Τι ρόλο παίζει η ισπανική τράπεζα που βάζει πλάτη στον Ερντογάν

1,4K

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη από το liberal.gr

Την τελευταία δεκαετία η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, BBVA, είδε την επένδυσή της στην Τουρκία να χάνει περίπου το 80% της αξίας της. Το γεγονός προκάλεσε ακόμη και την προειδοποίηση της ΕΚΤ. Εντούτοις η BBVA, ακολουθώντας τις συστάσεις του Τ.Ερντογάν, συνεχίζει να διοχετεύει ρευστότητα στην τουρκική αγορά παρά τις ανησυχίες για ντόμινο κόκκινων δανείων.

Εξάλλου η τουρκική κυβέρνηση πιέζει εδώ και μήνες τις τράπεζες να αυξήσουν τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις για να περιοριστούν κάπως οι επιπτώσεις από την κατάρρευση της λίρας, η οποία χθες έκανε νέο ιστορικό χαμηλό. Διολίσθησε μέχρι και τις 7,46 λίρες ανά δολάριο, για να ανακάμψει ελαφρώς στην συνέχεια.

Σε αυτό το κλίμα, μία από τις τράπεζες που έχουν δώσει δάνεια δεκάδων δισεκατομμυρίων, πολλά εκ των οποίων σε ευρώ, είναι η Garanti Bank, η δεύτερη μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα της χώρας. Μεγαλομέτοχος της οποίας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, η Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA).

Η BBVA διαθέτει τη μεγαλύτερη έκθεση μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών στην τουρκική οικονομία με δάνεια που ξεπερνούν τα 60 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών. Η μεγάλη της έκθεση στην τουρκική οικονομία έχει προκαλέσει από το 2018 την αυστηρή προειδοποίηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Τι συμφέροντα έχει η BBVA στην Τουρκία; Όταν το 2011 έκλεισε το πρώτο deal εισόδου της ισπανικής τράπεζας στην Garanti, με σύμμαχο τον όμιλο Dogus, στόχος ήταν η ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Όπως συνέβη με όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες που επένδυσαν στην Τουρκία, το «στοίχημα» βγήκε τα πρώτα χρόνια λόγω της τρομακτικής ανάπτυξης της οικονομίας, όμως σήμερα ψάχνουν τρόπους να μειώσουν τις ζημιές.

Παρά την πτώση της μετοχής της Garanti άνω του 40% μέσα στο 2020, η τιμή της διαμορφώνεται κοντά στα επίπεδα του 2011 όταν και εισήλθε στο μετοχολόγιό της η BBVA. Η διαφορά είναι ότι από τότε μέχρι σήμερα το ευρώ έχει ενισχυθεί έναντι της λίρας κατά περίπου 300%.

Έχει χάσει το 79% της αρχικής επένδυσης 

Συνολικά, η BBVA έχει δαπανήσει περί τα 7 δισ. ευρώ για να αποκτήσει ποσοστό 49,85% και να γίνει ο βασικός μέτοχος της Garanti. Σήμερα, η κεφαλαιοποίηση της Garanti στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης δεν ξεπερνά τα 29 δισ. τουρκικές λίρες, που μετά και τη βύθιση του τουρκικού νομίσματος αντιστοιχούν σε λιγότερα από 3,3 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το μερίδιο της BBVA αποτιμάται χρηματιστηριακά στα 1,15 δισ. ευρώ. Έχει χάσει δηλαδή περίπου το 79% της επένδυσής της.

BBVA και Garanti έχουν όμως ένα κοινό: Τούρκο διευθύνων σύμβουλο. Μάλιστα, ο επικεφαλής του ισπανικού κολοσσού Ονούρ Τζενκ, προέρχεται από την Garanti στην οποία πήγε το 2012 και μέσα σε 5 χρόνια κατάφερε να γίνει country manager της BBVA στις ΗΠΑ, όπου λέγεται ότι ξεχώρισε για τις ικανότητές του. Ο επίσης Τούρκος CEO της Garanti, Ρετζέπ Μπαστούκ, είναι από τους πιο αισιόδοξους για την τουρκική οικονομία και στηρίζει απόλυτα τις επιλογές Ερντογάν.  

