Του Γιάννη Μιχαλακόπουλου από την Ρήξη φ. 165
Η σημασία των πλατειών υπήρξε πάντα ιδιαίτερη εν Ελλάδι. Στην ύπαιθρο, σε χωριά και μικρές κωμοπόλεις, στην κεντρική πλατεία κάτω από τον γερο-πλάτανο ήταν απλωμένα τα τραπεζάκια του καφενέ. Εκεί συναζόταν και εκφραζόταν η τοπική «σιωπηρά πλειοψηφία». Εκεί γινόταν το «ζύμωμα» των γενεών και των κοινωνικών τάξεων. Συν τω χρόνω, και με την επίσημη εγκαθίδρυση της τσιμεντοκρατίας στις μεγαλουπόλεις, η πλατεία απέκτησε πρόσθετες αξίες και ρόλους. Αποτέλεσε «πνεύμονα πρασίνου» και «όαση γαλάζιου (ουρανού)», προσδίδοντας την αίσθηση του «ελεύθερου» στα αστικά κέντρα, όπου οι ανοικτοί χώροι σπανίζουν.
Ταυτόχρονα, σε αυτούς ακριβώς τους ιδιάζοντες θύλακες της τοπογραφίας της πόλης, συναντάμε συχνά κατασκευές – σύμβολα υψηλής ηθικής και συναισθηματικής αξίας, όπως ιερούς ναούς, ηρώα, μνημεία Εθνικής Αντίστασης, αγάλματα, προτομές και ανδριάντες.
Μια ανάλογη περίπτωση αποτελεί το, άγνωστο στον μέσο κάτοικο των δυτικών αθηναϊκών προαστίων, Μνημείο των Ασσυρίων στο Αιγάλεω (Πλατεία Αγίου Σπυρίδωνος, επί της οδού Θηβών). Τα αποκαλυπτήρια έγιναν το 2014 ύστερα από προσπάθειες της Πανελλήνιας Ένωσης Ασσυρίων, εν όψει της εκατονταετηρίδας από τη Γενοκτονία των προγόνων τους, το 1915.
Yπενθυμίζεται ότι οι Ασσύριοι, οι οποίοι μιλούσαν την αραμαϊκή γλώσσα, ήταν ένας αρχαίος λαός που τα χνάρια του χάνονται στα βάθη των αιώνων κάπου στους μαγικούς κι απόκοσμους τόπους της Μοσούλης, της Νινευή, του Τίγρη και του Ευφράτη, στη Μεσοποταμία. Στη σύγχρονη ιστοριογεωγραφία εμφανίζονται ως χριστιανικοί πληθυσμοί, με απολύτως υπαρκτή ιστορική ταυτότητα, στα εδάφη κυρίως της σημερινής ανατολικής Συρίας, της νοτιοανατολικής Τουρκίας και του Ιράκ.
Οι συντεταγμένοι διωγμοί εναντίον τους ξεκίνησαν λίγα χρόνια πριν το 1900, ενώ κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κορυφώθηκαν οι επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης από τους Νεοτούρκους, που οδήγησαν τους εναπομείναντες Ασσύριους στην (τόσο γνώριμη σε εμάς τους Έλληνες!) πικρή στράτα της προσφυγιάς. Συντονισμένες λεηλασίες περιουσιών, ατελείωτες πορείες θανάτου κάτω από εξοντωτικά αντίξοες συνθήκες, βιασμοί και πάρα πολλές καταγεγραμμένες σφαγές αμάχων. Έτσι, κάποιοι εξ αυτών κατέληξαν στο Νοβοροσίσκ της Ρωσίας, ενώ μερικοί άλλοι, μέσω της καιόμενης Σμύρνης, «βάψαν τα πανιά τους μαύρα, τα κατάρτιά τους μαβιά» κι έφθασαν ατμοπλοϊκώς στον Πειραιά και το Μοσχάτο, ριζώνοντας τελικά οριστικά στη φιλόξενη προσφυγομάνα γειτονιά του Αιγάλεω, το 1930.
