Αρχική » Οι εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο

Οι εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο

από Άρδην - Ρήξη

του Γ. Παπαγιαννόπουλου, από το Άρδην τ. 13, Απρίλιος-Μάιος 1998

Βρισκόμαστε σε μια ενδιάμεση σχάση, σε μια στάση αναμονής στο Κοσσυφοπέδιο (Κόσοβο). Η προηγούμενη κρίση «ξεπεράστηκε», η επόμενη θα ακολουθήσει σύντομα.

Ο αλβανικός αλυτρωτισμός στο Κοσσυφοπέδιο ξέσπασε. Η μετριοπαθής λογική του κ. Ρουγκόβα σχοινοβατεί, παρά το γεγονός της επανεκλογής του ως άτυπου προέδρου των αλβανοφώνων της περιοχής, διότι αμφισβητείται από τα δυναμικά στοιχεία των κοσοβάρων: της ριζοσπαστικοποιημένης νεολαίας και του ντόπιου ένοπλου Απελευθερωτικού στρατού. Την ίδια στιγμή, η ασθενής κυβέρνηση του Φάτος Νάνο στην «μητέρα-Αλβανία» δεν μπορεί να ορθοποδήσει, άρα είναι δύσκολο γι’ αυτήν να βοηθήσει τα αδέλφια της στο γειτονικό Κοσσυφοπέδιο. Τον ρόλο αυτό εκούσια αναλαμβάνει ο δυναμικά επανεμφανιζόμενος Μπερίσα. Όσο για την ΠΓΔΜ, θα καταφέρει να μην συμπεριληφθεί στην κρίση, μόνον ύστερα από ισχυρή προστατευτική παρέμβαση των ΗΠΑ και του NATO.

Οι Αλβανοί όπου γης, διαδηλώνουν υπέρ των συμπατριωτών τους. Έχουν πετύχει την συμπάθεια της κοινής γνώμης για το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου, σε αντίθεση με την απάθεια που η Διεθνής Κοινότητα επιδεικνύει για την ίδια την Αλβανία. Τον αγώνα τους βοηθάει και ο γνωστός συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ (με τόσο εθνικιστικές απόψεις, που αν τις διατύπωνε δικός μας διανοούμενος για αντίστοιχο εθνικό μας θέμα θα είχε χαρακτηριστεί τουλάχιστον ακραίος εθνικιστής…)

Ο κρατήρας του ηφαιστείου των Βαλκανίων άρχισε πάλι να βγάζει καπνούς. Φωτιά δεν είναι σίγουρο αν θα ξεράσει, γιατί υπάρχει το προηγούμενο της διάλυσης της Ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και η αποτυχημένη θνησιγενής κρατική Βοσνιακή οντότητα που προέκυψε, που θα την πάρει ο άνεμος σαν δυναμώσουν τα μποφόρ.

Είναι γεγονός: καμιά λύση δεν μπορεί να σταθεί στον χρόνο αν δεν την θέλει αυτός που τη βιώνει: ο ίδιος ο λαός.

Πώς αντιδρούν οι ισχυροί απέναντι στο ξέσπασμα των αλβανοφώνων του Κοσσυφοπεδίου;

Αντιθετικά: άλλοι υποστηρίζουν την κρατική οντότητα της Ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και το απαράβατο των συνόρων, άρα, σαν λύση προτείνουν μια εκτεταμένη αυτονομία της περιοχής εντός της ομοσπονδίας’ ενώ άλλοι, θεωρώντας το δικαίωμα της Αυτοδιάθεσης ισχυρότερο όλων -σε συνδυασμό με την προσπάθεια περιορισμού της εξουσίας του Μιλόσεβιτς- είναι υπέρ της ανεξαρτησίας του Κόσοβου σήμερα (και της ένωσης του με την Αλβανία αύριο…)

Πάντως όλοι, υποστηρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, καταδικάζουν την βία και πρωτίστως την «κρατική» Σερβική και ζητούν την ισχύ της εκπαιδευτικής συμφωνίας που’ χε υπογραφεί μεταξύ Μιλόσεβιτς-Ρουγκόβα, η οποία επιτρέπει στους αλβανόφωνους να διδάσκονται την γλώσσα τους σε δικά τους σχολεία, και η οποία πριν λίγες μέρες επανήλθε σε ισχύ.