Στα τέλη Ιουλίου, ο Μπαστούκ  ανακοίνωσε ότι η Garanti BBVA έχει προχωρήσει σε μορατόρια και διευκολύνσεις 800.000 δανείων συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ καθώς και ότι έχει αυξήσει τις χορηγήσεις δανείων κατά 5,6 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2020, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι η τράπεζα έχει διευκολύνει το σύνολο των πελατών της. Και μπορεί ο Μπαστούγκ να υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για την κεφαλαιακή θέση της τράπεζας όμως στην ΕΚΤ υπάρχει ανησυχία.

Το 2018 η ΕΚΤ φοβόταν ότι η πτώση της λίρας θα υποχρέωνε σε χρεοκοπία τις  επιχειρήσεις με αποτέλεσμα την αύξηση των κόκκινων δανείων η οποία θα έπληττε τις ευρωπαϊκές τράπεζες με σημαντική έκθεση στην Τουρκία και περισσότερο απ’ όλες την ισπανική BBVA. Και ενώ την τελευταία διετία γίνονται προσπάθειες μείωσης της έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών στη χώρα, η BBVA διατηρεί ισχυρή παρουσία.

Αύξηση 28% στα εταιρικά δάνεια

Είναι εύλογο η ισπανική τράπεζα να θέλει να στηρίξει την επένδυσή της, όμως ενώ εκφράζονται φόβοι για ντόμινο κόκκινων δανείων που έχουν δοθεί σε δολάρια και ευρώ, η Garanti ακολούθησε τη «σύσταση» του Τούρκου προέδρου για πιστωτική έκρηξη. Έτσι, αύξησε τις επιχειρηματικές χορηγήσεις κατά 28%. Σημειώνεται επίσης ότι η Garanti χρεώνει «καπέλο» 0,015% σε όσους πελάτες θέλουν να κάνουν ανάληψη σε ξένο νόμισμα άνω των 20.000 δολαρίων.

Σε επίπεδο υφιστάμενων δανείων και άρα έκθεσης στην τουρκική οικονομία, την BBVA ακολουθεί η μεγαλύτερη τράπεζα της Ευρωζώνης, ο γαλλικός κολοσσός BNP Paribas, ο οποίος μέσω ποσοστού στην τουρκική τράπεζα Turk Ekonomi Bankasi, έχει έκθεση της τάξης των 24 δισ. ευρώ. Η μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας UniCredit ακολουθεί με 21 δισ. ευρώ, μέσω ποσοστού 20% στην Yapi Kredi, ενώ η βρετανική HSBC διαθέτει θυγατρική 100% στην Τουρκία και έκθεση 11 δισ. ευρώ.

Η Garanti δίνει δάνεια και προχωρά σε αναδιαρθρώσεις αλλά το θέμα είναι αν αυτό γίνεται πάντα με τραπεζικά κριτήρια. Τον περασμένο Ιανουάριο έγινε γνωστό ότι η BBVA κάλεσε σε απολογία την ηγεσία της Garanti γιατί αρνήθηκε να ανοίξει λογαριασμό σε ένα γιατρό. Ο συγκεκριμένος ήταν ένας από τους 140.000 κρατικούς υπαλλήλους που έχασαν τη δουλειά τους κατά την επιχείρηση-σκούπα του Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

Η διοίκηση της Garanti και η ρυθμιστική Αρχή αρνήθηκαν να του ανοίξουν λογαριασμό παρά το γεγονός ότι το ιδιωτικό νοσοκομείο στο οποίο εργαζόταν ο γιατρός συνεργαζόταν με την τράπεζα.