Του Α.Τ.
Ο Γιάννης Αντετοκούμπο είναι ένας κατά δήλωσή του Ελληνονιγηριανός που σέβεται την καταγωγή του, αλλά και τιμά την κοινωνία στην οποία ανατράφηκε. Επιθυμεί να αποτελέσει μέλος της εθνικής μας κοινότητας και επίσης, ο «Greek Freak» είναι εξαιρετικός πρεσβευτής της χώρας μας στο αμερικανικό μπάσκετ. Είναι κι ένα παράδειγμα, τέλος, του πώς ο ελληνικός πολιτισμός ήταν ανέκαθεν πολιτισμός ανοιχτών οριζόντων, με τεράστια αφομοιωτική δυνατότητα. Όχι γιατί το κράτος, οι θεσμοί ή οι ιθύνουσες τάξεις έχουν αναπτύξει τόσο άρτιες πολυπολιτισμικές δεξιότητες. Αλλά, γιατί, παρά τη σε κάθε κοινωνία αναπόφευκτη ξενοφοβία, η κοινωνία μας έχει τρόπο να ενσωματώνει τους ανθρώπους που επιθυμούν να ενσωματωθούν, όχι στα τυπικά, αλλά στα ουσιαστικά πολιτιστικά γνωρίσματα –τον θρησκευτικό και τον εθνικό χαρακτήρα μας.
Προϋπόθεση, βέβαια, για να συμβούν όλα αυτά είναι η ελληνική κοινωνία να παραμείνει ελληνική, με την πλήρη σημασία της λέξεως. Και εδώ είναι ακριβώς η παραδοξότητα: Ο Γιάννης Αντετοκούμπο, ο κάθε Γιάννης Αντετοκούμπο, μπορεί και ενσωματώνεται επιτυχώς επειδή ακριβώς συνιστά περίπτωση οριακή και αντιπροσωπεύει ένα μικρό κομμάτι επί του συνόλου της κοινωνίας. Αν «γίνουμε όλοι Αντετοκούμπο», πολύ απλά δεν θα υπάρχει η Ελλάδα για να μας ενσωματώσει, θα έχει γίνει κάτι άλλο. Το μπάσκετ, πάλι, να προσφέρει ένα πολύ καλό παράδειγμα γι’ αυτό: Φυσικά και ο Γιάννης ή ο αδερφός του, ο Θανάσης, έχουν κάθε δικαίωμα να παίζουν στην Εθνική Ελλάδος. Η Εθνική, ωστόσο, δεν μπορεί να αποτελείται μόνο από παίκτες σαν κι αυτούς, γιατί τότε δεν θα είναι «Εθνική Ελλάδος». Με λίγα λόγια, υπάρχουν όρια, που αποκλείουν ταυτόχρονα τον ισοπεδωτικό πολυπολιτισμό, αλλά και τον ρατσισμό.
Οι ελίτ δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτές τις λεπτές διακρίσεις. Εκμεταλλεύονται συστηματικά την περίπτωση του Γιάννη Αντετοκούμπο για τους δικούς τους, προπαγανδιστικούς λόγους. Η Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη και οι όμοιοί της δεκάρα δεν έδιναν για όσο ήταν εκείνος στα Σεπόλια και έπαιζε στα ανοιχτά γήπεδα. Το πολύ πολύ να προσλάμβαναν για οικιακές εργασίες ορισμένους ανθρώπους από την κοινότητά του.
Τώρα όμως που εκείνος πέτυχε, έχουν βαλθεί να τον μετατρέψουν σε «μασκότ» της δικής τους, πολυπολιτισμικής Ελλάδας. Χειρότερα, τον υπερπροβάλλουν επίτηδες, για να υποδαυλίσουν αντανακλαστικές, ρατσιστικές αντιδράσεις, τις οποίες έπειτα χρησιμοποιούν προκειμένου να ταυτίσουν την ελληνικότητα με την ξενοφοβία. Κατά βάθος, τα πράγματα δεν αλλάζουν τόσο εύκολα. Πίσω από την προσποίηση του κοσμοπολιτισμού, oι ελίτ συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ακόμα τον Γιάννη ως «εργαλείο»…
2 ΣΧΟΛΙΑ
Η κυρια Αγγελοπουλου μπορει να μας εξηγησει τι δουλεια εχουν οι μπασκετμπολιστες στους εορτασμους των 200 χρονων απο την Εθνεγερσια;
Το άρθρο του Α.Τ. ενώ έχει προφανώς καλές προθέσεις υστερεί ως προς την συνήθη υιοθέτηση αυθαιρέτων εκφράσεων και “τεκμηρίων” πολιτικής ορθότητας, φαινόμενο -ατυχώς- σύνηθες στον δημόσιο λόγο (και όχι μόνον).
Εκ προιμίου να δηλώσω ότι θεωρώ τον Γιάννη Αντετοκούμπο (Γ.Α.), ως -μακράν- πιό “Έλληνα” από πολλούς …ελληνόφωνους που κακώς φέρουν τον τίτλο αυτό αλλά δεν τον τιμούν αναλόγως, όσο τουλάχιστον το κάνει -και με το παραπάνω- ο Γ.Α.
Ενώ λοιπόν συμφωνώ με το γενικό “πνεύμα” του άρθρου, ας έχουμε κατά νού και τα εξής:
1. Το σωστό είναι Νιγηριανο-Έλληνας και όχι Ελληνονιγηριανός. Π.χ. οι Έλληνες των ΗΠΑ λέγονται Ελληνοαμερικανοί και όχι Αμερικανοέλληνες. Δηλ. η αρχική καταγωγή είναι το α΄ συνθετικό και η αποκτηθείσα υπηκοότητα, δεύτερη.
