Η γεωργική ανάπτυξη της Θράκης

565

του Αντ. Διαλεκτάκη, από το Άρδην τ. 12, Φεβρουάριος-Μάρτιος 1998

Η θράκη έχει σημαντικούς φυσικούς πόρους έδαφος, κλίμα, ὑδάτινους πόρους, γεωθερµιΚά πεδία, αξιόλογη γεωγραφική θέση Και φυσικό περιβάλλον. Όλα αυτά αξιοποιούµενα σωστά θα μπορούσαν να συμβάλουν στη γεωργική ανάπτυΞη τῆς περιοχής. Για να αντιληφθεί όµως Κανείς την υφιστάµενη γεωργική κατάσταση, θᾳ πρέπει να παρουσιάσοὺµε ορισμένα γενικά στατιστικά στοιχεία.

Οργάνωση της γεωργικής παραγωγής

Τα στοιχεία των παρατιθέµενων πινάκων Και οἱ υπάρχουσες αροτριαίες Καλλιέργειες στη θράκη (σιτηρά, βαµβάκι, ζαχαρότευτλα, καπνά κ.λπ), οι οποίες δεν είναι δυναμικές, αποτυπώνουν την Κρίση της ΑγροτιΚής Οικονομίας της Θράκης, που έχει σαν αποτέλεσµα το Κατά κεφαλή αΓροτικό εισόδηµα της θράκης να βρίσκεται κοντά στο 50% του µέσου εισοδήµατος της χώρας.

Από τα ανωτέρω γίνεται λοιπόν αντιληπτό πόσο επηρεάζεται η οἰκονοµία και ο πολιτισμός της θράκης σε σύγκριση µε αντίστοιχα μεγέθη σε εθνικό επίπεδο. Όταν το 60% του πληθυσμού της περιοχής της θράκης έχει αγοραστική δύναμη. Μικρότερη του 50% της υπόλοιπης χώρας και όταν αυτό συνδυασθεί µε τις Ιδιαιτερότητες της περιοχής και τα προβλήµατά της, τότε φαίνονται οι πραγµατικές διαστάσεις του θέματος, που είναι βέβαια, όπως όλοι γνωρίζουμε, απελπιστικές.

Και όµως όλα αυτά τα προβλήματα δεν θα υπήρχαν; αν η θράκη είχε αξιοποιηθεί κατάλληλα, µε βάση τις γεωργικές της δυνατότητες. Και επανέρχοµαι τώρα στους φυσικούς πόρους που µπορούν να αναπτύξουν την θράκη οικονομικά, αναδιαρθρώνοντας τη γεωργία.

1) Γονιμότητα εδάφους: είναι γνωστό από τους αρχαίους χρόνους µέχρι σήµερα, ότι οἱ στρεµµατικές αποδόσεις της θρακικής γης σε όλες τις υφιστάμενες Καλλιέργειες είναι από τις μεγαλύτερες σε όλη την Ελλάδα.

2) Ἡ θράκη έχει ένα πολύ καλό µικροκλίµα που για τους γεώτερους µέχρι τα τελευταία χρόνια δεν ήταν γνωστό, αν και οἱ αρχαίοι Έλληνες το γνώριζαν πολύ καλά, όπως µας αναφέρει 0 Αθήναιος (7.351). «Εν Μαρωνεία δε έφη ου γίγνεσθαι έαρ, αλλ’ αλέαν» (Στη Μαρώνεια δεν υπάρχει άνοιξη αλλά καύσωνας).

Αναφέρω χαρακτηριστικά ότι τα κλιματολογικά της θράκης, αν εξαιρέσουμε το βόρειο τµήµα του Νομού Έβρου, είναι περίπου τα ἴδια και καλύτερα από αυτά του Νομού Ημαθίας (περιοχή Κατερίνης) από έρευνα που έκανα πριν από δέκα χρόνια συγκρίνοντας τα μετεωρολογικά στοιχεία των τελευταίων σαράντα. χρόνων των δυο περιοχών.

Τούτο οφείλεται:

α) Στην Οροσειρά της Ροδόπης που σαν φυσικός ανεμοθραύστης αποτελεί προστατευτικό φραγµμό κατά των βορείων ψυχρών ανέμων.

β) Στο Αιγαίο Πέλαγος.

Ο συνδυασμός αυτός των δυο φυσικών παραγόντων δημιουργεί το µικροκλίµα της περιοχής που έχει ως αποτέλεσµα να έχουµε ήπιους χειµώνες και Καλοκαίρια δροσερά.

3) Υδάτινοι Πόροι: Είναι εγκληµατικό να µην αξιοποιούνται οἱ άφθονοι υδάτινοι πόροι της περιοχής και να χύνονται δισεκατομμύρια κυβικά µέτρα νερό στη θάλασσα Και γι’ αυτό το λόγο αρδεύεται µόνο το 30% των καλλιεργούµενων εκτάσεων από τις οποίες µόνο το 20% αρδεύεται συστηµατικά µέσω συλλογικών δικτύων.

