του M. Engle, από το Άρδην τ. 42, Ιούνιος 2003
Τα μέλη του Χριστιανικού Συνασπισμού της Αμερικής είναι από τους πιο παθιασμένους υπερασπιστές του Ισραήλ στις Ηνωμένες Πολιτείες. και έχουν μόνο ένα στόχο: Θέλουν να προσηλυτίσουν τους Εβραίους στον Χριστιανισμό. Ο Μάθιου Έντζελ περιγράφει αυτή την ανίερη συμμαχία.
Εκ πρώτης όψεως, η σκηνή είναι πολύ οικεία: συμβαίνει στην Ουάσινγκτον και τις άλλες μεγάλες αμερικανικές πόλεις συνέχεια. Πάνω στην εξέδρα, ένας ισραηλινός φοιτητής λέει στους χιλιάδες υποστηρικτές πως τα φρικτά γεγονότα της χρονιάς που πέρασε το μόνο που κατάφεραν ήταν να ενισχύσουν την αποφασιστικότητα του λαού του. “Εις πείσμα των τρομοκρατικών επιθέσεων, δεν θα καταφέρουν ποτέ να μας απομακρύνουν από τη γη που μας έδωσε ο Θεός”, λέει.
Φράση που χαιρετίζεται με επευφημίες και κραυγές, κυματισμό των ισραηλινών σημαιών, τον ήχο της σοφάρ (εβραϊκό τελετουργικό κέρας). Μετά ακολουθεί ο δήμαρχος της Ιερουσαλήμ, Εχούντ Όλμερτ, που γίνεται δεκτός σ’ ένα κλίμα ακόμη μεγαλύτερης φρενίτιδας. “Ο Θεός είναι μαζί μας. Είσαι μαζί μας”. Και… ακόμα πιο πολλές φωνές και κραυγές, κυματίσματα σημαιών και παιανίσματα της σοφάρ.
Αυτή η υποστήριξη δεν επιδέχεται αμφιβολίες και αμφισβητήσεις. Οι αφίσες που βρίσκονται γύρω-γύρω στην αίθουσα διακηρύσσουν ότι κάθε ίντσα της Ιερής Γης ανήκει δικαιωματικά στο Ισραήλ και ότι ποτέ δεν πρέπει να δημιουργηθεί Παλαιστινιακό κράτος. Τις διεκδικήσεις τους τις στηρίζουν σε εδάφια από την Βίβλο. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια διαδήλωση στην Ιερουσαλήμ εκείνων των Ισραηλινών που πιστεύουν ότι ο Αριέλ Σαρόν είναι ένας επικίνδυνος συμβιβαστής.
Όμως κάτι πολύ παράξενο συμβαίνει εδώ. Υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που ζητωκραυγάζουν υπέρ του Ισραήλ στο μεγάλο Συνεδριακό Κέντρο της Ουάσινγκτον. Αλλά κανένας από αυτούς δεν μοιάζει να είναι Εβραίος, τουλάχιστον όχι με την τυπική έννοια (του όρου). Στην πραγματικότητα πρόκειται απλώς για την ετήσια συνέλευση ενός καθ’όλα μη εβραϊκού οργανισμού: του Χριστιανικού Συνασπισμού της Αμερικής.
Και το πιο παράδοξο πράγμα απ’ όλα δεν είναι αυτή καθεαυτή η υποστήριξή τους στο Ισραήλ, που αποτελεί μια καινοφανή και σημαντική εξέλιξη στην αμερικανική πολιτική, αλλά η αντίληψη που βρίσκεται πίσω από αυτή – και η οποία αφήνει άναυδους τους παραδοσιακούς υποστηρικτές του Ισραήλ, πολύ περισσότερο από ό,τι οι ζητωκραυγές και οι σημαίες που ανεμίζουν.
Σε μια χώρα όπου η συμμετοχή στην κυριακάτικη λειτουργία είναι περίπου 20 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι στη Βρετανία (40% έναντι 2%), η σχέση μεταξύ θρησκείας και πολιτικής είναι έντονη. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, την περασμένη άνοιξη, όταν ο πρόεδρος Μπους ταλαντευόταν γύρω από την πολιτική που έπρεπε να ακολουθήσει στη Μέση Ανατολή, πριν τελικά ταχθεί με την ισραηλινή πλευρά, επηρεαζόταν όχι από την υπερτιμημένη εβραϊκή ψήφο, αλλά από τη γνώμη των «θρησκευόμενων συντηρητικών» Χριστιανών – αυτοπροσδιορισμός των εκλογέων του 15-18% (του εκλογικού σώματος). Όταν τον Απρίλιο ο πρόεδρος απαίτησε από το Ισραήλ να αποσύρει τα άρματα μάχης από τη Δυτική Όχθη, ο Λευκός Οίκος, σύμφωνα με πληροφορίες, κατακλύσθηκε από 100.000 οργισμένα ηλεκτρονικά μηνύματα συντηρητικών Χριστιανών.