2. Ο ελληνικός πολιτισμός ΔΕΝ ήταν “ανέκαθεν πολιτισμός ανοιχτών οριζόντων” (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) αλλά από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι και την πτώση του “Βυζαντίου” είχε σαφώς εθνοκεντρικό χαρακτήρα με -ενίοτε σαφώς- “ξενοφοβικα” στοιχεία. Ακόμα και στην τουρκοκρατία αλλά και στο νεότερο ελληνικό κράτος οι Έλληνες ως κοινότητα ήσαν επιφυλακτικοί απέναντι στον ξένο με κύρια κριτήρια την γλώσσα, την θρησκεία και την εθνική καταγωγή. Η δε “τεράστια αφομοιωτική δυνατότητα” -αν όντως υπήρξε- ήταν το αποτέλεσμα εξαναγκασμού και όχι μιας εγγενούς και αυθόρμητης θελήσεως.
3. Ο όρος “πολυπολιτισμός” είναι αδόκιμος. Πουθενά δεν υφίσταται κάτι τέτοιο, αλλά η συνύπαρξη και αλληλο-ανοχή πολλών “κουλτούρων” υπό την αιγίδα ενός κυρίαρχου πολιτισμού. Π.χ. στις ΗΠΑ συνυπάρχουν (αν και όχι πάντοτε αρμονικά) διάφορες κουλτούρες υπό την “σκέπη” του Δυτικού (Ευρωπαϊκού) Πολιτισμού μέσα από -κυρίως- την αγγλοσαξονική του έκφραση.
4. Από την αρχαία Αθήνα και Σπάρτη μέχρι την Μακεδονία, και τα Ελληνιστικά Βασίλεια, οι ελληνικές κοινωνίες ήταν στην βάση τους “ξενοφοβικές”. Το δε λεγόμενο “Βυζάντιο” εκ των πραγμάτων και όχι λόγω σχεδισμού ήταν σαφώς πολυεθνικό αλλά ποτέ πολιτισμικό, καθώς η επικρατούσα “κουλτούρα” ήταν αρχικώς Ρωμαϊκή στην δε συνέχεια λόγω Ιστορικών συγκυριών σαφώς ελληνοχριστιανική. Η όποια συνύπαρξη διαφορετικών λαών έγινε για χρησιμοθηρικούς λόγους (εμπόριο, δουλεία, μισθοφορική στρατολόγηση, προστασία παραγωγικών εδαφών και συνόρων, κλπ) και όχι ως φυσική τάση ανταλλαγής πολιτισμικών στοιχείων), πάντοτε δε υπό το αυστηρό και ενίοτε βίαιο πλαίσιο της εκάστοτε εξουσίας.
5. Επειδή στο κείμενο η έκφραση “να γίνουμε όλοι Αντετοκούμπο” ίσως να παρεξηγηθεί, καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι, ΕΜΕΙΣ, όσοι τουλάχιστον, Έλληνες θεωρούμεν εαυτούς, προτιμούμε όσοι αλλοδαποί θέλουν να ζήσουν στην Ελλάδα, καλώς να έρθουν, νομίμως, να προσφέρουν στην ελληνική κοινωνία, να αφεθούν ελεύθεροι να διαλέξουν ανάμεσα σε πλήρη αφομοίωση ή διατήρηση της ιδιοπροσωπείας τους, και το ελάχιστο που μπορούν να κάνουν είναι να σέβονται την Ελλάδα και να αναγνωρίζουν όσα τους η χώρα μας τους προσφέρει.
Ως επίλογος, αν σε συνταγματικό τουλάχιστον επίπεδο, η έννοια της “ενσωμάτωσης” προϋποθέτει την επίσημη δήλωση-άρνηση της αρχικής καταγωγής και αφοσίωσης (όπως π.χ. στις ΗΠΑ) αυτό μάλλον δεν συμφέρει μία χώρα με μικρό, γηράσκοντα και φθίνοντα πληθυσμό, όπως η Ελλάδα η οποία οφείλει να παραμείνει Ελλάδα και όχι να γίνει ένα κράμα ιθαγενών και “ενσωματωμένων” αλλοδαπών. Είναι ουτοπία ότι η Ελλάδα θα παραμείνει αναλλοίωτη αφού ενσωματώσει εθνότητες ξένες με την ελληνική. Το αποτέλεσμα θα είναι κάτι άλλο ξένο τόσο με την Ελλάδα όσο και με τις …ξένες εθνότητες.
Ενδιαφέρον είναι το παράδειγμα του Καναδά κυρίως αλλά και της Αυστραλίας/Ν. Ζηλανδίας απ’ όπου πολλά μπορεί να διδαχθεί η Ελλάδα: Οι ξένοι, πάντα σε συγκεκριμένο ποσοστό με τον γηγενή πληθυσμό, είναι ευπρόσδεκτοι όταν προτίθενται να ενταχθούν νομίμως στην κοινωνία, έχουν κάτι να προσφέρουν, ενώ παράλληλα το Κράτος ευνοεί την κοινωνική τους απορρόφηση τους (γλώσσα, μόρφωση, εργασία, κλπ) χωρίς όμως να αποθαρρύνει την διατήρηση της εθνοπολιτισμικής τους ιδιοπροσωπείας.