4) Γεωθερμία

Ἡ περιοχή της θράκης διαθέτει ένα αξιόλογο γεωθερµικό πεδίο, στο Νομό Ξάνθης (Εράσµιο- Ν. Κεσσάνης) στο Νομό Ροδόπης (Λίμνη Μητρικού –Σάπες) στο Νομό Έβρου (Αρίστηνο- Τυχερό) το οποίο γεωθερµικό πεδίο µπορεί να αξιοποιηθεί σε θερµοκήπια παραγωγής κηπευτικών και ανθέων, καλλιέργειας σπαραγγιών, ξήρανσης Κηπευτικών, ιχθυοκαλλιέργειας κ.λπ.

5) Γεωγραφική θέση:

Η θράκη µπορεί να γίνει για τις βαλκανικές χώρες: όπως π.χ. τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία αλλά και για τις χώρες του Ευξείνου Πόντου, αυτό που είναι σήµερα η Κρήτη και η Νότιος Ελλάδα σε κηπευτικά εποχής και εκτός εποχής για την Ελλάδα και την ΕΟΚ.

Ενδεικτικά αναφέρω εδώ ότι στην περιοχή της Κατερίνης, πριν ακόµη γίνει ο διαμελισµός της πρώην Γιουγκοσλαβίας που απορροφούσε τη µεγαλύτερη ποσότητα των εξαγωγών σε φράουλες, η καλλιέργεια της φράουλας είχε φθάσει γύρω στις 23.000 στρέμματα.

Σήµερα έπεσε η καλλιέργεια, στις 3,5-4.000 στρέμματα. Η µείωση αυτή της Καλλιεργούμενης έκτασης οφείλεται στην αδυναμία των καταναλωτών των νέων κρατών που δηµιουργήθηκαν από το διαμελισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας να αγοράζουν φράουλα.

Ἠδη στις προαναφερθείσες βαλκανικές και ευξείνιες χώρες µε στοιχεία της Ένωσης Ελλήνων Εξαγωγέων οπωροκηπευτικών, εξάγουν οπωροκηπευτικά η Ιταλία, η Ολλανδία καιοι λοιπές χώρες της Ευρώπης.

ϐ) Το φυσικό περιβάλλον.

α) Για παραγωγή οικολογικών γεωργικών προϊόντων και

β) Για αγροτουρισµό που θᾳ εκµεταλλεύεται τις φυσικές οµορφιές της Θράκης — Συνθήκη ΡΑΜΨΑΡ.

Ἡ προβληματική λοιπόν γεωργία της θράκης, που σε µεγάλο βαθµό στηρίζεται στις επιδοτήσεις (της ΕΟΚ και τις Εθνικές), χρόνο µε το χρόγο χειροτερεύει, διότι οι μηχανισμοί στήριξης του αγροτικού εισοδήµατος σε εθνικό και κοινωνικό επίπεδο εξασθενούν, λόγω αλλαγής της αγροτικής πολιτικής της ΕΟΚ λόγω 6ΑΤΤ, και λόγω διεύρυνσης.

Λόγω της μείωσης αυτής του γεὠργικού εισοδήµατος οι αγρότες της περιοχής, θα οδηγούνται στην ετεροαπασχόληση Και στην έλλειψη αναπτυξιακής νοοτροπίας ανάµεσα στους υφιστάµενους αγρότες,

Ακόμη το μειωμένο γεωργικό εἰσόδηµα θα δρα ανασταλτικά στο ενδιαφέρον των νέων ανθρώπων που προέρχονται από αγροτικές οικογένειες να ασχοληθούν µε την γεωργία,

Οι φυσικοί πόροι όµως της θράκης, όπως τους αναπτύξαµε παραπάνω, μπορούν να ανατρέψουν τη ζοφερή εικόνα που παρουσιάζει η γεωργική Οικονομία της περιοχής Και να της δώσουν δυναμική ώθηση, αν προγραµµατισθούν βασικά έργα υποδομής, όπως είναι ο αναδασµός, τα φράγματα κ.λπ, αν αναβαθμισθούν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας, παρέχοντας τεχνική υποστήριξη στους αγρότες σε θέµατα: λίπανσης, προμήθειας σωστού πολλαπλασιαστικού υλικού, φυτοπροστασίας, άρδευσης κ.λπ. Και αν τέλος γίνει επιπλέον αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, µε νέες δυναµικές καλλιέργειες.

Εμείς μπορούμε να εκµεταλλευθούμε τους φυσικούς πόρους εντάσσοντας τις νέες δυναμικές καλλιέργειες στις ήδη υπάρχουσες, φθάνει να κάνουµε σωστό Προγραμματισμό.

Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να γίνουν ορισμένες κινήσεις.

Πρώτη απαραίτητη Κίνηση είναι κατά την άποψή µου, η έρευνα των δυναμικών αγροτικών προϊόντων που παράγονται από αγρότες της ΕΟΚ, τα οποία να µπορούν να παραχθούν στην περιοχή της Θράκης σε μεγαλύτερες στρεμµατικές αποδόσεις και σε καλύτερη ποιότητα, π.χ. Σπαράγγι, KOHLRABI, γλυκό καλαμπόκι κ.λπ.

Με τον τρόπο αυτό θα είµαστε στις καλλιέργειες που θα επιλέξουμε ᾱνταγωνιστικοί έναντι των αγροτών της ΕΟΚ.

Ήδη αυτό το έχουµε κάνει µε την καλλιέργεια του Σπαραγγιού – µε µεγάλη επιτυχία.

Δεύτερη Κίνηση: µελέτη των αγροτικών προϊόντων της περιοχής τα οποία μπορούν να ανταγωνισθούν ᾱντίστοιχα προϊόντα της ΕΟΚ όπως εἷναι π.χ. το κρασί ή προϊόντα της περιοχής, που δεν παράγονται στην ΕΟΚ και µπορούν ωστόσο να τοποθετηθούν στην αγορά τους π.χ. Σηροτροφία (εκτροφή µεταξοσκώληκα).

Αναφέρουμε λόγω χάρη εδώ το ᾱμπέλι:

Η θράκη είναι γνωστή από τους αρχαίους χρόνους για τα ονομαστά της κρασιά. Οι Θράκες αναφέρονται από τον Όμηρο ότι προμηθεύουν µε κρασί τους Αρχαίους κατά την δεκάχρονη πολιορκία της Τροίας.

0 «Ισμαρικός Οίνος» που παράγεται στην Αρχαία Μαρώνεια είναι γνωστός στον Αρχίλοχο (Πάρος — θάσος– μισθοφόρος πολεμιστής, ποιητής) 680-629 π.χ αλλά και στον Αθήναιο (170-290. µχ. Αλεξάνδρεια — Ρώμη σοφιστής — ρήτορας). Σε Αιγυπτιακό πάπυρο η άµπελος της Μαρώνειας χαρακτηρίζεται µε το επίθετο «κάπνειος» επίθετο που δείχνει πως τα σταφύλια της ήταν μαύρα.

0 «Ισμαρικός Οίνος» γίνεται περισσότερο γνωστός σ’᾿ όλο τον Κόσμο από τον Όμηρο που τον επαινεί για το κόκκινο χρώμα του και την «θεσπέσια οσµήν» του. Είναι το Κρασί που ο Μάρων Οικιστής Και ἱερέας της Αρχαίας Μαρώνειας θα προσφέρει στον Οδυσσέα και µε το οποίο ο τελευταίος θα μεθύσει τον Κύκλωπα Πολύφημο.

Και όµως αυτή την ιστορία της περιοχής Και όλα τα σχετικά ιστορικά ή μυθικά στοιχεία που θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο τους στην προβολή του κρασιού της θράκης τα αφήνουμε ανεκμετάλλευτα.

Εάν οι Γάλλοι είχαν στη διάθεσή τους το μύθο µε το Κρασί του Μάρωγα, τον Οδυσσέα και τον µεθυσμένο από τον Ισμαρικό Οίνο Κύκλωπα και αν μπορούσαν να προβάλουν τα πατητήρια που σώζονται στην Αρχαία Μαρώνεια, θα πουλούσαν εκατομμύρια φιάλες κρασιού.

Ευτυχώς ο µακαρίτης Βαγγέλης Τσάνταλης πριν πέντε χρόνια ενηµερώθηκε σχετικά από τον ομιλούντα για όλα αυτά τα μυθικά Και άλλα πράγµατα και ήδη η εταιρεία Τσάνταλη άρχισε την καλλιέργεια της αμπέλου στην περιοχή της Μαρώνειας Και σύντομα θα ξαναρχίσει η παραγωγή του «Ισμαρικού Τοπικού Οίνου» µετά από 2.500 περίπου χρόνια.

Πιστεύω λοιπόν ότι το µέλλον της Γεωργίας της θράκης, εάν γίνουν τα έργα υποδομής που χρειάζονται και η αναδιάρθρωση των Καλλιεργειών της περιοχής, θᾳ είναι καθοριστική στην ανάπτυξη της οικονοµίας της θράκης.

Ο Αντώνης Διαλεκτάκης είναι γεωπόνος και το κείμενό του αποτέλεσε εισήγησή του στην διηµερίδα του Ταμιείου θράκης, 29-30 Νοεμβρίου 1997.