Αρχική » Οι Κούρδοι

Οι Κούρδοι

από Άρδην - Ρήξη

του Γ. Γαρμπή, από το Άρδην τ. 17, Δεκέμβριος 1998 – Ιανουάριος 1999

Κούρδοι ονομάζεται ο λαός που κατοικεί στο Κουρδιστάν, το έδαφος του οποίου είναι μοιρασμένο σήμερα ανάμεσα σε 4 κράτη: το μισό περίπου είναι στην Τουρκία και το άλλο μισό κυρίως στην Περσία (Ιράν) και το Ιράκ και δευτερευόντως στη Συρία. Οι Κούρδοι κατοικούν την ίδια ορεινή περιοχή των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη εδώ και χιλιάδες χρόνια. Εδώ και 4.000 χρόνια αναφέρονται σε γραπτά κείμενα των Ασσυρίων. Οι Σουμέριοι τους έλεγαν «Καρδάκα».

Οι Κούρδοι είναι Ινδοευρωπαίοι στην καταγωγή, φυλετικά και γλωσσικά συγγενεύουν με τους Πέρσες. Η κουρδική γλώσσα ανήκει στις ιρανικές γλώσσες μαζί με την περσική και την αφγανική. Αντιθέτως δεν έχουν καμία φυλετική ή γλωσσική συγγένεια με τους Τούρκους, οι οποίοι ήρθαν στην περιοχή την τελευταία χιλιετηρίδα, είναι ασιατικής καταγωγής και η γλώσσα τους ανήκει στις αλταϊκές γλώσσες.

Θρησκεία: Στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι Μουσουλμάνοι Σουνίτες όπως και οι Τούρκοι και όπως οι περισσότεροι Ιρακινοί Αραβες, ενώ οι Πέρσες είναι Μουσουλμάνοι Σιίτες. Ένα σημαντικό ποσοστό τους όμως είναι και Αλεβίδες, και ένα μικρότερο Γεζιντί.

Είναι λαός ορεινός, πανάρχαιος, με προσήλωση στις παραδόσεις και αγάπη στην ανεξαρτησία. Στο φρόνημα, λαός γενναίος με ακατάβλητη αντοχή στον πόλεμο. Παραδοσιακές ασχολίες των Κούρδων: η νομαδική κτηνοτροφία, η γεωργία, η οικοτεχνία (τάπητες).

Το πρώτο γραπτό στην κουρδική γλώσσα είναι του 7ου αιώνα μ.Χ. Αξιόλογη λογοτεχνία αναπτύχθηκε στα ανεξάρτητα κουρδικά πριγκιπάτα από τον 16 έως τον 19 αιώνα. Τα πριγκιπάτα αυτά τα είχε προσεταιριστεί η Οθωμανική αυτοκρατορία, για να φυλάνε τα ανατολικά της σύνορα.

Οι Κούρδοι ήταν, και σ’ ένα βαθμό ακόμη είναι, οργανωμένοι σε φυλές και κρατούν με εμμονή τις πολιτιστικές τους παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά τους. Ο νομαδικός τρόπος ζωής είναι συνήθης, και το γεγονός αυτό μαζί με το ότι δεν οργανώθηκαν ποτέ σε ένα ενιαίο κράτος και ο πολιτισμός τους βασίζεται κυρίως στην προφορική παράδοση και όχι στα γραπτά κείμενα, τους δίνει για τους Δυτικούς ένα πέπλο ασάφειας και μυστηρίου.

Το 1946 στην εφήμερη Κουρδική Δημοκρατία της Μαχαμπάντ που φτιάχτηκε στο περσικό Κουρδιστάν, ένα κουρδικό λαϊκό τραγούδι έγινε ο εθνικός τους ύμνος:

Ω Εχθρέ, ο λαός που μιλάει κουρδικά/υπάρχει ακόμη Ας μην πει κανείς ότι οι Κούρδοι/δεν υπάρχουν πια Οι Κούρδοι εξακολουθούν να ζουν η σημαία μας δεν θα πέσει ποτέ.

