Αρχική » Ιταλία: Σε αλλαγή πλεύσης στη Λιβύη;

Ιταλία: Σε αλλαγή πλεύσης στη Λιβύη;

από Αντώνης Σπυρόπουλος

Του Αντώνη Σπυρόπουλου από το Άρδην Δυτικής Ελλάδας

Παρά τον επί μήνες προγραμματισμό του ταξιδιού Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και Σαρλ Μισέλ στην Τουρκία, όταν ήρθε η ώρα να καθίσουν οι τρεις ηγέτες, υπήρχαν μόνο δύο καρέκλες. Οι δύο άνδρες κάθισαν σε καρέκλες οθωμανικού στιλ, ενώ η ντερ Λάιεν έμεινε όρθια, εκδηλώνοντας τον θυμό της ξεκάθαρα με ένα «Ahem» («Ähm» στα γερμανικά) ακολουθούμενο από μια χαρακτηριστική χειρονομία.

Τελικά κάθισε σε έναν καναπέ, μακριά από τον Ερντογάν και τον Μισέλ, πυροδοτώντας μια νέα κρίση που χαρακτηρίστηκε ως «#SofaGate».

Η ταπείνωση εναντίον της  Leyen θα μπορούσε εύκολα να παραμεριστεί ως τεχνικό σφάλμα και να ξεχαστεί με μια απλή συγνώμη από πλευράς Τουρκίας. Ωστόσο, καθώς ο Ερντογάν συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντική πίεση στο εσωτερικό λόγω της κρίσης της τουρκικής λίρα και της επακόλουθης οικονομικής ύφεσης, η κυβέρνησή του δεν είναι πρόθυμη να δείξει σημάδια αδυναμίας και υποχώρησης. Αντ’ αυτού, η Τουρκία κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα πρωτόκολλά της για το συμβάν.

Και ενώ δεν ήταν ικανές οι ατελείωτες απειλές πολέμου και εδαφικών παραβιάσεων εναντίον της Ελλάδας και Κύπρου, μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να δημιουργήσουν την κατακραυγή  των Ευρωπαίων ηγετών απέναντι στην ισλαμοφασιστική Τουρκία του Ερντογάν, αυτή ήρθε με την ταπεινωτική κίνηση απέναντι σε μια γυναίκα Ευρωπαία ηγέτη, σε λιγότερο από ένα μήνα, αφότου ο Ερντογάν απέσυρε τη χώρα του από τις Συμβάσεις της Κωνσταντινούπολης σχετικά με την προστασία των γυναικών για ενδοοικογενειακή βία.

Και ήρθε ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι την Πέμπτη να «χτυπήσει» τον Ερντογάν, λέγοντας: «Δεν συμφωνώ απολύτως με τη συμπεριφορά του Ερντογάν απέναντι στην Πρόεδρο von der Leyen. … Νομίζω ότι δεν ήταν κατάλληλη συμπεριφορά και λυπάμαι πολύ για την ταπείνωση που έπρεπε να υποστεί η κα von der Leyen. Με αυτούς, ας τους κατονομάσουμε αυτό που είναι – δικτάτορες – με τους οποίους πρέπει να συνεργαστεί κάποιος, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς όταν εκφράζουμε διαφορετικά οράματα και απόψεις.»

Ο χαρακτηρισμός του Ερντογάν ως «δικτάτορα» ήταν μια καλοσχεδιασμένη επιλογή λέξης για τον Ντράγκι, δεδομένου ότι η Ιταλία είναι μία από τις λίγες χώρες της 27μελούς Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνεχώς ασκεί βέτο στην ελληνική πρωτοβουλία για την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για τις εδαφικές παραβιάσεις, τις απειλές πολέμου και την υποκίνηση κρίσης με τον υβριδικό πόλεμο μέσω των μεταναστών τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του προηγούμενου έτους. Ο Ντράγκι, επίσης, ο οποίος είναι πρωθυπουργός από τις 13 Φεβρουαρίου, ανέφερε ότι η πολιτική κατευνασμού της Ρώμης έναντι της Άγκυρας θα μπορούσε να τελειώσει.