Προσδίδοντας μια υπερτοπικότητα στο όλο θέμα, τονίζεται ότι σημεία Μνήμης της Γενοκτονίας των Ασσυρίων θα συναντήσουμε και σε άλλες χώρες (πόλεις) ανά την υφήλιο, όπως είναι η Αυστραλία [Bonnyrigg Park (Fairfield) – Sydney], η Σουηδία (Botkyrka – Stocholm, Jonkoping), οι ΗΠΑ (Boston – Grafton, Los Angeles και Chicago), η Γερμανία (Berlin, Pohlheim), το Βέλγιο (Liège), η Ελβετία (Locarno), η Ρωσία (St. Petersburg) και η Ουκρανία (Kiev). [www.aina.org]
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι πολλές φορές, με αφορμή την ανέγερση τέτοιων μνημείων, αναδεικνύεται ο κοινός [πρωταγωνιστικός – εκτελεστικός] ρόλος της Τουρκίας στις τρεις Γενοκτονίες των χριστιανικών εθνοτήτων (Ασσύριοι – Αρμένιοι – Έλληνες Πόντιοι και Μικρασιάτες), που κατοικούσαν σε εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μάλιστα, μια τέτοια σοβαρή προσπάθεια είχε καταγραφεί περίπου προ δεκαετίας και στη χώρα μας, μέσω ενός διεθνούς συνεδρίου με τον εύγλωττο τίτλο: «Έλληνες, Αρμένιοι, Ασσύριοι. Τρεις Γενοκτονίες, μια στρατηγική…» (Σεπτέμβριος 2010, Κτήριο Παλιάς Βουλής – Αθήνα). Μεταξύ άλλων διακεκριμένων επιστημόνων και διανοουμένων είχαν συμμετάσχει και οι: Βάσος Λυσσαρίδης, Ιωάννης Μάζης, Νίκος Λυγερός, Τέα Μάλο (η συγγραφέας του συγκλονιστικού βιβλίου «Ούτε το όνομά μου»), καθώς και ο αείμνηστος Νεοκλής Σαρρής.
Δυστυχώς, έκτοτε, η συγκεκριμένη τόσο ενδιαφέρουσα θεματική ενότητα ατόνησε. Αφαιρέθηκε από το κάδρο της καθημερινότητας, χωρίς να προλάβει να αποτελέσει talk of the town στην εγχώρια σκηνή της ελίτ των αναλυτών – μελετητών… Απαλείφθηκε από την ατζέντα της (γεω)πολιτικής επικαιρότητας, παρά τη συνεχιζόμενη τουρκική προκλητικότητα σε Αιγαίο, Θράκη και Κύπρο και παρά τις εναγώνιες προσπάθειες της ελληνικής διπλωματίας για ανεύρεση συμμάχων (δηλαδή, «ομοιοπαθών – συνεκφραστών» των κοινών καημών μας!) σε πολλά επίπεδα…
Βέβαια, επισημαίνεται ότι τον Νοέμβριο του 2014 δημοσιεύθηκε επιστημονική έρευνα στο περιοδικό Climatic Change, η οποία διατείνεται ότι ο ασσυριακός λαός χάθηκε ολοκληρωτικά… μερικούς αιώνες προ Χριστού. Οι συγγραφείς του άρθρου (ένας Αμερικανός κι ένας Τούρκος), υποστηρίζουν πως ο αφανισμός των Ασσυρίων οφειλόταν κυρίως στην κλιματική αλλαγή (π.χ. παρατεταμένες ξηρασίες), καθώς και σε διάφορους άλλους, τοπικούς δημογραφικούς παράγοντες. Η συγκεκριμένη δημοσίευση είχε αναπαραχθεί προθύμως τότε από ελλαδικές ιστοσελίδες, κρούοντας τον κώδωνα του περιβαλλοντικού κινδύνου και για τις σύγχρονες κοινωνίες…
Τέλος, επιστρέφοντας στα καθ’ ημάς και στους Ασσύριους της «διπλανής πόρτας», εδώ, στο Αιγάλεω, αναφέρεται ότι τα γραφεία της δραστήριας συμπαθούς κοινότητας βρίσκονται στην οδό Σαμψούντος 6. Άμα τη άρσει των περιοριστικών μέτρων στις μετακινήσεις, θα ήταν καλή ιδέα να τους επισκεφθούμε, να συζητήσουμε μαζί τους και να αφουγκραστούμε τι λέει το βλέμμα τους. Δύσκολα θα μπερδέψουμε το κτήριο τους με κάποιο άλλο, καθότι η αισθητική της πρόσοψης παραπέμπει ευθέως σε πύλη της Αρχαίας Νινευή…
Ποιος ξέρει; Μπορεί το 2021 να είναι ένα έτος γεμάτο ιστορικές θύμησες και ενατενίσεις. Ίσως το Μνημείο των Ασσυρίων να καταστεί ένα αστικό τοπόσημο δυνατό, θερμό και με την αναγνωρισιμότητα που του αρμόζει… Γιατί όχι;
