Αρχική » Επτακόσια χρόνια Δάντης Αλιγκιέρι!

Επτακόσια χρόνια Δάντης Αλιγκιέρι!

από Άρδην - Ρήξη

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου

Σαν σήμερα, 14 Σεπτεμβρίου, πριν από επτακόσια χρόνια, απεβίωσε ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές στην παγκόσμια ιστορία του πνεύματος, ο ΔΑΝΤΗΣ ΑΛΙΓΚΙΕΡΙ (1265 Φλωρεντία – 1321 Ραβέννα).

Ο ΔΑΝΤΗΣ θεωρείται ο πρώτος μεγάλος Ευρωπαίος ποιητής που μπορεί να σταθεί δίπλα στον Όμηρο, στον Οράτιο, στον Οβίδιο και στο πρότυπό του, τον Βιργίλιο!

Με το μεγαλειώδες έργο του «Θεία Κωμωδία», ένα «από τα μεγαλύτερα πνευματικά δημιουργήματα των αιώνων» και «δάσος από σύμβολα», ο ΔΑΝΤΗΣ «σφραγίζει τις πύλες του Μεσαίωνα κι εγκαινιάζει την Αναγέννηση». Χαράζει τον δρόμο μιας νέας, ουσιαστικότερης ηθικής που οδηγεί «στην προσωπική εσωτερική ευθύνη του ελεύθερου ηθικού ανθρώπου», γίνεται ο θεμελιωτής της σύγχρονης ιταλικής γλώσσας και παράλληλα μας δίνει και «μια καθολική εικόνα της εποχής του».

Σε ηλικία μόλις εννέα ετών ο Δάντης αντικρίζει για πρώτη φορά την οκτάχρονη “la gloriosa donna” της ζωής του (“de la mia mente”), την ονειρική ΒΕΑΤΡΙΚΗ (Beata, η «Μακάρια», πιθανότατα η Βίκυ Πορτινάρι), ο θάνατος της οποίας σε ηλικία μόλις 24 ετών, ως σύζυγος ενός φλωρεντιανού ευγενή, έγινε «η σφραγίδα της ζωής του». Ο Δάντης, όταν αργότερα έγραφε την «Θεία Κωμωδία», «χρειάσθηκε την Βεατρίκη για να ανοίξει την θέα που αποκάλυψε στα μάτια του την αιώνια Παρθένο, την Μαρία» οδηγώντας τον η ίδια στον Παράδεισο.

Και ήταν η Βεατρίκη που έστειλε για οδηγό του τον ΒΙΡΓΙΛΙΟ στην μεγάλη του περιπλάνηση στην Κόλαση και στο Καθαρτήριο. «Κρατημένος από το γερό χέρι του Λατίνου ποιητή, μπαίνει ο Δάντης στην Κόλαση, που η επιγραφή της πύλης αναγγέλλει τον “αιώνιο πόνο”.

Γενναίος στρατιώτης και υπεύθυνος πολιτικός, μέλος της παράταξης των «Λευκών» Γουέλφων της Φλωρεντίας, ο Δάντης πίστευε πως αυτός που θα έβαζε τάξη στην πολιτική ανωμαλία της Ιταλίας ήταν ο αυτοκράτορας του Γερμανικού Έθνους και όχι ο αντίπαλός του Πάπας της Ρώμης. Αυτή η στάση του τον οδήγησε το 1302 στην πικρή εξορία για το υπόλοιπο της ζωής του, καθώς η εναντίον του δικαστική απόφαση έλεγε πως αν έπεφτε στα χέρια της γενέτειράς του Φλωρεντίας θα τον περίμενε η πυρά.

Ο εξόριστος Δάντης βρήκε καταφύγιο σε διάφορες ιταλικές πόλεις Βερόνα, Πάδοβα, Ραβέννα, όπου και πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου 1321.