Η ιστορία δείχνει πάντα το δρόμο…

Μετά τη βίαιη ενοποίηση της Ιταλίας στα τέλη του 1800, η ​​Ρώμη χαρακτηριζόταν πάντοτε από μια πολιτική επέκτασης η οποία εξυπηρετούσε τα ιδία συμφέροντα σε μια προσπάθεια να ακολουθήσει  τις γαλλικές και βρετανικές αυτοκρατορίες, παρά το γεγονός ότι δεν διέθετε ούτε διαθέτει ανάλογες στρατιωτικές ή βιομηχανικές υποδομές να το πράξει. Η πολιτική αυτή βρήκε την Ιταλία στο πλευρό της Γερμανίας και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους ενώ συμμετείχε σε ενέργειες που η ίδια δεν μπορούσε να υπερασπιστεί μονομερώς, όπως το όραμά της να κυριαρχήσει στη Λιβύη.

..και επαναλαμβάνεται ως καρικατούρα

Ο Ντράγκι επισκέφθηκε την Τρίπολη την Τρίτη και συναντήθηκε με τους Λίβυους και Έλληνες ομολόγους του, τον Αμπντούλ Χαμίντ Νμπίμπεχ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη αντίστοιχα. Ο στόχος του ταξιδιού ήταν να ενισχυθούν οι δεσμοί με τη χώρα της Βόρειας Αφρικής, αφού η Ιταλία όχι μόνο επέτρεψε την τουρκική επιρροή να διεισδύσει στη Λιβύη, αλλά στη συνέχεια η ίδια παραμέλησε την πολιτική της αυτή αφού διαπιστώθηκε πως δεν διέθετε plan Β στην εξωτερική πολιτική της.

Το μεγαλύτερο ζήτημα στην εξωτερική πολιτική της Ρώμης, ωστόσο, είναι ότι καθοδηγείται από τα συμφέροντα της ιταλικής πολυεθνικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου, ENI. Στην πραγματικότητα, η επιρροή της ENI δεν διεισδύει μόνο στην εξωτερική πολιτική της Ιταλίας, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Nathalie Tocci

Η Nathalie Tocci

Η Nathalie Tocci είναι ειδικός σύμβουλος του Ύπατου Εκπροσώπου [Υπουργού Εξωτερικών] της Ευρωπαϊκής Ένωσης Josep Borrell, διευθύντρια του Istituto Affari Internazionali με έδρα τη Ρώμη, και βρίσκεται επικεφαλής σε δύο επιτροπές της ENI. Εδώ πρέπει αν επισημανθεί πως η υποτροφία της Tocci χρηματοδοτήθηκε από το Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής της Άγκυρας, ένα Ινστιτούτο που ανήκει στην Open Society του γνωστού Σόρος.

Όντας μέλος του διοικητικού συμβουλίου ENI και υπηρετώντας ως ειδικός σύμβουλος του Borrell, κατηγόρησε την Αθήνα ότι ασκούσε «μαξιμαλιστική πολιτική»  εναντίον της Άγκυρας και υπερασπίστηκε την Τουρκία τόσο πολύ ώστε χρησιμοποίησε την επιρροή της για να καταγγείλει τη Γαλλία στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων λέγοντας: «Κοιτάξτε τη Ρωσία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη – με ποιο τρόπο βοήθησε η Γαλλία μια ευρωπαϊκή συναίνεση αντί να επιδεινώσει ένα ευρωπαϊκό χάσμα;» Φυσικά, παρέλειψε να πει ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν έχει αναδειχθεί ως ο μόνος μεγάλος Ευρωπαίος ηγέτης που αντιμετώπισε την τουρκική επιθετικότητα την οποία η ίδια υπερασπίζεται.

