Aπό το Ράδιο Έβρος
14η Μαΐου 1920 – 14η Μαΐου 2020: Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την απελευθέρωση της Θράκης και της ενσωμάτωσης της στο εθνικό κορμό της χώρας.
Η 14η Μαΐου 1920 είναι μια ιστορική μέρα για τη Θράκη, καθώς εκείνη την ημέρα απελευθερώθηκε και ενσωματώθηκε πλήρως στην ελεύθερη Ελλάδα.
Ο θρακικός χώρος με την πλούσια ιστορία του από αρχαιοτάτων ετών, αποτελούσε πάντοτε το σταυροδρόμι των λαών Ανατολής και Δύσης. Από εδώ πέρασαν οι Πέρσες, oι Φράγκοι, οι Σλάβοι και οι Οθωμανοί. Διεθνείς συγκυρίες επέβαλαν την καθυστέρηση της απελευθέρωσης της Θράκης από την υπόλοιπη Ελλάδα. Η πρώτη απελευθέρωση έγινε τον Ιούλιο του 1913 από τις ελληνικές δυνάμεις από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Ανατολική Μακεδονία και την Δυτική Θράκη. Όμως δεν έγινε πλήρης απελευθέρωση. Με την Συνθήκη του Βουκουρεστίου η Δυτική Θράκη παραχωρείται στη Βουλγαρία.
Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου άφηνε έξω από τα σύνορά της Ελλάδας περίπου ένα εκατομμύριο κατοίκους της Θράκης. Στην απελευθέρωση της Θράκης έπαιξε μεγάλο ρόλο η διπλωματικότητα του αντιπροσώπου της ελληνικής κυβέρνησης της Θράκης Χαρισίου Βαμβακά, ο οποίος πέτυχε την εκλογή του Εμμανουήλ Δουλά ως προέδρου στο συμβούλιο των αντιπροσώπων. Με αυτόν τον τρόπο δόθηκε σημαντική δύναμη στα χέρια του τότε πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος έδινε αγώνα για την τύχη της Θράκης μέσα από διαπραγματεύσεις στη Ευρώπη. Αυτή η επιτυχία οδήγησε στην επιστροφή των προσφύγων στις εστίες τους με συντονισμένες διαδικασίες και μεθοδεύσεις, καθώς και στην προετοιμασία του ελληνικού στρατού για την κατάληψη της Δυτικής Θράκης. Η ημερομηνία έναρξης των επιχειρήσεων για την άριστη κατάληψη της Δυτικής Θράκης ορίσθηκε η 14η Μαΐου 1920. Την ιστορική αυτή ημέρα, περατώθηκε ομαλά η κατάληψη της Κομοτηνής, ενώ τμήμα της στρατιάς έφθασε αυθημερόν στην Αλεξανδρούπολη.
Το πρωί της 14ης Μαΐου 1920 η πόλη βρέθηκε να πλέει στα γαλανόλευκα και από τότε κάθε χρόνο γιορτάζονται τα “Ελευθέρια”. Με αυτόν τον τρόπο η 14η Μαΐου 1920 έγινε η ημέρα της απελευθέρωσης της Θράκης, αφού κατοχυρώθηκε και τυπικά με τη συνθήκη των Σεβρών στις 28 Ιουλίου 1920. Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από εκείνη την ημέρα, την 14η Μαΐου 1920 με όλη την Θράκη να τιμά την ιστορική επέτειο της απελευθέρωσης της.
