Οι ρωσογερμανικές σχέσεις και η «υπόθεση Ναβάλνι»

935

Είναι σε θέση ο «αντίπαλος του Κρεμλίνου» να διαταράξει
τις οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών;

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου από την Ρήξη φ. 165

Ποιος είναι τελικά αυτός ο διαβόητος Αλεξέι Ναβάλνι; Μια «εικόνα της ελευθερίας, του θάρρους και του αλτρουισμού» που «κυνικές» δυνάμεις την κατατρέχουν αδίκως, όπως ισχυρίζονται οι υποστηριχτές του ή ένας «ιδιοτελής καιροσκόπος» και «αχαλίνωτος λαϊκιστής», ένας «πολιτικά παιδόφιλος» και «ψεύτης» με «ακροδεξιές, εθνικιστικές, αντισημιτικές και ρατσιστικές» καταβολές, όπως υποστηρίζουν οι αντίπαλοί του; Ή μήπως πρέπει να πάρουμε τοις μετρητοίς και τις δύο αντικρουόμενες απόψεις;
Ωστόσο, το βασικό ερώτημα είναι άλλο. Αποτελεί η πολύκροτη υπόθεση της δηλητηρίασης και της φυλάκισης του Ρώσου πολιτικού ακτιβιστή και αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι μια σοβαρή αιτία για ριζική στροφή στην πολιτική της Γερμανίας απέναντι στη Ρωσία; Δεν χωρά αμφιβολία ότι ένα σημαντικό τμήμα της γερμανικής ελίτ, ιδιαίτερα το παραδοσιακά «ρωσόφοβο» τμήμα της, ευελπιστεί ότι η δυναμική της παρούσας γερμανορωσικής αντιπαράθεσης, που εξελίσσεται με επίκεντρο τον 44χρονο «αντίπαλο του Κρεμλίνου», μπορεί να αποτελέσει τελικά τη θρυαλλίδα για την κατάρρευση του λεγόμενου «σοσιαλδημοκρατικού δόγματος». Του διαχωρισμού δηλαδή στις γερμανορωσικές σχέσεις της οικονομίας από την πολιτική, που εδώ και δεκαετίες ακολουθεί πιστά όλο σχεδόν το πολιτικό φάσμα της Γερμανίας.
Πόσο ρεαλιστικό είναι όμως μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα να γίνει η αιτία να σταματήσει, για παράδειγμα, ένα σημαντικό έργο με τεράστιες γεωοικονομικές διαστάσεις, όπως είναι ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2, το οποίο θα κοστίσει 9,5 δισεκατομμύρια ευρώ και βρίσκεται λίγο πριν την ολοκλήρωσή του; Μια διακοπή που πράγματι αρκετοί και ισχυροί ενδιαφερόμενοι, εντός κι εκτός Γερμανίας, την επιθυμούν διακαώς. Από την άλλη, πόσο σοβαρά μπορεί να ληφθούν υπόψη τα λεγόμενα της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης που παραλληλίζει την πρόσφατη επιστροφή στη Ρωσία του αποθεραπευμένου στις πολυτέλειες του Μέλανα Δρυμού Ναβάλνι με αυτήν του Λένιν το 1917, που πραγματοποιήθηκε επίσης με γερμανική συνδρομή και ξεκάθαρη πολιτική στόχευση;
Γεγονός είναι πάντως ότι παρά τη πρωτοκαθεδρία στον δημόσιο διάλογο της υγειονομικής κρίσης του Covid-19, η «υπόθεση Ναβάλνι» και τα ερωτήματα που τη συνοδεύουν βρίσκονται σταθερά εδώ και μήνες στη γερμανική επικαιρότητα. Πόσο μάλλον που το σύνολο του γερμανικού κατεστημένου, των φιλοατλαντικών ελίτ και των «ποιοτικών» μέινστριμ Μέσων βλέπουν πίσω από την πρόσφατη φυλάκιση του Ναβάλνι τις πολιτικές σκοπιμότητες ενός αυταρχικού προέδρου Πούτιν, όπως και την ανομία και τις αυθαιρεσίες του ρωσικού κράτους. Γι’ αυτό και δεν είναι καθόλου παράξενο που οι απαιτήσεις για νέες και μεγαλύτερες οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου αυτή να «κρατήσει την αξιοπιστία και τις αξίες» της, συνεχώς ενισχύονται. Φυσιολογικά, η επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής προς τα τέλη Φεβρουαρίου θα περιλαμβάνει και τις νέες κυρώσεις, κάτι που άλλωστε ανακοίνωσε ήδη η κα Μέρκελ.
Παρά το οξυμένο αντιρωσικό κλίμα και τη δαιμονοποίηση του Πούτιν, που συντηρείται άλλωστε εδώ και χρόνια από τα γερμανικά ΜΜΕ, ο πολιτικός ρεαλισμός επιτάσσει όμως για μια ακόμα φορά το προαναφερθέν «σοσιαλδημοκρατικό δόγμα» να παραμένει αδιασάλευτο. Τόσο η καγκελάριος Μέρκελ, όσο και ο πρόεδρος Σταϊνμάγιερ ξεκαθάρισαν ότι εξακολουθούν να βλέπουν τον αγωγό Nord Stream 2 και την υπόθεση Ναβάλνι «σαν δυο υποθέσεις που δεν σχετίζονται μεταξύ τους». Έτσι και κυρώσεις θα υπάρξουν και ο Nord Stream 2 θα ολοκληρωθεί, παρακάμπτοντας Ουκρανία και Πολωνία.
Τα πράγματα στις ρωσογερμανικής σχέσεις γίνονται όμως πιο ξεκάθαρα αν στον Nord Stream 2 προστεθούν και άλλες δύο σημαντικές παράμετροι. Αφενός η επιθυμία της Γερμανίας να προμηθευτεί ξαφνικά εκατομμύρια δόσεις από τα ρωσικά εμβόλια Sputnik κατά του κορωνοϊού και αφετέρου η αμέριστη στήριξη της Μέρκελ και του Πούτιν προς την Τουρκία ως προς τα γεωπολιτικά θέματα της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Τότε γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι εκ των πραγμάτων η «υπόθεση Ναβάλνι» δεν έχει τις διαστάσεις που θα επιθυμούσαν κάποιοι, κυρίως στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, αλλά και δυτικά του Ρήνου.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά

Η «υπόθεση Ναβάλνι» περιλαμβάνει όμως και μια άλλη σημαντική διάσταση, καθώς αποτελεί άλλο ένα κλασικό παράδειγμα «δύο μέτρων και δύο σταθμών», που χαρακτηρίζει όχι μόνο απολυταρχικά καθεστώτα, αλλά και την ίδια τη δημοκρατική Δύση. Έτσι, σε αντίθεση με τον «αγώνα» του Ναβάλνι που υπερπροβάλλεται μονοδιάστατα στα δυτικά ΜΜΕ, ελάχιστη ή καθόλου αναφορά γίνεται σε παρεμφερείς περιπτώσεις. Όπως, για παράδειγμα, οι Καταλανοί πολιτικοί κρατούμενοι στην Ισπανία ή ο γερμανικός υπερπροστατευτισμός της Τουρκίας, παρά τα όσα τραγικά συμβαίνουν σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία ή με τον τουρκικό αναθεωρητισμό και επιθετικότητα.
Φαίνεται όμως ότι στη Γερμανία (και στην Ευρώπη) ξεχωρίζουν ανάμεσα σε καλές και κακές διαδηλώσεις, αναλόγως αν αυτές πραγματοποιούνται στη Ρωσία ή στην Ισπανία, στη Γαλλία ή και στην Τουρκία. Όπως άλλωστε ξεχωρίζουν ανάμεσα σε καλούς και κακούς κρατούμενους. Ανάμεσα στον Ναβάλνι και στον Ασάντζ ή στους 37.000 «πραξικοπηματίες» που από τον Ιούλιου του 2016 έχουν συλληφθεί στην Τουρκία, όπως και τα 2800 φυλακισμένα μέλη του κουρδικού “Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος” (HDP) ή οι 150 κρατούμενοι Τούρκοι δημοσιογράφοι.
Μπορεί όντως η ζωή του Ναβάλνι να βρίσκεται σε κίνδυνο σε μια χώρα που δεν διακρίνεται και τόσο για την ποιότητα της δημοκρατίας της – και αυτό να είναι και ένας λόγος να παραμένει στα πρώτα θέματα των γερμανικών τοκ σόου και των πρωτοσέλιδων των εφημερίδων. Όμως κάτι ανάλογο δεν έγινε ποτέ για τη Λεϊλά Γκιουρέν που λίγο πριν τα Χριστούγεννα καταδικάστηκε σε 22 χρόνια φυλάκιση για «τρομοκρατικές πράξεις», ούτε άκουσε ποτέ κανείς κάτι για τη δικηγόρο Εμπρού Τιμτίκ που απαιτώντας δικαιότερη αντιμετώπιση από τους δικαστές της απεβίωσε στις τουρκικές φυλακές κάνοντας απεργία πείνας. Και αυτό αρκεί από μόνο του για να ρίξει πολλές σκιές και να θέσει πολλά ερωτηματικά στην έτσι κι αλλιώς υπερεκτιμημένη «υπόθεση Ναβάλνι».