Μια δεκαετία πριν, όταν ο πατέρας του προέδρου βρισκόταν στον Λευκό Οίκο, ο ρόλος του μεγαλύτερου γιου του, την περίοδο της εκλογής του, ήταν να λειτουργεί σαν ανεπίσημος πρεσβευτής σ’ αυτή την ομάδα, προσφέροντας διαβεβαιώσεις ότι αυτοί και η κυβέρνηση θα αντιμετώπιζαν με απόλυτη σύμπνοια θέματα όπως η έκτρωση, η πορνογραφία και η προσευχή στα σχολεία. θέματα τα οποία αρέσκονταν να συμπεριλαμβάνουν στις «οικογενειακές αξίες». Το γεγονός ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ έφτασαν στο ναδίρ όταν πρόεδρος ήταν ο πατέρας Τζωρτζ Μπους και πρωθυπουργός του Ισραήλ ο ανήσυχος Γιτζάκ Σαμίρ, δεν είχε ποτέ ιδιαίτερη σημασία.
Tι άλλαξε; Όχι πάντως το βιβλίο της Γένεσης, το οποίο ο Μάικλ Μπράουν , υπεύθυνος επικοινωνίας του εκκλησιαστικού συνασπισμού, επικαλείται όταν τον καλείς να σου εξηγήσει την υποστήριξη προς το Ισραήλ: «και θα δημιουργήσω από σένα ένα μεγάλο έθνος», είπε ο Κύριος στον Αβραάμ, «και θα ευλογήσω αυτούς που σε ευλογούν και θα καταραστώ αυτούς που σε καταριούνται».
Παρ’ όλα αυτά, στην αίθουσα της συνδιάσκεψης, οπωσδήποτε η εξήγηση έχει να κάνει περισσότερο με το τέλος του κόσμου παρά με την αρχή του. Αυτό που επί της ουσίας άλλαξε είναι η ανάδυση του δόγματος που είναι γνωστό ως «επιμερισματισμός», που το συναντάμε στην εκλαϊκευμένη του μορφή στα μυθιστορήματα των ιερέων Τιμ Λαχαγιέ και Τζέρυ Τζένκινς. Οι Λαχαγιέ και Τζένκινς μπορεί να μην θυμίζουν τίποτα ούτε σε σας, ούτε στους αναγνώστες της Επιθεώρησης του Νιου Γιορκ Τάιμς, αλλά ο ένατος τόμος της σειράς Όσα αφήσαμε πίσω, πούλησε τον περασμένο χρόνο τρία εκατομμύρια (δεμένα) αντίτυπα στις ΗΠΑ, επισκιάζοντας τον Τζων Γκρίσαμ.
Κεντρικό ζήτημα στην θεωρία –που βασίζεται σε μια ερμηνεία της Αγίας Γραφής στην οποία ο Μπράουν προτιμά να μην αναφέρεται– είναι η Κρίση, η Δευτέρα Παρουσία, όπου προμηνύεται το τέλος του κόσμου. Ένα ευτυχισμένο τέλος προϋποθέτει τον προσηλυτισμό των Εβραίων. Κι αυτό, εν συντομία, μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν οι Εβραίοι καταλάβουν όλα εκείνα τα εδάφη που τους είχαν δοθεί από τον Θεό. Με άλλα λόγια, αυτοί οι Χριστιανοί υποστηρίζουν τους Εβραίους για να τους καταργήσουν επί της ουσίας.
«Βεβαίως», συμφώνησε και η Μάριον Πόλαρντ, μια γοητευτική κυρία από το Ντάλλας που πουλούσε κρύσταλλα ζωγραφισμένα στο χέρι που απεικόνιζαν την Ιερουσαλήμ, στον εκθεσιακό χώρο της συνδιάσκεψης. «Ο Θεός είναι κυρίαρχος. Θα πράξει όπως επιθυμεί. Όμως, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, αυτές είναι οι επιταγές της θρησκείας». Αποκαλούσε τον εαυτό της θερμό υποστηρικτή του Ισραήλ όπως ο Λιούις Χωλ από τη Νότια Καρολίνα. «Πιστεύω ότι δεν μπορούν παρά να δεχτούν τον Μεσσία». Kι αν όχι; «Πιστεύω ότι θα πιστέψουν, όταν Τον γνωρίσουν. Πιστεύω ότι μια μέρα θα ξυπνήσουν. Μπορεί βέβαια να χρειαστεί ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος για να συμβεί αυτό».
