Του Νίκου Μελέτη από το liberal.gr
Στο φουλ μπαίνουν οι μηχανές για Διερευνητικές επαφές Ελλάδας-Τουρκίας και για Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό σε μια συγκυρία η οποία φαίνεται απλώς να συνδέεται με την προσπάθεια εξωραϊσμού της διεθνούς εικόνας της Τουρκίας και του ηγέτη της σε μια στιγμή που οι ευρωτουρκικές σχέσεις είναι σε οριακή καμπή και η αβεβαιότητα κυριαρχεί σχετικά με την επόμενη ημέρα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων υπό την Προεδρία Μπάιντεν.
Μετά από συνεχείς δηλώσεις της τουρκικής ηγεσίας περί «διαλόγου» και «διερευνητικών» και «βούλησης επίλυσης του Κυπριακού» και μετά την αρκετά πομπώδη προαναγγελία των Διερευνητικών από τον κ.Τσαβούσογλου χθες το πρωί, αργά το απόγευμα υπήρξε η επικοινωνία σε επίπεδο γενικών γραμματέων των δύο Υπουργείων Εξωτερικών και ορίστηκε η επανέναρξή των Διερευνητικών Επαφών στις 25 Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη μετά από διακοπή σχεδόν 5 ετών.
Η ζύμωση της διεθνούς κοινής γνώμης και των ξένων κυβερνήσεων από την Τουρκία όλο το προηγούμενο διάστημα για την έναρξη των διερευνητικών σχεδόν εμφανίσθηκε ως πανάκεια για την εξομάλυνση της κατάστασης και την εκτόνωση των εντάσεων, ενώ επίσης επιχειρείται να δοθεί η ίδια εικόνα για την Πενταμερή για το Κυπριακό.
Είναι προφανές ότι η Τουρκία επιδιώκει να προσφέρει τα απαραίτητα εργαλεία που αναζητούν οι υποστηρικτές της στην Ε.Ε. και ο σθεναρότερος συνήγορος της ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζ. Μπορελ, ώστε να αποστεωθούν οι αποφάσεις των Συνόδων Κορυφής του Οκτωβρίου και του Δεκεμβρίου που αφού καταδίκαζαν τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας και την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών μελών, προέβλεπαν την διαδικασία επιβολής κυρώσεων.
Όσο κι αν οι ευρωπαϊκές κυρώσεις δεν μπορούν να γονατίσουν την Τουρκία, είναι σαφές ότι την στιγμή που η τουρκική οικονομία κινείται στην κόψη του ξυραφιού, το μήνυμα στις αγορές από μια απόφαση ευρωπαϊκών κυρώσεων μετά από εκείνες των ΗΠΑ, θα λειτουργούσαν ως τσουνάμι για την Άγκυρα.
Συγχρόνως, η Τουρκία θέλει να αποσπάσει ανέξοδα την λεγόμενη «Θετική Ατζέντα» που προβλέπει την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, την κατάργηση των θεωρήσεων για την είσοδο στην Ε.Ε. Τούρκων πολιτών, αύξηση των κονδυλίων για το μεταναστευτικό, το ξεπάγωμα των κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, επανάληψη Συναντήσεων Υψηλού επιπέδου.
Και ελπίζει η Άγκυρα ότι και θα αποφύγει τις κυρώσεις και θα κερδίσει την Θετική Ατζέντα με … αντάλλαγμα την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, και την απόσυρση του Oruc Reis στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, μετά από πέντε μήνες παράνομης παρουσίας του στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Και συγχρόνως πιστεύουν ότι θα μπορέσουν να παγώσουν την διαδικασία των κυρώσεων για την υπόθεση της Κύπρου και ενώ το Barbaros πραγματοποιεί παράνομες έρευνες ακόμη και σήμερα στην κυπριακή ΑΟΖ, με επίκληση της μη διατάραξης του κλίματος για την σύγκληση της Πενταμερούς για το Κυπριακό.
Η Τουρκία θέλει να πάρει όσα μπορεί, χωρίς να δώσει απολύτως τίποτα.
Στις 25 Ιανουαρίου οι κ. Παύλος Αποστολίδης και Αλέξανδρος Κουγιού συνοδευόμενοι από μια διπλωμάτη που θα κρατά ατύπως σημειώσεις θα συναντηθούν με την τουρκική ομάδα που πιθανότατα επικεφαλής θα έχει τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Σεντατ Ονάλ, ο οποίος πάντως δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σχέση με τα ελληνοτουρκικά και με τις προηγούμενες ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις και διερευνητικές επαφές. Όμως πιθανότατα η τουρκική πλευρά επιλέγει έναν αναπληρωτή υπουργό και όχι π.χ. τον διευθυντή του ΥΠΕΞ και γνωστό «γεράκι» Τ. Ερτσιγιες που γνωρίζει πολύ καλά τα ζητήματα των οριοθετήσεων και είναι αυτός που συνέβαλε στην διαμόρφωση του τουρκολυβικου μνημονίου και των άλλων επιθετικών κινήσεων της Τουρκίας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Οι διερευνητικές αφορούν την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και πονηρά ο κ. Τσαβούσογλου λέει ότι υπάρχουν 5.000 σελίδες υλικό από τους προηγούμενους 60 γύρους και θα συζητηθούν τα «επίμαχα» θέματα που συζητιόντουσαν μέχρι τώρα.
