του Μπλέντι Φεβζίου, από το Άρδην τ. 19-20, Απρίλιος-Ιούνιος 1999
Σύμφωνα με το κύριο εβδομαδιαίο περιοδικό των Τιράνων, ο πρώην Αλβανός πρωθυπουργός Φάτος Νάνο δρούσε εδώ και πολύ καιρό, μυστικά, υπέρ του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου. Οι προσπάθειες του ήταν επιτυχείς.
Χωρίς τον Φάτος Νάνο δεν θα υπήρχε πόλεμος στο Κοσσυφοπέδιο, ούτε ένας UCK τόσο δυνατός, δήλωνε, δύο μήνες πριν, ένας εκπρόσωπος του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (UCK). Τον Ιούνιο του 1998, μία αντιπροσωπία του UCK που περιελάμβανε τον μέλλοντα Πρωθυπουργό Χασίμ Τχάτσι (επικεφαλής της κυβέρνησης των Κοσσοβάρων) πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στα Τίρανα. Είχε γίνει απαραίτητη μια καινούρια αλβανική πολιτική απέναντι στη κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου και το στρατιωτικό της σκέλος. Αλλά, οι σχέσεις ανάμεσα στο UCK και την αλβανική κυβέρνηση είχαν εγκαθιδρυθεί πολύ πριν να γίνει γνωστή η ύπαρξη του UCK. Το κίνημα, δημιούργημα της αλβανικής διασποράς (κυρίως από ομάδες της αριστεράς και ριζοσπάστες) που αντιτίθετο στο ειρηνιστικό κίνημα του Ιμπραχίμ Ρουγκόβα, και πολύ δημοφιλές στις αγροτικές περιοχές της Ντρένιτσα και του Ντετσάν, βρισκόταν εγκατεστημένο από αρκετό καιρό στα Τίρανα. Οι ειδικοί του UCK επιβεβαιώνουν ότι, από το 1996, η οργάνωση ελάμβανε τη βοήθεια ης αλβανικής κυβέρνησης. Αλλά αυτή η συνεργασία επιταχύνθηκε με γοργούς ρυθμούς ύστερα από την πολιτική κρίση που γνώρισε η Αλβανία το 1997 (με το σκάνδαλο των χρηματιστικών “πυραμίδων”, την εξέγερση και την ήττα του προέδρου Σαλί Μπερίσα, στις εκλογές του Ιουνίου του 1997). Δεν γνωρίζουμε επακριβώς την εξέλιξη αυτών των σχέσεων μέχρι το φθινόπωρο του 1997, όταν η κυβέρνηση του Φάτος Νάνο (που σχηματίστηκε το 1997, με την πλειοψηφία των πρώην κομμουνιστών) αντιλήφθηκε ότι αμερικανικοί και ευρωπαϊκοί πολιτικοί κύκλοι ενδιαφέρονταν για την ύπαρξη του UCK και για τον πολιτικό του προσανατολισμό.
Ο ρόλος του UCK βρισκόταν στο επίκεντρο της συζήτησης κατά τη διάρκεια των συναντήσεων μεταξύ του Νάνο και διαφόρων πολιτικών. Σύμφωνα με μερικούς από τους πιο στενούς συνεργάτες του Νάνο, οι Δυτικοί ήταν ανήσυχοι καθώς δεν γνώριζαν, αν ο UCK ήταν ή όχι τρομοκρατική οργάνωση, όπως το ΡΚΚ στο Κουρδιστάν. Για να πάρουν μια απάντηση, η αλβανική κυβέρνηση ανέλαβε να διερευνήσει την προέλευση του UCK, και στο τέλος του ’97, ο πρώην πολιτικός σύμβουλος και επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου του Φάτος Νάνο, Βλαντιμίρ Πρέλα, διαβεβαίωνε ότι ο UCK δεν ήταν μια τρομοκρατική οργάνωση. Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώθηκε από τις αλβανικές μυστικές υπηρεσίες (SHIK). Ο Νάνο υπογράμμιζε συνεχώς ότι ο UCK δεν ήταν μια αριστερή οργάνωση (δηλ. κομμουνιστική) και ότι ο προσανατολισμός του ήταν ακραιφνώς φιλοδυτικός.
Τι έκανε ο Φάτος Νάνο στο Ραμπουγιέ;
Ο UCK, σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν συλλέξει τα Τίρανα, δήλωσε ότι γινόταν όλο και πιο δυνατός στο Κοσσυφοπέδιο και ότι ήλπιζε να λάβει την υποστήριξη των δυτικών πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων. Σύμφωνα με πηγές του υπουργικού συμβουλίου του Πρωθυπουργού, ο στρατηγός Γουέσλι Κλαρκ (επικεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων του NATO στη Γιουγκοσλαβία) έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτές τις πληροφορίες. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, ο Κλαρκ ζητούσε συστηματικά πληροφορίες για τον UCK και περισυνέλε-γε τις γνώμες των Αλβανών πολιτικών σχετικά με τους αρχηγούς του. Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες είχαν προβλέψει την κλιμάκωση του Μαρτίου του 1998 (ανάληψη δράσης από τον UCK και πρώτη σερβική σφαγή εναντίον άμαχου πληθυσμού στην περιοχή της Ντρένιτσα) και την επικράτηση του UCK ως επικεφαλής των κοσσοβάρικων κινημάτων ανεξαρτησίας.
