του Γιώργου Τοσίδη, από το Άρδην τ. 62, Νοέμβριος 2006 -Ιανουάριος 2007
Η τελευταία «ρύθμιση» των οφειλών των επιχειρήσεων και του Δημοσίου προς το Ι.Κ.Α. και τους υπόλοιπους ασφαλιστικούς οργανισμούς ήρθε να επιβεβαιώσει την εκτίμηση ότι το περιβόητο ασφαλιστικό πρόβλημα της χώρας δεν είναι τίποτα άλλο από την προσπάθεια αφαίρεσης δικαιωμάτων από τους εργαζόμενους, με τελικό στόχο την πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.
Το πιο σκανδαλώδες στοιχείο αυτής της ρύθμισης αφορά τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες που χρωστάνε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία και, σύμφωνα με αυτήν τη ρύθμιση, θα μπορούν να εισπράττουν από το Δημόσιο πληρώνοντας μόνο το 3% των καθυστερημένων οφειλών τους.
Προκειμένου να διαμορφώσει κάποιος μια ολοκληρωμένη άποψη για το ασφαλιστικό πρόβλημα, είναι απαραίτητη μια σύντομη ιστορική αναδρομή. Η χώρα μας αποτέλεσε τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που, αντί η παραγωγή να χρηματοδοτήσει την κοινωνική ασφάλιση, έγινε το αντίθετο. Πράγματι, μεταπολεμικά και μέχρι τη 10ετία του 1980, η χαμηλότοκη έως άτοκη χρηματοδότηση της βιομηχανίας στηρίχθηκε σχεδόν αποκλειστικά στα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων που ήταν κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος, άτοκα. Ακόμη, τα ασφαλιστικά ταμεία επιβαρύνθηκαν με την πολιτική στήριξης ομογενών, μεταναστών ή ευπαθών κοινωνικών ομάδων.
Ακόμη και σήμερα, όμως, τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων και κύρια του Ι.Κ.Α. οφείλονται, στο μεγαλύτερο μέρος τους, στη μεγάλη εισφοροκλοπή και εισφοροδιαφυγή που, άλλοτε «νόμιμα» και άλλοτε παράνομα, αφαιρεί πόρους από την Κοινωνική Ασφάλιση. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τη μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, και μόνο η πάταξη της εισφοροδιαφυγής, που στερεί πόρους άνω των € 6 δισ.ετησίως, θα έφθανε για να καλύψει τα ελλείμματα του Ι.Κ.Α. Αντίθετα, η αύξηση των ορίων ηλικίας δεν θα επηρεάσει παρά ελάχιστα τα ελλείμματα των ταμείων, ενώ θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες εισόδου των νέων στην αγορά εργασίας μιας χώρας που ήδη έχει τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των νέων στην Ευρώπη των 25.
Μεγάλη επίπτωση στα οικονομικά της κοινωνικής ασφάλισης έχει και το χαμηλό ποσοστό απασχόλησης του ενεργού πληθυσμού, όπως επίσης και η υποασφάλιση των μεταναστών. Άλλωστε, και μόνο το γεγονός ότι το 70% περίπου των συνταξιούχων του Ι.Κ.Α. παίρνουν συντάξεις € 600 περίπου το μήνα δείχνει ότι το πρόβλημα των ταμείων δεν οφείλεται στις παροχές αλλά αποκλειστικά και μόνο στους ελλειμματικούς πόρους. Κι αυτό συμβαίνει παρά το ότι οι ασφαλιστικές εισφορές είναι, σαν ποσοστό του μισθού, από τις μεγαλύτερες στην Ε.Ε. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι ούτε η νομοθετικά κατοχυρωμένη κρατική εισφορά, που ανέρχεται σε 1% του Α.Ε.Π., δεν αποδίδεται στο Ι.Κ.Α.
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά;
Το νεοφιλελεύθερο πρόταγμα στηρίζεται στη διαρκή επίθεση ενάντια στον κόσμο της εργασίας αλλά και στην κοινωνία συνολικά. Η μείωση του συνολικού κόστους εργασίας, με τη μείωση του μισθού ή του ημερομισθίου, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η κυριαρχία των μορφών μερικής απασχόλησης είναι οι τρεις άξονες στους οποίους στηρίζεται αυτή η επίθεση. Τελικός στόχος είναι η εξατομίκευση της αμοιβής, της ασφαλιστικής κάλυψης και η διάλυση κάθε συλλογικής ρύθμισης που ενώνει τους εργαζόμενους. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ιδιωτικοποιήσεις στη χώρα μας συνδυάστηκαν πάντα με παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό καθεστώς των επιχειρήσεων που εκποιήθηκαν.
Η απαξίωση της κοινωνικής ασφάλισης έχει, όμως, κι έναν άλλο στόχο: την εμπορευματοποίησή της, με τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για την κάλυψη από την ιδιωτική ασφάλιση ολοένα και μεγαλύτερων ασφαλιστικών αναγκών. Την ίδια στιγμή, εκατομμύρια εργαζόμενοι, σε Η.Π.Α. και Μ. Βρετανία, βλέπουν τα ασφαλιστικά δικαιώματά τους να θάβονται κάτω από τα χρεοκοπημένα επαγγελματικά ασφαλιστικά ταμεία και τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Το εργατικό κίνημα, δέσμιο των κομματικών εξαρτήσεων και της έλλειψης αυτόνομης στρατηγικής, εξαρτημένο από τις δεσμεύσεις και τα προνόμια της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, είναι ανίκανο να επεξεργασθεί ένα σχέδιο που να στηρίζεται στην πλήρη απασχόληση, σε συνδυασμό με τη μείωση των ωρών εργασίας, αλλά και στην παραγωγική αναδιάρθρωση της χώρας. Δεν μπορεί ούτε καν να συντονίσει τους αγώνες εργαζόμενων και συνταξιούχων για την προστασία της κοινωνικής ασφάλισης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ποτέ το συνδικαλιστικό κίνημα δεν κινητοποιήθηκε ενάντια στις επιχειρήσεις του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα που ευθύνονται για την τεράστια εισφοροκλοπή, ποτέ δεν ενέπνευσε έναν (1) επιθετικό αγώνα για τη βελτίωση των παροχών, των όρων ή των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης.
Τα ελλείμματα της κοινωνικής ασφάλισης αποτελούν τον καθρέφτη της ελληνικής οικονομίας. Δείχνουν την παραγωγική αποδιάρθρωση, την κυριαρχία της παρασιτικής μικρομεσαίας επιχείρησης και της διαφθοράς. Οι όποιες απαντήσεις στα προβλήματα που δημιουργεί ο νεοφιλελευθερισμός στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να εντάσσονται σε συνολικές προτάσεις που να δίνουν λύση και στα συνολικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας.