Πως αντιδρά η Ελλάδα; Όπως και η υπόλοιπη Δύση…

Σε δύο πράγματα έχει δίκαιο: α) Στο απαραβίαστο των συνόρων. Όλες οι αλλαγές πρέπει να γίνουν με σεβασμό των σημερινών συνόρων. Η μόλις χθεσινή προσπάθεια ανακατανομής της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας σάρωσε στο διάβα της τα πάντα, άφησε πίσω της ερείπια, β) στην προσπάθεια ισορροπίας μεταξύ Τιράνων και Βελιγραδίου. Η παρέμβασή μας και προς τις δυο πλευρές ως παράγων που τον εμπιστεύονται και οι δύο, μας αναβαθμίζει στην περιοχή, ενώ παράλληλα απομακρύνει την Τουρκία.

Σημειώναμε για το θέμα αυτό, στο προηγούμενο ξέσπασμα της ίδιας κρίσης:

«Η άποψη που διατυπώθηκε από την ελληνική κυβέρνηση για το Κοσσυφοπέδιο ήταν και είναι σωστή όσον αφορά την βαλκανική της διάσταση. Ξεκινώντας από την αντίληψη ότι κάθε αναθεώρηση συνόρων στα Βαλκάνια θα σήμαινε γενικότερη εμπλοκή των βαλκανικών λαών και της Τουρκίας, δικαίως ομιλεί για λύση εντός των υφισταμένων συνόρων της τέως Γιουγκοσλαβίας. Και προφανώς ακόμα σωστότερα μιλάει για τα δικαιώματα του αλβανικού πληθυσμού σε αυτή την περιοχή, στην οποία πρέπει να παραχωρηθεί αυτονομία. Μια τέτοια πρόταση είναι από την θέση της ήδη «τολμηρή», διότι συγκεντρώνει την αντίθεση και των δύο άμεσα ενδιαφερόμενων πλευρών:

α) των Αλβανών, που δηλώνουν ότι μάχονται για το δικαίωμά τους στην αυτοδιάθεση, ήτοι ζητούν απόσχιση σήμερα από τη Σερβία και τη Νέα Γιουγκοσλαβία και ένωση αύριο με την σημερινή Αλβανία και ίσως με τους Αλβανούς του Τέτοβου στα Σκόπια, στην πορεία για μια «Μεγάλη Αλβανία». Αρα δεν αποδέχονται την αυτονομία.

β) των Σέρβων, που θεωρούν το Κοσσυφοπέδιο την μήτρα της εθνογένεσής τους. Εύλογα ρωτούν πώς είναι δυνατόν – άποψη που αναπτύσσεται στους κόλπους της διεθνούς κοινότητας- ιστορικά εδάφη ενός λαού να αποδίδονται σε κάποιον άλλο; Η ε-ναντίωση των σημερινών ισχυρών της γης προς το καθεστώς της Σερβίας θα φτάσει ως το σημείο να τιμωρηθεί συνολικά το σερβικό έθνος, γνωστό για τις θυσίες και αγώνες του κατά την διάρκεια του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου με την αντιφασιστική πλευρά, αφαιρώντας και εδάφη που του ανήκουν;

Αφελή ερωτήματα αφελών που πιστεύουν στο Διεθνές Δίκαιο ή στο Δίκαιο των Λαών. Η πραγματικότητα είναι έτσι κι αλλιώς διαφορετική. Οι Ηνωμένες Πολιτείες που φαίνεται να ελέγχουν το καζάνι που σιγοβράζει στο Κοσσυφοπέδιο ανοιγοκλείνουν το καπάκι ανάλογα με την πίεση που κάθε φορά ασκούν στο καθεστώς του Μιλόσεβιτς».1