Εν τω μεταξύ, έξω από τον συνεδριακό χώρο ήταν η Λην Κάρικερ από την Οκλαχόμα, κρατώντας ένα πλακάτ που έλεγε «Πείτε ΟΧΙ! Στην δημιουργία Παλαιστινιακού Κράτους». Η υποστήριξή της στο Ισραήλ βασιζόταν στην ίδια ακριβώς αιτιολογία: «H Βίβλος λέει ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να λατρέψεις τον Θεό παρά μόνο μέσω του Υιού Του», εξηγεί.
Απέναντι στεκόταν μια άλλη ομάδα διαδηλωτών, κάνοντας τη σκηνή ακόμα πιο αλλόκοτη: αντισιωνιστές Χασιδίτες Εβραίοι από το Μπρούκλιν με μακρυά μαύρα παλτά που διακήρυσσαν τη δική τους ερμηνεία της Βίβλου, η οποία απορρίπτει την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ. Μπερδευτήκατε; Πολύ πιθανόν. Πάντως η καημένη η Λην Κάρικερ μπερδεύτηκε. «Δεν είμαι εναντίον τους», είπε κλαψουρίζοντας. «Είμαι μαζί τους. Πιστεύω ότι είναι ο εκλεκτός λαός του Θεού».
Θα πίστευε κανείς ότι αυτοί οι Χριστιανοί ακτιβιστές αντιπροσωπεύουν μια ακραία πτέρυγα του αμερικανικού πολιτικο-θρησκευτικού περιθωρίου. Οι πολιτικοί όμως δεν φαίνεται να συμμερίζονται την ίδια άποψη. Αυτή η συνδιάσκεψη ξεκίνησε με ένα βιντεοσκοπημένο χαιρετισμό κατευθείαν από το Οβάλ γραφείο. Ορισμένοι από τους πλέον ισχυρούς ρεπουμπλικάνους απευθύνθηκαν στη συνάθροιση και, ανάμεσά τους –και μάλιστα όχι μια αλλά δύο φορές–, ο Τομ Ντελέυ, o οποίος έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να ηγηθεί της πλειοψηφίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων μετά τα αποτελέσματα των εκλογών της 5 Νοεμβρίου, και να γίνει έτσι, ίσως, ο ισχυρότερος άνδρας του Καπιτωλίου.
«Έχετε κουραστεί με όλ’ αυτά;» φώναξε προς το ακροατήριο. «Οοοοοοχιιιιιι!» κραύγασαν. «Όχι βέβαια, εφόσον αγωνίζεστε για τους Εβραίους και τον Ιησού» απάντησε.
Οι Εβραίοι, συνήθως, δεν παλεύουν για τον Ιησού (αν και στη συνδιάσκεψη συμμετείχε και ένας μικρός αριθμός Μεσσιανιστών Εβραίων, που κάνουν ακριβώς αυτό). Αλλά οι περισσότεροι Εβραίοι ηγέτες αδιαφορούν συνειδητά, αποδεχόμενοι τη στήριξη των Χριστιανών και αφήνοντάς τους να τρέφουν εις μάτην ελπίδες για τον προσηλυτισμό τους. Στάση που υιοθετεί και ο Αριέλ Σαρόν, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, στον οποίο λέγεται ότι οι ευαγγελιστές χριστιανοί επεφύλαξαν υποδοχή «ροκ-σταρ», τον περασμένο μήνα, στην Ιερουσαλήμ.
«Θα δεχτώ την συμπαράστασή σας γιατί το Ισραήλ την χρειάζεται», είπε ο Ραβίνος Τζέρομ Επστάιν, αντιπρόεδρος της συντηρητικής εβραϊκής οργάνωσης των ΗΠΑ, Ηνωμένες Συναγωγές. «Η θεολογία τους είναι ενός εντελώς διαφορετικού κόσμου. Είναι κάτι που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Εάν τους πείσω να μην υποστηρίξουν το Ισραήλ, θα παραιτηθούν της προσπάθειάς τους να προσηλυτίσουν τους Εβραίους; Όχι!»
Δεν το αποδέχονται όλοι αυτό. «Δεν αγαπούν πραγματικά τους Εβραίους», λέει ο συγγραφέας Γκέρσομ Γκόρενμπεργκ στο πρόγραμμα του CBS 60 Λεπτά. «Μας αγαπούν μόνο σαν χαρακτήρες στο έργο τους και εμείς δεν είμαστε αυτό το πράγμα. Εάν παρακολουθήσεις το έργο που περιγράφουν, βασικά αποτελείται από πέντε πράξεις, όπου οι Εβραίοι εξαφανίζονται στην τέταρτη πράξη.”
Αυτό δεν είναι κάτι το οποίο αρέσκονται να υπογραμμίζουν οι ομιλητές. Τον Ντελέυ διαδέχτηκε ο Πατ Ρόμπερτσον, ο ιδρυτής του συνασπισμού, άλλοτε προεδρικός υποψήφιος, και η προσωποποίηση του επιτυχημένου Αμερικανού τηλε-ευαγγελιστή: φουσκωτά μαλλιά, συγκρατημένο χαμόγελο, ακριβό κουστούμι, μελιστάλακτη φωνή και σταθερή φωνή.
