στην Τουρκία. Αλλά υπάρχουν τρεις σημαντικοί παράγοντες.
Οι Ρώσοι κατανοούν τους Τούρκους και η οικονομική διάσταση βρίσκεται στην ατζέντα των συνομιλιών της Μόσχας με την Άγκυρα. Αν ρωτήσετε τον οποιοδήποτε Ρώσο αξιωματούχο, θα σας πει ότι οι τουρκικές εταιρείες είναι σημαντικές για την ταχεία ανοικοδόμηση των καταστραμμένων πόλεων, αναγνωρίζοντας έτσι τη σπουδαιότητα των Τούρκων εργολάβων στα μεγάλης κλίμακας κατασκευαστικά έργα.
Έπειτα έχουμε και τα δεδομένα. Το 2017, 150.000 βαριά φορτωμένα φορτηγά μπήκαν στη Συρία από την Τουρκία. Οτιδήποτε πωλείται στη βόρεια Συρία προέρχεται από την Τουρκία.
Ο τρίτος παράγων είναι ότι το ανατολικό Χαλέπι, που η κυβέρνηση απελευθέρωσε πριν από δύο χρόνια, ακόμη κείτεται σε ερείπια. Σημειώστε ότι η Κίνα μπορεί να είναι μια σημαντική εναλλακτική λύση για την Τουρκία, αλλά οι Κινέζοι είναι απρόθυμοι να δεσμευθούν σε μεγάλες επενδύσεις πριν συμφωνηθεί μια πολιτική διευθέτηση. Το Πεκίνο δεν θέλει να επιλέξει τη λάθος πλευρά, ενώ η Μόσχα και η Ουάσιγκτον βρίσκονται ακόμη σε ένα μπρα ντε φερ».
Η ίδια πηγή ανέφερε επίσης ότι υπάρχουν έμμεσες επαφές μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού: «Υπάρχουν ανοικτοί δίαυλοι στο παρασκήνιο και ένας από τους σπουδαιότερους είναι μέσω Ρωσίας. Πολλά ζητήματα συζητούνται, αλλά καμία χώρα δεν είναι σε θέση να τα αποκαλύψει. Ο κοινός νους στη Δαμασκό αποδέχεται ότι, εάν θέλει να ανοικοδομήσει σύντομα τη Συρία, να εξασφαλίσει την επιστροφή των προσφύγων και την εξομάλυνση, πρέπει να αναγνωριστεί ο ρόλος των τουρκικών εταιρειών».
Οι επιχειρηματικές προοπτικές είναι σημαντικές. Σύμφωνα με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή του ΟΗΕ για τη Δυτική Ασία, το συνολικό κόστος για την ανοικοδόμηση της Συρίας φθάνει περίπου στα 388 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ ο Άσαντ το εκτιμά στα 400. Ένας βασικός παράγοντας που θα καθορίσει τη διαδικασία ανοικοδόμησης είναι η στήριξη από τη διεθνή κοινότητα. Από πού θα έρθουν ποσά αυτά και ποιος θα πάρει κομμάτι από το γλυκό; Ακόμη και τα 9,6 δισ. δολάρια της ανθρωπιστικής βοήθειας που έχει δεσμευθεί να δώσει η Ομάδα των Φίλων της Συρίας το 2017, εξαρτώνται από την επιτυχή πολιτική μετάβαση.
Η ανασυγκρότηση της Συρίας εγγράφηκε στην ατζέντα της συνάντησης μεταξύ των Τραμπ και Πούτιν στο Ελσίνκι, στις 16 Ιουλίου. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού της Ρωσίας, στρατηγός Βαλέρι Γκερασίμοφ, έστειλε ένα γράμμα στον Αμερικανό συνάδελφό του, Τζόζεφ Ντάνφορντ, στις 19 Ιουλίου, προτείνοντάς του συνεργασία στη διαδικασία ανασυγκρότησης. Εντούτοις, ο Ντάνφορντ απήντησε ότι δεν μπορούσαν να συνεργαστούν πριν διενεργηθούν γενικές εκλογές υπό την εποπτεία του ΟΗΕ και επιτευχθεί μια πολιτική μετάβαση. Η εκπρόσωπος της Ε.Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι είπε επίσης ότι, εάν επιτευχθεί πρόοδος στο πλαίσιο της ειρηνευτικής διαδικασίας του ΟΗΕ, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να συμβάλει.
Φυσικά, οι χώρες που συνεισφέρουν οικονομικά θα θέλουν να έχουν λόγο στη διαδικασία. Σύμφωνα με τον τεχνοκράτη, η Ρωσία προσπαθεί επίμονα να στρέψει την προσοχή των ΗΠΑ και της Ε.Ε. στη μετά τη σύγκρουση εποχή. Οι Ρώσοι ειδικοί είναι πεπεισμένοι ότι χωρίς μια άμεση οικονομική και πολιτική στήριξη η Συρία θα καταστεί ένα χρεοκοπημένο κράτος. Τα μέλη της Ε.Ε., που έχουν συμφωνήσει με την παραμονή του Άσαντ, γνωρίζουν τους κινδύνους ενός χρεοκοπημένου κράτους και θέλουν να δουν κάποια αλλαγή. Οι Σύροι που βασίζονται στο Ιράν, τη Ρωσία και την Κίνα γνωρίζουν ότι δεν θα λάβουν περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια από τη διεθνή κοινότητα. Γι’ αυτό η μόνη τους ελπίδα είναι ο συριακός λαός.
«Προκειμένου να κινητοποιηθούν οι Σύροι, πρώτα πρέπει να κατακτηθεί η εμπιστοσύνη του λαού και να του προσφερθούν εγγυήσεις. Ο ειδικευμένος και νεανικός πληθυσμός πρέπει να ενθαρρυνθεί να επιστρέψει στην πατρίδα του. Οι κυβερνητικοί θεσμοί είναι ημιθανείς και δεν μπορούν να ξοδέψουν περισσότερο από το 20% των προϋπολογισμών τους, εξαιτίας των περιορισμένων ικανοτήτων τους και της κακής διαχείρισης θα πρέπει να επανενεργοποιηθούν και ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να αποκτήσει τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθεί».
Εάν η επιχείρηση στο Ιντλίμπ ολοκληρωθεί, όπως προβλέπεται, και ο διάλογος Κούρδων-Δαμασκού καταλήξει σε θετικά αποτελέσματα, το ζήτημα της ανοικοδόμησης θα καταστεί ακόμη πιο επείγον. Αν και η πολιτική εξομάλυνση θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο, οι πρακτικοί τρόποι συνεργασίας επί του εδάφους είναι εφικτοί.
Πηγή: www.al-monitor.com
Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος
