του Π. Λαφαζάνη, από το Άρδην τ. 48-49, Αύγουστος 2004
ΟΙ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ έστειλαν στον ΣΥΝ ένα κρίσιμο μήνυμα για την περαιτέρω πορεία μας, το οποίο κανένας από όσους αγωνιούν για την προσπάθειά μας δεν μπορεί να παρακάμψει και πολύ περισσότερο να αγνοήσει.
Γιατί λοιπόν, αυτό το ισχνό 4,16%, το μικρότερο ποσοστό που συγκέντρωσε ο ΣΥΝ σε όλες τις ευρωεκλογικές αναμετρήσεις και σε μια συγκυρία ιδιαίτερα ευνοϊκή για το εγχείρημα μας;
Είναι γνωστό ότι στην αναζήτηση των αιτιών του εκλογικού αποτελέσματος δεν υπάρχει ομοφωνία στον ΣΥΝ. Οι απόψεις ποικίλουν εξαιρετικά, υποδηλώνοντας διαφορετικές εκδοχές για το μέλλον του ΣΥΝ.
Κατά τη γνώμη μου, μας κόστισε, και μας κόστισε πολύ, το γεγονός ότι δεν έγινε δυνατόν να συνεχισθεί στις ευρωεκλογές (και με δική μας ευθύνη) το ενωτικό εγχείρημα του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, που τόσες ελπίδες γέννησε στον αριστερό κόσμο. Όπως μας στοίχισε και το εύκολο “ΝΑΙ” στο σχέδιο Ανά ν για την Κύπρο, το οποίο, πέραν του ότι ως θέση δεν ήταν σωστή, μας έφερε σε αντίθεση με τη θέληση της πλειοψηφίας του κόσμου της Αριστεράς. Πέραν αυτών, σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση σύρεται, σχεδόν, όμηρος πίσω από τις ΗΠΑ και ακολουθεί όλο και πιο σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με συνέπεια να μεγεθύνεται η δυσαρέσκεια των λαών για την πορεία της, ο ΣΥΝ, με τις θέσεις και τον λόγο του, δεν σηματοδοτούσε ότι είναι η κατεξοχήν δύναμη αντίθεσης στις κυρίαρχες ευρωπαϊκές επιλογές και ο κατεξοχήν φορέας μιας ριζικά εναλλακτικής προοπτικής για την Ευρώπη.
Μετά τις ευρωεκλογές και την εκφρασμένη βούληση του Ν. Κωνσταντόπουλου να μην θέσει ξανά υποψηφιότητα για την Προεδρία του κόμματος, οδεύουμε τον Νοέμβρη για ένα κρίσιμο Συνέδριο του ΣΥΝ, το πλέον κρίσιμο για την προοπτική του.
Το ερώτημα είναι καίριο. Μπορεί ο ΣΥΝ με το Συνέδριο του να χαράξει μια νέα πορεία που θα του επιτρέψει να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, να ξεφύγει από το άγχος της κοινοβουλευτικής επιβίωσης και να περάσει στην αντεπίθεση;
Απαντήσεις ακλόνητης αισιοδοξίας, που συνηθίζονται σ’ αυτές τις περιστάσεις, μάλλον δεν μπορούν να δοθούν. Η λέξη κλειδί στην προκειμένη περίπτωση είναι “εξαρτάται”. Εξαρτάται από τα στελέχη, τα μέλη αλλά και τους φίλους του ΣΥΝ. Πεποίθησή μου είναι ότι μπορούμε να το καταφέρουμε υπό προϋποθέσεις.
Η πιο ουσιώδης εξ αυτών μπορεί να συμπυκνωθεί ως εξής: χρειαζόμαστε έναν ουσιαστικό ριζοσπαστικό αριστερό ιδεολογικοπολιτικό επαναπροσανατολισμό της πορείας μας, μια ριζική συλλογική και δημοκρατική κομματική ανασυγκρότηση, μαζί με μια νέα ηγεσία που θα τα υπηρετήσει με συνέπεια.
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας.
Ο ΣΥΝ δεν μπορεί να ανακάμψει αν συνεχίσει να πορεύεται όπως όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Δεν υποβαθμίζω, ούτε μηδενίζω προσπάθειες και συνεισφορές, αλλά πρέπει να βάλουμε το δάκτυλο στον τύπο των ήλων. Δεν είναι, πλέον, δυνατόν να έχουμε μέλλον όσο σε κρίσιμες στιγμές δεν αντιστεκόμεθα ή, και το χειρότερο, υποκύπτουμε στις σειρήνες των κεντροαριστερών σεναρίων και της συνεργασιολογίας με το μεταλλαγμένο ΠΑΣΟΚ. Όπως δεν μπορούμε να ανοίξουμε δρόμους όσο εκπέμπουμε μια αμφίσημη, επιδεκτή πολλών ερμηνειών, ταυτότητα και την ώρα που επιχειρούμε να κάνουμε ένα βήμα μπροστά, αυτοα-κυρωνόμεθα με δύο βήματα πίσω.
Είναι φανερό ότι χρειαζόμαστε μια μεγάλη ρήξη με αυτές τις επιλογές, πρακτικές και αντιλήψεις. Μια ουσιαστική επαναθεμελίωση της προοπτικής μας.
Δεν σκοπεύω να κάνω αναλύσεις. Είναι σαφές, όμως, ότι ζούμε σε έναν πλανήτη και μια εποχή όπου κυριαρχεί ένα καταθλιπτικό παγκόσμιο δόγμα: ο “μονόδρομος” της αμερικάνικης νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής (ψευδό·) παγκοσμιοποίησης. Δυστυχώς αυτό το δόγμα που επιβάλλεται με προληπτικούς πολέμους, την τρομοϋστερία, την περιστολή ελευθεριών, την απεριόριστη εκμετάλλευση, τη νέα φτώχεια, την περιβαλλοντική καταστροφή και τη διάλυση εργασιακών σχέσεων και κατακτήσεων, υπηρετούν οι εθνικές συναινετικές ελίτ, σχεδόν σε κάθε χώρα, το ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και το έχουν ενστερνιστεί η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία μαζί με τα συντηρητικά κόμματα.
Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση που στη χώρα μας εκφράζουν από κοινού η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, δεν μπορεί παρά να υπάρξει από την Αριστερά μια ασυμφιλίωτη σύγκρουση στο φως μιας εναλλακτικής προοπτικής.
Ασφαλώς, η σύγχρονη δημοκρατική Αριστερά, που φιλοδοξεί να εκφράσει ο ΣΥΝ, δεν μπορεί να πάει μπροστά προσκολλημένη σε δόγματα και στερεότυπα του παρελθόντος, που δοκιμάστηκαν και απέτυχαν ή επιχειρώντας να καρπωθεί ετερόκλητες δυσαρέσκειες. Δεν μπορούμε, όμως, να συγχέουμε το σύγχρονο και το δημοκρατικό με το λιγότερο ριζοσπαστικό και ανατρεπτικό ή, ακόμα χειρότερα, με το συμβιβασμένο και τους μέσους όρους. Η σύγχρονη Αριστερά, για να είναι σύγχρονη, οφείλει επί της ουσίας να είναι πολύ πιο επαναστατική, πολύ πιο καινοτόμα και διεισδυτική στην κριτική της, πολύ πιο ρηκτική και εναλλακτική στις προτάσεις και την προοπτική της.
Σήμερα, ως ΣΥΝ, έχουμε μόνο έναν δρόμο. Κανέναν άλλο! Να επιχειρήσουμε μια μεγάλη τομή.
Να αναδείξουμε μια ισχυρή ριζοσπαστική, αριστερή και οικολογική ταυτότητα σε πλήρη αντίθεση με τη σοσιαλδημοκρατία και τα συντηρητικά κόμματα.
Να προωθήσουμε μια νέα λαϊκή φυσιογνωμία και μια νέα τοξικότητα, ικανή να εκφράσει τις ασθενέστερες λαϊκές τάξεις.
Να αναπτύξουμε μια εναλλακτική πολιτική, σε πλήρη ρήξη με τη συναίνεση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.
Χρειαζόμαστε έναν ΣΥΝ, που, αντί να ισορροπεί τις αντίρροπες δυνάμεις στο εσωτερικό του, θα βρίσκεται στην καρδιά των κοινωνικών σκιρτημάτων, των κοινωνικών αγώνων και κινημάτων και πρώτα απ’ όλα στην πρωτοπορία του παγκόσμιου κινήματος κατά της αμερικανοκατευθυνόμενης νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Έχουμε ανάγκη από έναν ΣΥΝ που θα πρωτοστατεί σε αριστερές ενωτικές πρωτοβουλίες.
Ενωτικές πρωτοβουλίες για την αναζωογόνηση, σε νέες βάσεις, του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Ενωτικές πρωτοβουλίες σε όλες τις δυνάμεις που κινούνται πέραν του ΚΚΕ και απομακρύνονται από το ΠΑΣΟΚ. Ενωτικές πρωτοβουλίες διαλόγου και κοινής δράσης σε όλο τον χώρο της Αριστεράς.
Δεν ξέρω πόσες ευκαιρίες μας μένουν για να αλλάξουμε. Σίγουρα το Συνέδριο μας είναι, ίσως, μοναδική!