Όμως οι διερευνητικές έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Είναι άτυπες επαφές και όχι διαπραγμάτευση, και η κάθε πλευρά μπορεί να εγείρει όποιο θέμα επιθυμεί, χωρίς να σημαίνει ότι η άλλη πλευρά το αποδέχεται ως θέμα συζήτησης και διαλόγου. Στην άτυπη αυτή ανταλλαγή απόψεων δεν υπάρχουν συμφωνημένα και από τις δύο πλευρές πρακτικά, καθώς έτσι κατοχυρώνεται και ο άτυπος χαρακτήρας τους, ενώ ισχύει η αρχή ότι τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί εάν δεν υπάρξει συνολική Συμφωνία.
Η τουρκική πλευρά, το έχει προαναγγείλει ήδη, δεν θα διστάσει να θέσει το πακέτο των αμφισβητήσεων της (και στο παρελθόν έχει εγείρει θέμα αποστρατιωτικοποίησης νησιών, των ελληνικών χωρικών υδάτων, του εναέριου χώρου, γκρίζων ζωνών και προβάλει την αυθαίρετη και μονομερή ερμηνεία του Δικαίου της θάλασσας). Με αυτή την «βεντάλια» στο χέρι της τουρκικής αντιπροσωπείας και με δεδομένο ότι από το 2016 που έγινε ο 60ος γύρος των Διερευνητικών έχει φορτωθεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το τουρκολυβικό Μνημόνιο, είναι εξαιρετικά απίθανο η διαδικασία αυτή να οδηγήσει σε συνολική και τελική προσέγγιση των θέσεων των δυο πλευρών. Τέτοια που να μπορεί να καταλήξει σε κανονική διαπραγμάτευση για οριοθέτηση ή την σύνταξη συνυποσχετικού για παραπομπή στην Χαγη.
Σε ότι αφορά την Ε.Ε. είναι ξεκάθαρο ότι η ομοφωνία που απαιτείται για την επιβολή κυρώσεων, στην οποία επένδυσε η Τουρκία γνωρίζοντας ότι οι «φίλοι» της όπως το Βερολίνο, η Ρώμη και η Μαδρίτη θα μπλοκάρουν τις κυρώσεις, ομοίως απαιτείται ομοφωνία και για την οποιαδήποτε «προσφορά» στην Τουρκία από την λίστα της θετικής ατζέντας. Και η Αθήνα, η Λευκωσία ή το Παρίσι προφανώς δεν θα δώσουν «προίκα» στον κ. Ερντογάν σε μια δύσκολη περίοδο για την Τουρκία, όσο η Άγκυρα επιμένει στις θέσεις της και συνεχίζει να απειλεί κράτη μέλη και συγχρόνως να λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για ολόκληρη την περιοχή.
Στο Κυπριακό τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρο από την περίπτωση των διερευνητικών. Ο κ.Τσαβουσογλου υποδεχόμενος χθες στην Άγκυρα τον «υπουργό Εξωτερικών» του ψευδοκράτους κ. Ερτουγκρουλογλου ξεκαθάρισε ότι στην Πενταμερή θα πρέπει να προσκληθούν ως ισότιμοι οι εκπρόσωποι Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων (εξαφανίζοντας έτσι την Κυπριακή Δημοκρατία) και να συζητηθούν οι δυο ισότιμες κυριαρχίες. Κάτι που πρακτικά οδηγεί σε δυο κράτη τα οποία είτε ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους είτε, επιλέγουν το συνομοσπονδιακό μοντέλο. Κάτι που επιβεβαίωσε και ο εκπρόσωπος του ψευδοκράτους που έσπευσε να τονίσει ότι η διαδικασία των διακοινοτικών συνομιλιών έχει τελειώσει και δεν υπάρχει πλέον θέμα συζήτησης περί ομοσπονδίας.
Η Τουρκία διατυμπανίζοντας και προβάλλοντας την καλή διάθεση της για … διάλογο με την Ελλάδα και για το Κυπριακό, σπεύδει ταυτοχρόνως να δυναμιτίσει αυτές τις διαδικασίες.
Η Άγκυρα γνωρίζει ότι ο χρόνος δεν κυλάει υπέρ της. Από τις 20 Ιανουαρίου θα διαμορφωθεί μια νέα πραγματικότητα και στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Ο Ιμπραήμ Καλίν, ο στενότερος συνεργάτης του Τούρκου προέδρου, σε χθεσινή συνέντευξη του εξέφρασε την εκτίμηση ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση θέλει καλές σχέσεις με την Τουρκία αρκεί, όπως είπε, όμως να λυθούν τρία θέματα: η αμερικανική στήριξη στους Κούρδους της Συρίας του YPG, η αντιμετώπιση ως τρομοκρατικής οργάνωσης των οπαδών του Φετουλαχ Γκιουλεν ο οποίος ζει στην Πενσυλβανια και ο αποκλεισμός της Τουρκίας από το F-35. Τρία θέματα που είναι προφανές ότι δεν θα υπάρξει εύκολα αλλαγή στάσης.
Και την ίδια στιγμή το πρακτορείο ΤΑΣΣ προανήγγειλε ότι η Τουρκία αναλαμβάνει τον έλεγχο των S400 και ότι πλέον σύμφωνα και με δηλώσεις του διευθυντή της τουρκικής Προεδρίας Εξοπλισμών (στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ) η Τουρκία θα τους ενεργοποιήσει όταν αυτό καταστεί αναγκαίο…
Οι «Συμπληγάδες Μόσχας -Ουάσιγκτον» που πρέπει να διέλθει η Άγκυρα είναι ίσως που την υποχρεώνουν να επιχειρήσει να περάσει πιο γρήγορα από τον σκόπελο της Ε.Ε.
