του Α. Μακρίδη, από το Άρδην τ. 53, Απρίλιος-Μάιος 2005
Το Σχέδιο Ανάν και οι Χάρτες
Το σχέδιο Ανάν 51, όπως και τα τέσσερα προηγούμενα, δεν προνοούν –ρητώς– οτιδήποτε για το ζωτικό και ακανθώδες πρόβλημα των τοπωνυμίων, της τυποποίησης και των μετονομασιών των Τούρκων2. Η παράλειψη αυτή ουδόλως οφείλεται σε τυπογραφικό παρόραμα ή αβλέπτημα του γ.γ. Καθόλου επίσης δεν οφείλεται σε «άγνοια» του κ. Ανάν ή στην πεποίθησή του ότι πρόκειται για πρόβλημα δευτερεύον και επουσιώδες. Αντιθέτως είναι πλήρως ηθελημένη και εσκεμμένη.
Ο παραμερισμός, ορθότερα η αποσιώπηση του θέματος και η έλλειψη ρητής και σαφούς αναφοράς στα σχέδιά του δεν σημαίνει με κανένα τρόπο και μη τοποθέτησή του στο πρόβλημα, αφού με τους επισυναπτόμενους χάρτες εμμέσως επιβάλλεται η πλήρης αναγνώριση των αυθαιρέτων μετονομασιών και των τουρκοποιημένων ονομάτων, που επέβαλε το δίκαιο της Εισβολής και της Κατοχής.
Ο γ.γ. του ΟΗΕ και οι συντάκτες των σχεδίων του είναι πλήρως ενημερωμένοι για τις παράνομες τοπωνυμικές αλλαγές των Τούρκων. Ενημερώθηκαν από την Κυπριακή Κυβέρνηση, από τις συνεχείς παραστάσεις των Κυπρίων πρέσβεων στα Ηνωμένα Έθνη, από τις επιστολές διαμαρτυρίας της Μ.Κ.Ε.Τ.Γ.Ο. Η μη καταγραφή και η εξαίρεση του θέματος από την ατζέντα των συζητήσεων και των «διαπραγματεύσεων» μεταθέτει και τοποθετεί το πρόβλημα στα… άρρητα παραλειπόμενα, τα οποία εμπίπτουν αυτομάτως στην συμφωνηθείσα επιδιαιτησία του γ.γ. και ουσιαστικά αποτελούν ένα τμήμα της συμφωνίας και της λύσης απόλυτα δοτό.
Η σιωπηρή και δόλια υιοθέτηση των τουρκικών μετονομασιών από τον Ανάν και τους συντάκτες του σχεδίου του αποτελεί ακόμη μιαν απόδειξη των πραγματικών διχοτομικών τους προθέσεων.
Στους χάρτες του Κόφι Ανάν αναγράφονται δυο ονόματα για κάθε τοπωνύμιο. Το πρώτο είναι η μεταγραμμένη στο ρομανικό αλφάβητο ονομασία του ενδωνύμου, και το δεύτερο, το νέο τουρκικό όνομα που επέβαλαν οι δυνάμεις κατοχής, το οποίο πουθενά δεν απαντά στην Ιστορία και στην παράδοση της Κύπρου. Σε πλείστες περιπτώσεις οι εισηγμένες αυτές μετονομασίες (ουσιαστικά, μεταβαπτισμοί δορύκτητων τόπων) καθίστανται έντονα ρατσιστικές και προκλητικές, αφού προέρχονται από ονόματα Τούρκων πολιτικών και στρατηγών που έχουν σχέση με εθνικές εξελίξεις της Τουρκίας και γεγονότα της εισβολής, ξένα προς την Ελληνοκυπριακή και Τουρκοκυπριακή παράδοση.
Το φαινόμενο συνθέτει ουσιαστικά έναν δεύτερο εποικισμό –έναν τοπωνυμικό εποικισμό– για την επιβολή του οποίου, αντί των ανθρώπων, εκτοπίσθησαν: η Ιστορία, η παράδοση και η πολιτιστική κληρονομιά Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Η… εθνική κάθαρση των παραδοσιακών τοπωνυμίων της Κύπρου πραγματοποιήθηκε από τους Τούρκους Εισβολείς και το επιβληθέν Δίκαιο της δορυκτησίας με δύο τρόπους:
Α) Πλήρης αλλαγή του γεωγραφικού ονόματος
Β) Αντικατάσταση του ενδώνυμου με το Τουρκικό αντίστοιχό του.
Παράδείγματα πλήρους αλλαγής-μετονομασίας
Αγία Ειρήνη – Agia Eirini- Akdeniz (= Άσπρη Θάλασσα)
Λύση- Lysi – Akdoğan
Καραβάς – Karavas – Alsancak (=Ερυθρά Σημαία)
Σίντα – Sinta – Inonu
Άγιος Γεώργιος – Agios Georgios – Karaoğlanoğlou (= Το όνομα του Τούρκου στρατηγού, που σκοτώθηκε εκεί κατά την Εισβολή).
Μηλιά – Milia – Yildirim (=αστραπή)
Έγκωμη – Egkomi – Tuzla (Αλυκή)
Λουρουτζίνα – Louroujina- Akinci-lar (επιδρομείς)
Μαραθόβουνος – Marathovounos – Ulukisla (=Μεγάλος στρατώνας)
Κόση – Kosi – Uηehitler (=Τρεις Μάρτυρες)
Παραδείγματα Αντίστοιχου τουρκικού ονόματος
Κερύνεια – Keryneia – Girne
Λάπηθος – Lapithos – Lapta
Λεύκα – Lefka – Lefke
Πύλα – Pila – Pile
Μπογάζι – Bogazi – Boğaz
Αγίρτα – Agirta – Ağirdağ κ.α.