Έκταση και πληθυσμός

Το Κουρδιστάν δεν οργανώθηκε ποτέ σε ένα ενιαίο κράτος, απογραφές δεν υπάρχουν για την ξεχωριστή του οντότητα. Τα 4 κράτη στα οποία διαμοιράζεται σήμερα, δεν παρουσιάζουν τα κουρδικά μεγέθη. Επιπρόσθετη δυσκολία είναι το γεγονός ότι μετά τη σφαγή των Αρμενίων το 1914-17 από τους Νεότουρκους και το δημογραφικό κενό που δημιουργήθηκε, Κούρδοι κατοίκησαν αρμενικά εδάφη όπως στην περιοχή της λίμνης Βαν. Αλλά και οι διώξεις των Τούρκων κατά των Σύρων και κατά των ίδιων των Κούρδων, ανάγκασαν κουρδικούς πληθυσμούς να πυκνώσουν αραβικά εδάφη όπως στον θύλακα της Αλεξανδρέττας, απέναντι από την Κύπρο.

Παρ’ όλες τις σοβαρές δυσκολίες θα δώσουμε κάποια αριθμητικά στοιχεία για την έκταση του Κουρδιστάν και τον πληθυσμό των Κούρδων σήμερα (Δεκέμβριος 1988). Η βιβλιογραφία είναι φτωχή.

Τουρκικό Κουρδιστάν: Έκταση 230.000 km2. Πληθυσμός 15 εκατομμύρια Κούρδοι στο τουρκικό τμήμα του Κουρδιστάν και άλλα 5 εκατομμύρια Κούρδοι πρόσφυγες στις τουρκικές μεγαλουπόλεις. Αποτελούν περίπου το 1/3 του συνολικού πληθυσμού της Τουρκίας. Μεγάλες κουρδικές πόλεις: Ντιγιαρμπαια’ρ, Γκα-ζιαντέπ, Ούρφα, Μαλάτεια, Ελαζίζ.

Περσικό Κουρδιστάν: Έκταση 125.000 km2. Πληθυσμός 6 εκατομμύρια Κούρδοι στο περσικό τμήμα του Κουρδιστάν και άλλα 2 εκατομμύρια στην Τεχεράνη και άλλες πόλεις. Αποτελούν το 1/7 του πληθυσμού περίπου. Μεγάλες κουρδικές πόλεις: Κερμανσάχ, Σαναντάζ, Μαχαμπάντ, Σακέζ.

Ιρακινό Κουρδιστάν: Έκταση 74.000 km2. Πληθυσμός 4 εκατομμύρια Κούρδοι στο ιρακινό τμήμα του Κουρδιστάν και 1,5 εκατομμύριο στη Βαγδάτη και άλλες πόλεις. Αποτελούν το 1/3 του πληθυσμού περίπου. Μεγάλες κουρδικές πόλεις: Μοσούλη, Κιρκούκ, Αρμπίζ, Σουλεϊμανίγια.

Συριακό Κουρδιστάν: Έκταση 21.000 km2. Πληθυσμός 1 εκατομμύριο Κούρδοι στο συριακό τμήμα του Κουρδιστάν και άλλο μισό εκατομμύριο στις μεγάλες πόλεις. Αποτελούν το 1/ 11 του πληθυσμού περίπου. Μεγάλες κουρδικές πόλεις: Καμι-σλί, Αφρίν, Αμούντα, Ντεραμπασίγια,

Κούρδοι που ζουν στο εξωτερικό: 2 εκατομμύρια (600.000 στη Γερμανία).

Σύνολο Κούρδων: 37 εκατομμύρια, τα 26 στο Κουρδιστάν.

Συνολική έκταση του Κουρδιστάν: 450.000 km2.

Παρατηρούμε ότι ολόκληρο το Κουρδιστάν είναι σε σχέση με την Ελλάδα μεγαλύτερο ως προς την έκταση κατά 3,5 φορές περίπου και ως προς τον πληθυσμό κατά 2,5 φορές.

Οι Κούρδοι είναι το πολυπληθέστερο έθνος στη Γη που δεν έχει δικό του κράτος.

Την ευνοϊκότερη πληθυσμιακή αναλογία έχουν οι Κούρδοι στην Τουρκία 1/ 2,25, και στο Ιράκ 1/ 2,9. Αυτό εκφράζεται σήμερα στη μεν Τουρκία με απελευθέρωση σημαντικού τμήματος του Κουρδιστάν ύστερα από δεκαπενταετή ένοπλο αγώνα, στο δε Ιράκ με επίτευξη κάποιας μορφής αυτονομίας στη βόρεια κουρδική περιοχή.