Το Talking Turkey, Open Society Institute -στο οποίο κεφάλαια διαθέτει ο Σόρος, χρηματοδότης της υποτροφίας της Nathalie Tocci

Ο καθηγητής Michaël Tanchum, με κείμενό του στο Real Instituto Elcano τον περασμένο Σεπτέμβριο, δήλωσε ότι η ENI, ως η μεγαλύτερη σε έσοδα εταιρεία της Ιταλίας, «διαμόρφωσε τις παραμέτρους του προσανατολισμού της εξωτερικής πολιτικής της Ιταλίας» και «η ανάγκη της Ιταλίας να εξασφαλίσει τα σημαντικά περιουσιακά στοιχεία της ENI [στη Λιβύη ] οδήγησε τη Ρώμη σε στάση που ενίσχυσε την  στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη χώρα».

Ωστόσο, μετά τις πρόσφατες δηλώσεις Ντράγκι διαφαίνεται πως, ίσως, αλλάζει η εξωτερική πολιτική της Ιταλίας σχετικά με τη Λιβύη. Ενώ η Ρώμη εργάστηκε κυνικά ενάντια στις προσπάθειες Γαλλίας-ΗΑΕ-Αιγύπτου-Ελλάδας να απομακρύνουν την Τουρκία από τη Λιβύη και ενώ εξακολουθεί να έχει τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ENI να υπερασπίζονται σθεναρά την τουρκική επιθετικότητα, ο Ντράγκι κατηγορώντας τον Ερντογάν ως «δικτάτορα» υποδηλώνει ότι η στάση της Ιταλίας αλλάζει και πάλι, αφού η προηγούμενη στάση της απέτυχε να εξασφαλίσει οποιαδήποτε σημαντική επιρροή στη χώρα της Βόρειας Αφρικής.

Σημειωτέον πως ο Μητσοτάκης επισκέφθηκε την Τρίπολη, μετά από επίσημη πρόσκληση από τον Ντέμπιχ, την ίδια ημέρα με τον Ντράγκι και συναντήθηκε με τον Ιταλό ομόλογό του.

Ο Ντράγκι (αριστερά) και ο Μητσοτάκης (δεξιά) στη Λιβύη.

Και επειδή η σημειολογία διαδραματίζει βαρύνοντα ρόλο σε επίπεδο υψηλής διπλωματίας –πόσο μάλλον για ανθρώπους σαν τον Ντράγκι-  είναι ενδεικτικό πως ο Ντράγκι «επέλεξε», όπως  περιέγραψε το Bloomberg, να επισκεφθεί τη χώρα της Βόρειας Αφρικής ως το πρώτο του διεθνές ταξίδι από τότε που έγινε πρωθυπουργός. Αυτό υποδηλώνει ότι η προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης δεν βλέπει την Ιταλία στην αντίστοιχη υψηλή θέση που έλπιζε η ίδια, αλλά ως μια γειτονική θαλάσσια ευρωπαϊκή χώρα στην οποία πρέπει να αντιμετωπίσει. Σε αντίθεση με άλλους γείτονες, όπως η Ελλάδα και η Αίγυπτος, στις οποίες υπήρξε επίσημη πρόσκληση.

Στη Λιβύη υπό το βλέμμα των επερχόμενων εκλογών του Δεκέμβρη, αναδύονται δύο αντιτιθέμενα μπλοκ – ενα φιλοτουρκικό και ένα φιλο-αιγυπτιακό / ΗΑΕ / γαλλικό / ελληνικό. Η Ιταλία, η οποία εργάστηκε ενάντια στην τελευταία φατρία, αλλά τελικά απορρίφθηκε από την πρώτη, παραμένει τώρα εκτός κούρσας χωρίς επιρροή στη Λιβύη παρά τα μεγάλα συμφέροντα πετρελαίου και φυσικού αερίου που ερίζει εκεί. Όπως έχει γίνει πασίδηλο, η Ιταλία, ασκώντας μια φιλοτουρκική πολιτική, απέτυχε στις προσπάθειες της να προβάλλει τη δύναμή της και την επιρροή της στη Λιβύη.