Την ίδια στιγμή η χώρα μας έχει σε ένα πράγμα άδικο, ή αν θέλετε, ολιγωρεί:

Στην μη-σύνδεση της περίπτωσης της Βορείου Ηπείρου με αυτήν του Κοσσυφοπεδίου. (Αλλωστε, είμαστε ενάντια σε μια «Μεγάλη Αλβανία» γεωπολιτικά.) Είναι γεγονός, ότι η κατάσταση σήμερα είναι διαφορετική από αυτήν που επικρατούσε την περίοδο 1991-93. Αρκετός ελληνικός πληθυσμός της Βορείου Ηπείρου έχει μετεγκατασταθεί στην Ελλάδα, ενώ το εσωτερικό μέτωπο των Βορειοηπειρωτών είναι σε άσχημη κατάσταση. Μικρογραφία της «μητρός»: διασπάσεις, προσωπικά, ο καθένας και ο σύλλογος του… Θλιβερά και γνωστά από τα αντίστοιχα ελλαδικά. Εν τούτοις, η χώρα μας πρέπει να συνδέει την τύχη της περιοχής με την τύχη του Κόσοβο. Εντός των υφισταμένων συνόρων: εκτεταμένη αυτονομία για τους κοσοβάρους, πολιτιστική – εκπαιδευτική -διοικητική αυτονομία για τους Βορειοηπειρώτες.

Να ξαναθυμίσουμε τι γράφαμε γι’ αυτό το θέμα:

«Θα ξαναεπαναλάβουμε (φωνή βοώντος εν τη ερήμω):

α) η όποια βελτίωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων περνάει μέσα από την κατοχύρωση ΟΛΩΝ των δικαιωμάτων της ελλτ-νικής εθνικής μειονότητας που ζει στην Αλβανία, των δικαιωμάτων των Βορειοηπειρωτών – δικαιωμάτων που αφορούν: την μόρφωση, την πίστη, την εργασία, τον πολιτισμό, την έκφραση, τη γη.

Κάθε «ελαχιστοποίηση» αυτών των στόχων είναι άλλη μια μαχαιριά με διπλό αποδέκτη: τους Βορειοηπειρώτες, την Ελλάδα.

β) Χωρίς στρατηγική μακροχρόνιας πνοής, οι οποιεσδήποτε ελληνο-αλβανικέ ς σχέσεις μπορούν να προβοκαριστούν και να τορπιλιστούν από οποιοδήποτε τυχαίο γεγονός ή άτομο.

Οφείλουμε να δείξουμε εμμονή στις απόψεις μας:

/ Να καλλιεργήσουμε και να αναδείξουμε τα κοινά στοιχεία πολιτισμού ανάμεσα στις δυο χώρες και στους δυο λαούς.

/ Να δώσουμε όσες άδειες εργασίας σηκώνει η οικονομία μας σε Αλβανούς και σε Βορειοηπειρώτες κατοχυρώνοντας μ’ αυτό τον τρόπο και τους ίδιους και την εργασία που παράγουν καθώς και τον έλεγχο των συνόρων.

/ Να μείνουμε σταθερά προσανατολισμένοι στην ανάγκη οικονομικής ανάπτυξης της Βόρειας Ηπείρου (εντός της αλβανικής επικράτειας), διότι μόνον έτσι θα συγκρατηθεί ο γηγενής πληθυσμός, δηλαδή θα παραμείνουν οι Βορειοηπειρώτες στις πατρογονικές τους εστίες και άρα θα παραμείνει η περιοχή ζωντανή, προκομμένη, ελληνική εσαεί».2

Σημειώσεις

1.         «Ελλοπία», τεύχος 13, Νοέμβριος – Δεκέμβριος 1992.

2.         «Παρόν», 12-2-

ΣΧΕΤΙΚΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