Βεβαίως οι αντίστοιχες αυτές ονομασίες της Τουρκικής, μιας από τις δυο επίσημες γλώσσες της Κυπριακής Δημοκρατίας, χρησιμοποιούνταν από τους Τουρκοκύπριους και είναι αποδεκτές, κατά την χρήση της Τουρκικής. Αντιθέτως, οι Τούρκοι κατακτητές και οι συντάκτες των σχεδίων Ανάν απέβαλαν πλήρως τις ελληνικές ονομασίες.
Ο Κόφι Αναν υιοθετεί ακρίτως στους χάρτες του όλες τις μετονομασίες των κατοχικών δυνάμεων, με εξαίρεση κάποια ονόματα –ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας– διεθνώς γνωστά, τα οποία έχουν για τους Τούρκους σημαντική τουριστική-οικονομική αξία. Η διατήρηση των παραδοσιακών αυτών ονομάτων μεταφράζεται σε ανακούφιση για την δυσπραγούσα οικονομία τους και την τουριστική τους κίνηση: Kyrenia, Soli, Famagusta κ.τ.λ.
Στους χάρτες του Κόφι Ανάν δεν αναγράφονται καθόλου ονόματα με ελληνική γραφή, αναγράφονται όμως όλες οι μετονομασίες των Εισβολέων στην Τουρκική. Αν ο γ.γ. επιθυμούσε να κρατήσει ίσες αποστάσεις, θα έπρεπε να σεβασθεί την οικεία γλώσσα των ελληνικών και των τουρκικών ενδωνύμων ή να περιορισθεί τουλάχιστον στην ρομανική τυποποιημένη μεταγραφή των ονομάτων. Τα επιβληθέντα τουρκικά ονόματα δεν μπορούν να στηριχθούν σε καμιάν δικαιολογία.
Άξιον απορίας είναι το πως βρέθηκαν τα παρείσακτα τουρκικά ονόματα στους χάρτες του Ανάν. Από που τα πήραν οι χαρτογράφοι του; Η ενδεδειγμένη και νόμιμη οδός θα ήταν να αποταθούν στον Τομέα Τυποποίησης Γεωγραφικών Ονομάτων του Ο.Η.Ε. Από εκεί θα έπαιρναν: α) Ελληνικά και Τούρκικα ενδώνυμα και β) Ονόματα ρομανικής μεταγραφής. Κατά συνέπεια είναι πασίδηλο και προφανές ότι αντί της ορθής οδού οι ίδιοι οι υπάλληλοι των Ηνωμένων Εθνών και ο γ.γ. αποτάθηκαν σε Τούρκους-παράνομους χαρτογράφους και χρησιμοποίησαν χάρτες, οι οποίοι στο παρελθόν καταδικάσθηκαν με ψηφίσματα και αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Σαφέστατη, μέσα από την γλωσσική-τοπωνυμική «πραγματικότητα» των χαρτών του Ανάν, είναι η πρόθεση και μετά την λύση να ισχύουν οι τουρκικές μετονομασίες στο τουρκοκυπριακό κράτος. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να συνάδει σε διχοτομική-συνομοσπονδιακή λύση ή σε τουρκικό προτεκτοράτο, και ουδέποτε σε ενωμένο ομόσπονδο κράτος.
Η ενέργεια αυτή του γ.γ. παρουσιάζεται ενδελεχώς προσχεδιασμένη, σαφώς υποβολιμαία και παράνομη, γι’ αυτό και ο κ. Ανάν κωφεύει πλήρως επί τούτου. Όπως έχω ήδη πει, δεν αποτελεί αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης ή συμφωνίας, αλλά δοτή και επιβλητή πραγματικότητα, την οποίαν η πονηριά μετατρέπει (αν περάσει) από de facto αυθαιρεσία σε de jure, νέο status quo.
Η παραχάραξη των πατροπαράδοτων τοπωνυμίων των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων παραβιάζει ασύστολη τα ανθρώπινα δικαιώματά τους και ταυτόχρονα αποτελεί απαράδεκτη κατασπίλωση των καταστατικών αρχών του Ο.Η.Ε., ράπισμα της Διεθνούς Τάξεως, αναγνώριση και επιβράβευση των τετελεσμένων της εισβολής και της Κατοχής.
Ανδρέας Μακρίδης
Μέλος Μόνιμης Κυπριακής Επιτροπής Τυποποίησης Γεωγραφικών Ονομάτων (Μ.Κ.Ε.Τ.Γ.Ο.)
* Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέα: Σχέδιο Ανάν – Τοπωνύμια και Τυποποίηση Γεωγραφικών Ονομάτων, Έκδοση της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεμεσού «Βασίλειος Μιχαηλίδης», Λευκωσία 2005.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- Χαραυγή: 7 Μαρτίου 2004, Φιλελεύθερος: 22-2-2004
- Είναι βεβαίως άγνωστον, αν κάποια έμμεση αναφορά ή πρόνοια κρύβεται στον λαβύρινθο των 9.000 σελίδων που συνοδεύουν το σχέδιο.