Με την επισήμανση του Ερντογάν ως «δικτάτορα», ο Ντράγκι θα μπορούσε να «κατηγορηθεί» πως η Ιταλία προσχωρεί στο αντι-τουρκικό μπλοκ στη Λιβύη ή για άλλη μια φορά προσπαθεί να δοκιμάσει ένα ανεξάρτητο μονοπάτι αμφιβόλου αποτελεσματικότητας. Στο ελάχιστο, η Ιταλία φαίνεται να μην εξαρτά πλέον τα σχέδιά της και την επιρροή της στη Λιβύη σε συγχορδία με τον Ερντογάν. Αντ’ αυτού, η Ιταλία μπορεί να χρειαστεί να «αλλάξει πλευρά», όπως έχει κάνει ήδη, σε πολλές περιπτώσεις, στη Λιβύη, την τελευταία δεκαετία.

Πηγές:

http://www.realinstitutoelcano.org/

https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-04-06/italy-s-draghi-picks-libya-for-first-trip-seeking-stronger-ties

ΣΧΕΤΙΚΑ

2 ΣΧΟΛΙΑ

Νοστος 13 Απριλίου 2021 - 16:08

Ο Ντραγκη ειναι ενα μονο κυτταρο μεσα σε εναν οργανισμο που λεγεται Ιταλια. Δεν μπορει απο μονος του να αλλαξει καμια πολιτικη αυτης της χωρας που ειναι απο αιωνες ανταγωνιστικη και υποτιμητικη απεναντι στην Ελλαδα και συνεργατικη με την Τουρκια.
Μου θυμησατε τωρα την απαντηση που ειχε δωσει καποτε ενας ιταλος υπουργος εξωτερικων στον αγγλο ομολογο του που του ειπε οτι θα αντιδρασει η Ελλαδα γιατι δεν την συμφερει η ιταλικη στρατηγικη:..” Στους ελληνες αρκουν προφορικες διαβεβαιωσεις και δεν χρειαζεται τιποτα περισσοτερο,, .
Εχει μια ωραια συζητηση ο Παντελης Σαβιδης με 2 καθηγητριες ιστοριας σχετικα με την συμπεριφορα της Ιταλιας απεναντι στην Ελλαδα. Δες τε το ειναι διαφωτιστικο.

ΥΓ: Ενα απλο και βασικο για την εξωτερικη πολιτικη μιας χωρας ειναι να μην αρκειται σε απλες προφορικες διαβεβαιωσεις.Ας σοβαρευτουμε λοιπον και ας το κανουμε. Γιατι τα πραγματα ειναι σοβαρα!
Ενα δευτερο απλο και βασικο ειναι το να μην ερμηνευουμε δηλωσεις αλλων οπως λαχταραμε εμεις.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Αντώνης Σπυρόπουλος 15 Απριλίου 2021 - 00:47

Θα αφήσω στην άκρη σχολιασμούς περί “σοβαρότητας” και “λαχτάρας”
και θα ευχαριστήσω το αγαπητό Νόστο για τις καλοπροαίρετες συμβουλές του.
Σας παραθέτω απλά ένα σχετικό άρθρο-ανάλυση του FP επί του θέματος
https://foreignpolicy.com/2020/09/23/pax-mediterranea-italy-turkey-france-oil-european-union/
Άρθρο του Michaël Tanchum στο Foreign Policy στο οποίο αναφέρεται η σχέση που αναπτύσσεται εδώ και κάμποσο καιρό ανάμεσα στην γαλλική Total και την ENI, την ιταλο-γαλλική ενεργειακή συνεργασία στη Μεσόγειο και κατά πόσο αυτή επηρεάζει την ενδεχόμενη αλλαγή πλεύσης της Ιταλίας και τις σχέσεις της με την Τουρκία.
Και δεν είναι το μόνο.
Υ.Γ. Μόνο για αφέλεια ή κίνηση αβρότητας δεν μπορεί να χαρακτηρίσει κάποιος τον κο Ντράγκι

Με εκτίμηση

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