Σε άρθρα και μελέτες για την έκταση του Κουρδιστάν και τον πληθυσμό των Κούρδων εμφανίζονται τα ως άνω μεγέθη μειωμένα τουλάχιστον κατά το ήμισυ. Αυτό εκφράζει τις επιθυμίες των 4 κρατών που κατέχουν σήμερα το Κουρδιστάν, καθώς και τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων. Έκπληκτος όμως ο κόσμος από καιρού εις καιρόν μαθαίνει εξεγέρσεις Κούρδων εκεί που παρουσιάζετο ότι δεν υπήρχαν Κούρδοι.

Ιστορικοί σταθμοί των Κούρδων

1000 π.Χ. περίπου: Έλευση των Κουρδικών φυλών στην περιοχή του σημερινού Κουρδιστάν και εγκατάστασή τους γύρω από τη λίμνη Βαν.

612 π.Χ.: Κατάλυση του κράτους των Ασσυρίων με πρωτεύουσα τη Νινευή (κοντά στη Μοσούλη στο ιρακινό Κουρδιστάν) από τους Μήδους (πρόγονοι των Κούρδων) και ίδρυση κοινού κράτους Μήδων και Περσών

3 π.Χ. αιώνας: Πόλεμος Κούρδων-Σελευκιδών, διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στη Συρία και τη Μικρασία.

1 Π.Χ. αιώνας: Συμμαχία Κούρδων και Ρωμαίων κατά των Περσών

7-9 μΧ. αιώνας: Πόλεμοι Κούρδων-Αράβων

1169-1250: Ο Σαλαντίν, ο εθνικός ήρωας των Κούρδων, πολεμάει τους Σταυροφόρους και ιδρύει δυναστεία στην Αίγυπτο. 1257: Νίκη των Κούρδων κατά των αήττητων ως τότε Μογγό-λων επιδρομέων, στο φρούριο Αρμπίλ (αρχαία Αρβηλα). 1514-1537: Μοίρασμα του Κουρδιστάν μεταξύ της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και των Περσών, σαν κατάληξη του μεταξύ τους πολέμου.

1514-1537: Ανεξάρτητα κουρδικά πριγκιπάτα.

1895: Ίδρυση κουρδικού ιππικού από τον Τούρκο Σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ και σφαγή Αρμενίων.

1909: Διάλυση κουρδικού ιππικού. Πτώση Αβδούλ Χαμίτ – κίνημα Νεοτούρκων.

1920: Συνθήκη Σεβρών, αναγνώριση αυτόνομου Κουρδιστάν. Δεν εφαρμόστηκε ποτέ.

1923: Συνθήκη Αωζάννης, ουδεμία αναφορά για την ύπαρξη των Κούρδων.

1946: Κουρδική Λαϊκή Δημοκρατία του Μαχαμπάντ στο περσικό Κουρδιστάν.

1961: Αυτονομία του ιρακινού Κουρδιστάν, με τον κούρδο ηγέτη Μουσταφά Αλ Μπαρζανί.

1970: Συμφωνία με Ιράκ για αυτόνομο Κουρδιστάν. 1974-75: Πόλεμος των Κούρδων ανταρτών («πεσμεργκά») με τον ιρακινό στρατό. Καταστολή του αντάρτικου. 1978: Ίδρυση του ΡΚΚ (Partiya Karkeren Kurdistan – Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν) με ηγέτη τον Αμπντουλλάχ Οτζαλάν.

1984: Έναρξη του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα από το ΡΚΚ στο τουρκοκρατούμενο Κουρδιστάν.

1988: Μετά το τέλος του πολέμου Ιράν-Ιράκ, εξολόθρευση Κούρδων με χρήση χημικών όπλων στο ιρακινό Κουρδιστάν. Στο περσικό Κουρδιστάν, διωγμός κατά των Κούρδων από τους Φρουρούς της Ισλαμικής Επανάστασης, «πασταράν».

1995: Εισβολή 35.000 ανδρών τουρκικού στρατού στο ιρακινό Κουρδιστάν, σφαγές αμάχων. Ίδρυση του Εξόριστου Κουρδικού Κοινοβουλίου, με έδρα τη Χάγη της Ολλανδίας.

1998: Μετάβαση του ηγέτη του ΡΚΚ, Αμπντουλλάχ Οτζαλάν στη Ρώμη. Διεθνοποίηση του κουρδικού ζητήματος.

ΣΧΕΤΙΚΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