Η ΘΕΙΑ ΚΟΜΩΔΙΑ: Ακολουθώντας την αριστοτέλεια φιλοσοφία περί ηθικής και αρετής ο Δάντης κατατάσσει τις αμαρτίες των κολασμένων σε πράξεις ακράτειας και σε πράξεις κακίας ή βίας. Ανάλογα με τ΄ αμαρτήματά τους βρίσκονται οι αιώνια καταδικασμένοι σε διαφορετικούς κύκλους που, πέφτοντας όλο και πιο βαθιά, έχουν για κέντρο τους τον Εωσφόρο. Στους εννέα κύκλους αμαρτιών της Κόλασης, τιμωρούνται αβάπτιστα μωρά και ενάρετοι (αλλά αβάπτιστοι), ειδωλολάτρες, φιλήδονοι, λαίμαργοι, άπληστοι και φιλάργυροι, μνησίκακοι, αιρετικοί, βίαιοι, απατεώνες, αποπλανητές, κόλακες, σιμωνιακοί, μάγοι και ψευδοπροφήτες, διεφθαρμένοι πολιτικοί, υποκριτές, κλέφτες, εσκεμμένα κακοί σύμβουλοι, αιρετικοί, κιβδηλοποιοί και τέλος προδότες των συγγενών, της πατρίδας, των φίλων και των ευεργετών τους, και στο βαθύτερο σημείο του Άδη τον γίγαντα Εωσφόρο να τυραννά τους μεγαλύτερους προδότες της (μέχρι τότε) Ιστορίας: Βρούτο, Κάσιο και Ιούδα.

«Αλλού είναι οι φλόγες που τρώνε τις σάρκες των αμαρτωλών, αλλού είναι φίδια, αλλού είναι πάγοι που κρατάνε σφηνωμένα μέσα τους σαρίδια τα σώματα των καταδικασμένων. (….) Ο Δάντης, οδηγημένος από τον Βιργίλιο, αντικρίζει τ΄ αποτρόπαια θεάματα, ακούει τους λόγους που είχαν επιβάλει την καταδίκη των αμαρτωλών, τρέμει από φρίκη (καμιά φορά όμως κι από συμπόνια), πολλές φορές δεν αντέχει το θέαμα (..) ξαφνιάζεται αντικρίζοντας στην Κόλαση πρόσωπα γνωστά που εξακολουθεί να τ΄ αγαπάει και να τα σέβεται (…), λυγίζει και σωριάζεται χάμω ακούγοντας την ιστορία και τον θρήνο της Φραντσέσκα ντα Ρίμινι και του εραστή της, γίνεται σε μια στιγμή άθελά του σκληρότερος κι από την Κόλαση (…), ακούει τον Οδυσσέα να του διηγείται το τελευταίο του ταξίδι, (…) (*)

Το μεγάλο κι αποκαλυπτικό ταξίδι του – ένα ταξίδι που, με συμβολικούς χώρους τους μεταθανάτιους τόπους διαμονής των θνητών, γίνεται στην ίδια την απέραντη και πιο πολύμορφη ανθρωπότητα – δεν έχει για τέρμα την Κόλαση (…)». (*)

Μιχαήλ-Άγγελος: «… για τον Δάντη μιλάω, για κείνον που το έργο του δεν το κατάλαβε ο αχάριστος λαός – ο λαός που ακριβώς μονάχα τους δίκαιους αρνιέται να σώσει….».

(*) Παν. Κανελλόπουλος «Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος», τόμος β΄.

ΣΧΕΤΙΚΑ

1 ΣΧΟΛΙΟ

Robin on Hood 15 Σεπτεμβρίου 2021 - 10:30

Ἄν μπεῖ κανεὶς στὸν κόπο νὰ διαβάσει τὰ ἔργα του εὔκολα καταλαβαίνει τὴν “φούσκα” Δάντης. Οὔτε γιὰ ἀπόφοιτους τοῦ νηπιαγωγείου δὲν κάνει.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