Πηγές: ellas2.wordpress.com dim-sapon.rod.sch.gr
Δείτε το βίντεο που δημιούργησε και δημοσίευσε για τον εορτασμό των 100 χρόνων της Ελεύθερης Θράκης η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θρακικών Σωματείων:
1 ΣΧΟΛΙΟ
Προφορική ιστορία Αθανασίου Μανιά:
«……. Ένα πρωί, στις 13 Μαΐου του 1920, ημέρα Τετάρτη, μας έστειλαν από το σχολείο στα σπίτια μας να βάλουμε τις προσκοπικές μας στολές, προκειμένου να παραστούμε σε μια τελετή υποστολής της γαλλικής σημαίας και της έπαρσης της ελληνικής. Συγκεντρωθήκαμε στο προαύλιο του σχολείου μας, συνταχθήκαμε πρόσκοποι και από εκεί με βήμα καμαρωτό, ζωηροί, ευθαλείς, (ήμασταν καμιά πενηνταριά), με αδιάκοπα σαλπίσματα και τυμπανοκρουσίες, με βήμα καμαρωτοί πορευτήκαμε προς το ταχυδρομείο το σημερινό, το οποίο τότε ήταν το διοικητήριο των διασυμμαχικών δυνάμεων κατοχής. Εμπρός από το διοικητήριο αυτό και σε μια απόσταση 6-7 μέτρων υπήρχε ένας πανύψηλος ιστός πάνω στον οποίο κυμάτιζε η τρίχρωμη σημαία της Γαλλίας.
Τέσσερα – πέντε βήματα μετά από τον ιστό αυτό ήταν παραταγμένο ένα απόσπασμα του γαλλικού στρατού, αποικιακού γαλλικού στρατού, από Σενεγαλέζους. Στο αριστερό της παρατάξεως αυτής, μεταξύ μάλλον του αριστερού της παρατάξεως και της γωνίας του κτιρίου είχαν παραταχθεί καμιά δεκαπενταριά Έλληνες χωροφύλακες και οι επίσημοι τότε της πόλης, ο δήμαρχος, ο δεσπότης, οι εκπαιδευτικοί, οι προϊστάμενοι και οι υπάλληλοι των υπηρεσιών της διασυμμαχικής κατοχής.
Στην ανατολική πλευρά μεταξύ του δεξιού της παρατάξεως της στρατιωτικής δυνάμεως και της δυτικής γωνίας του κτιρίου είχε παραταχθεί η προσκοπική μας ομάδα. Αμέσως μετά το πέρας αυτής της παρατάξεως, βγήκε από το κτίριο ο διοικητής των δυνάμεων, Γάλλος αξιωματικός, διοικητής των διασυμμαχικών δυνάμεων κατοχής, συνοδευόμενος από τους επιτελείς του. Και υπό τους ήχους των σαλπίγγων, την παρουσίαση όπλων εκ μέρους του στρατιωτικού αποσπάσματος και των χωροφυλάκων και κοντών από την ομάδα μας.
Και ενώ ο Γάλλος διοικητής και οι περί αυτόν αξιωματικοί, σε στάση προσοχής, χαιρετούσαν συντεθλιμμένοι, έγινε η υποστολή της γαλλικής σημαίας. Με την ίδια ακριβώς διαδικασία ακολούθησε η έπαρση της ελληνικής σημαίας. Μετά το πέρας της σύντομης αυτής τελετής, τα τμήματα αποχώρησαν, οι επίσημοι αποχώρησαν. Και όταν εξαφανίσθηκαν όλοι, δεν ακούστηκαν ζητωκραυγές, δεν ακουστήκαν επευφημίες. Λαός δεν υπήρχε γιατί ήταν τόσο ξαφνικό. Αν και πληροφορήθηκα από τον Χαράλαμπο Καρυωτάκη ότι προ οκταημέρου ήταν γνωστή μια κάποια τέτοια κίνηση, επροετοιμάζοντο δηλαδή εδώ οι αρχές. Αλλά όλα αυτά ήταν απόρρητα, όχι απλά εμπιστευτικά. Αυτά έγιναν γύρω στις δέκα το πρωί…..».
«……Στις 13 Μαΐου δεν υπήρχε ελληνικός στρατός στη πόλη, μόνο 15 χωροφύλακες. Σύμφωνα με τις διαταγές των συμμάχων και τις οδηγίες του Στρατηγού Σαρπή, έπρεπε να αποχωρήσουν τα γαλλικά στρατεύματα πρώτα από τις θέσεις που κατείχαν στη Δυτική Θράκη και να επακολουθήσει η κατάληψη των θέσεων αυτών από τον ελληνικό στρατό εντός του επόμενου εικοσιτετραώρου.