Ο Ζεκερία Κάνα, ένας πολύ γνωστός Αλβανός διανοούμενος, συνάντησε τον Φάτος Νάνο και του μετέφερε το ακόλουθο μήνυμα: “Ο UCK σ’ ευχαριστεί για την προστασία που του παρείχες στους διεθνείς πολιτικούς κύκλους και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των συναντήσεων με τον αμερικανό πρέσβη Γκέλμπαρι.” Ο UCK τον επαναδιαβεβαίωσε ότι δεν διοικούνταν από αριστερούς μαχητές και πρόσθεσε ότι η εγκαθίδρυση επίσημων σχέσεων με την κυβέρνηση των Τιράνων ήταν πολύ σημαντική. Ύστερα απ’ αυτό το μήνυμα, οι σχέσεις μεταξύ του Νάνο και του UCK έγιναν ακόμα πιο στενές. Ο Νάνο λοιπόν ήταν ο εγγυητής του UCK στους Υπουργούς εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας, και ιδιαιτέρως ενώπιον του πρεσβευτή Γκέλμπαρτ και του αμερικανού απεσταλμένου Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ. Ο τελευταίος είχε ως αποστολή να ενημερώσει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τον Λευκό Οίκο, όσον αφορά την πολιτική κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο. Συνοδευόμενος από τον Βετόν Συρρόϊ (εκδότη της εφημερίδας Κόχα Ντιτόρε και μέλος της αντιπροσωπείας στο Ραμπουγιέ), ο Χόλμπρουκ πήγε μέχρι το Γιούνικ (βάση του UCK), όπου συνάντησε μία ομάδα μαχητών του UCK τον Ιούνιο του 1998. Μια εβδομάδα αργότερα, συνάντησε τον Νάνο στο Γκρανς-Μοντάνα στην Ελβετία. Ο Νάνο είχε κανονίσει μία συνάντηση μεταξύ του Χόλμπρουκ και των αρχηγών του UCK. Ο αμερικανός απεσταλμένος είχε λοιπόν ήδη μια καθαρή εικόνα για τα δύο πρόσωπα του UCK: και αυτό που πραγματοποιούσε τις χερσαίες επιχειρήσεις και εκείνο που κινούσε τα νήματα στη Δύση Δυσαρεστημένος, εξήγησε στον Νάνο ότι οι εκπρόσωποι του UCK ήταν πολύ σκληροί και ότι τον είχαν σημαδέψει με τα καλάσνικοφ στο κεφάλι. Αυτή την εποχή ο Ρουγκόβα εμφανιζόταν πολύ εχθρικός έναντι στον Νάνο. Κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στον Λευκό Οίκο με τον Μπιλ Κλίντον κατηγόρησε τον Νάνο ότι ενθάρρυνε τον UCK και ότι τον συνέδεαν μ’ αυτήν την οργάνωση ιδεολογικοί μαρξιστικο-λενινιστικοί δεσμοί. Εξέφρασε επίσης την συμπάθεια του για τον Μπερίσα.
Τον Ιούνιο του 1998, ο Νάνο αποφάσισε να επισημοποιήσει τις σχέσεις των Τιράνων με τον UCK, υποδεχόμενος μια αντιπροσωπία αποτελούμενη από 6 μέλη του κινήματος. 0 Φάτος Νάνο, λοιπόν, όχι μόνο ήταν ο πρώτος πολιτικός που δέχθηκε επισήμως τον UCK, αλλά επίσης ο πρώτος πρωθυπουργός που έβγαλε τις σχέσεις με τον UCK από το επίπεδο των μυστικών υπηρεσιών και τις αναβάθμισε σ’ ένα πολιτικό επίπεδο. 0 Υπουργός εξωτερικών της Αλβανίας θεωρούσε τον UCK ως συνεργάτη του και οι αλβανικές μυστικές υπηρεσίες ενέτειναν τις προσπάθειες τους υπέρ του UCK.
Οι βόρειες περιοχές της Αλβανίας έγιναν λοιπόν οι βάσεις του κινήματος, ενώ όπλα μεταφέρονταν μέσω των αλβανικών συνόρων. Οι εκπρόσωποι του UCK, υποστήριζαν πάντοτε τον Φάτος Νάνο, ακόμα και μετά την παραί-τησή του (το φθινόπωρο του 1998). Ποιες υπήρξαν ύστερα οι σχέσεις ανάμεσα στον UCK και τον Φάτος Νάνο; Γιατί ο τελευταίος βρισκόταν στο Παρίσι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στο Ραμπουγιέ; Τόσες ερωτήσεις χωρίς απάντηση.
Μετάφραση: Λειβαδίτης Δημήτρης