Ο Ρόμπερτσον αρέσκεται να αποκαλύπτει τα αραβικά σχέδια για να πεταχτεί το Ισραήλ στη θάλασσα, και τον εγκληματικό χαρακτήρα του Γιασέρ Αραφάτ και της «τρομοκρατικής του συμμορίας». Ενώ, ταυτόχρονα, παραθέτει την ιστορία του Ιησού του Ναυή και του Δαβίδ για να αποδείξει πως οι Ισραηλινοί κατείχαν νομίμως την Ιερουσαλήμ «πολύ πριν ακούσει κανείς ο,τιδήποτε για τον Μωάμεθ».
O Ρόμπερτσον έχει ήδη αποσυρθεί από τον συνασπισμό, αφήνοντάς τον στα χέρια της Ρομπέρτα Κόμπς, μιας γιαγιάς από τη νότια Καρολίνα, που έχει τα πιο μακρυά και κόκκινα νύχια που έχω δει ποτέ με τα οποία γρατζουνάει το τραπέζι όταν θέλει να τονίσει κάτι. Σε μία συνέντευξή της, υποστήριζε με θέρμη τον Μπους. «Πιστεύω ότι είναι ένας σπουδαίος πρόεδρος. Πιστεύω ότι είναι ένα τρυφερό άτομο. Πάνω απ’ όλα είναι χριστιανός, επιλογή την οποία επικροτώ ένθερμα. Είναι υπέρ της οικογένειας, είναι υπέρ της ζωής, είναι φίλος μου» (…)
Ο δεσμός μεταξύ της χριστιανικής δεξιάς και των Ρεπουμπλικανών γίνεται ολοένα και πιο ισχυρός, ειδικότερα στις εκλογικά κρίσιμες πολιτείες στα νότια και στα δυτικά. Και ο Λυν είναι ανήσυχος ενόψει των εκλογών. Οι Ρεπουμπλικανοί είναι πολύ πιθανό να επανακτήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας, υπερσκελίζοντας τα εμπόδια, που συνήθως απαγορεύουν στον πρόεδρο να διορίζει συντηρητικούς δικαστές («αμερόληπτους δικαστές», σύμφωνα με τους περισσότερους Ρεπουμπλικάνους, «φανατική δεξιά πτέρυγα», σύμφωνα με τους αντιπάλους τους) στα πρωτοβάθμια δικαστήρια και, όταν προκύψουν κενές θέσεις, στο Ανώτατο Δικαστήριο. Αυτό θα προσφέρει στη Δεξιά, και κυρίως στη θρησκευτική Δεξιά, μια πρωτοφανή επιρροή και στις τρεις εξουσίες της κυβέρνησης της Ουάσινγκτον.
«Ο Καρλ Ροβ (ο πολιτικός γκουρού του Μπους) είχε πει δημοσίως ότι δεν μπορείς να αποξενώνεσαι από τη βάση σου. Δεν μπορείς να αποξενώσεις αυτό το 18% των θρησκευτικών συντηρητικών. Δεν τα βάζεις μ’ αυτούς», είπε ο Λυν. «Θέλουν να είσαι σαν κι αυτούς. Και ο Μπους είναι όπως αυτοί.».
Ένα από τα σημεία τα οποία ο Ρόμπερτσον αρέσκεται να υπογραμμίζει είναι η αντίκρουση των κατηγοριών ότι ο συνασπισμός για το Ισραήλ «έφτασε αργά». «Eμείς ήμασταν μαζί τους και στα εύκολα και στα δύσκολα», είπε. Αυτό είναι μια επισήμανση που έγινε από πολλούς από τους υποστηρικτές του, ένας από τους οποίους μου έβαλε στα χέρια ένα μικρό βιβλιάριο με εδάφια Χριστιανών θεολόγων πάνω στο θέμα. Αυτός συνιστούσε ανεπιφύλακτα τον Τζόναθαν Έντουαρντς, έναν πουριτανό του 18ου αιώνα. «Οι Εβραίοι, όπου κι αν βρίσκονται, θα απεκδυθούν της παλιάς τους απιστίας», έλεγε ο Έντουαρντς, «οι καρδιές τους θ’ αλλάξουν με θαυμαστό τρόπο, και θα αποστραφούν τους εαυτούς τους για το άπιστο παρελθόν τους και την εμμονή τους σ’ αυτό. Θα ακολουθήσουν όλοι μαζί τον ευλογημένο Ιησού».
Guardian,
Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2002
Μετάφραση: Γιάννης Αντωνιάδης