Οι Γάλλοι έφυγαν στις 13 και τότε έγινε η τελετή υποστολής της γαλλικής σημαίας και η έπαρση της ελληνικής. Εκείνο το βράδυ, η Αλεξανδρούπολη, το Δεδέαγατς τότε, έμεινε αφύλακτο διότι έφυγαν τα γαλλικά στρατεύματα, ελληνικός στρατός δεν υπήρχε και ήταν εκτεθειμένο στους κινδύνους προκρίσεως ταραχών από τους Κομιτατζήδες.
Και για αυτό την ίδια μέρα συγκροτήθηκε μια ομάδα πολιτοφυλάκων από τους προκρίτους και τους πιο ενεργούς πολίτες της Αλεξανδρούπολης τότε, οι οποίοι όλο εκείνο το βράδυ φύλαγαν όλα τα κύρια σημεία της πόλεως και ιδιαίτερα τη μάνα του νερού όπως τη λέγαμε τότε, το υδραγωγείο για να αποτρέψουν τον κίνδυνο δηλητηριάσεως των υδάτων. Φαντάζεστε την απορία μου, όταν στις 14 το πρωί είδα τον πατέρα μου να επιστρέφει με το «μάλιχερ» στο χέρι και τα «αποσικλίκια» στο στήθος. Αυθόρμητα οργανώθηκαν οι πολιτοφύλακες για να μη μείνει ένα βράδυ αφύλακτη η Αλεξανδρούπολη και κινδύνευε από τους κομιτατζήδες, οι οποίοι γύρευαν ευκαιρία για να δημιουργήσουν προβλήματα στην Ελληνική διοίκηση.».
«……Από τα ξημερώματα, στη θάλασσα μπροστά στο λιμενίσκο τότε του Δεδέαγατς, κατέπλευσε η νηοπομπή η οποία μετέφερε από τον κόλπο των Ελευθερών την μεραρχία υπό τον στρατηγό Μαζαράκη – Αινιάν και άρχισε η αποβίβαση σε μια προβλήτα που είχε ετοιμαστεί προ ολίγων ημερών. Για αυτό λέμε ότι ήταν ίσως γνωστή στους επισήμους, ότι κάτι θα συνέβαινε εκείνες τις ημέρες.
Είχε προετοιμασθεί η προβλήτα αυτή από τον διοικητή μηχανικού των δυνάμεων της διασυμμαχικής κατοχής, τον μηχανικό Παπαλεονάρδο, τον οποίο είχε διορίσει ο Βαμβακάς στη θέση αυτή προ καιρού μαζί με τους άλλους Έλληνες υπαλλήλους που διόρισε στις υπηρεσίες της διασυμμαχικής κατοχής. Κυρίως για την αποβίβαση του πυροβολικού και των οχημάτων της μεραρχίας.
Στην παραλία είχε συγκεντρωθεί βέβαια κόσμος, ο οποίος, ενθουσιώδης και χαρούμενος, παρακολουθεί την αποβίβαση του στρατού, ο οποίος, όπως είπε ο Θανάσης Κριτού, δεν έμεινε στην Αλεξανδρούπολη, αλλά προωθήθηκε προς το εσωτερικό για να καταλάβει άλλα επίκαιρα σημεία της σιδηροδρομικής γραμμής προς πόταμο, Φέρετσικ κ.λ.π.
Κατά τις 10 το πρωί αποβιβάσθηκε ο Διοικητής της μεραρχίας Μαζαράκης – Αινιάν και συνοδευόμενος από τους Δημογέροντες, τους επισήμους, τον Δεσπότη και τον Δήμαρχο, που πήγαν να τον υποδεχθούν στο καράβι και όλοι μαζί κατευθύνθηκαν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, όπου έψαλλει τότε η ευχαριστήριος δοξολογία με τον χοροστατούντα τότε Μητροπολίτη Αργυροκάστρου, γιατί ο Ιωακείμ, έλλειπε, ήταν Συνοδικός. Μετά την δοξολογία επακολούθησε δεξίωση στο Μητροπολιτικό Μέγαρο κατά την οποία υπεγράφη και το πρακτικό για την απελευθέρωση της πόλης από τον Ελληνικό στρατό….».
https://www.alexpolis2020.gr/2020/02/blog-post.html?m=1
#ScoutsOfGreece #proskopoi2lexandroupolis