Ακροδεξιά υποκουλτούρα και διαδικτυακό εμπόριο
του Κωνσταντίνου Μαυρίδη
Μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων απολαμβάνει μια βόλτα σε πάρκο της ολλανδικής πόλης Άρνεμ, πολύ κοντά στη γέφυρα που ήταν το επίκεντρο της φονικής μάχης ανάμεσα στα γερμανικά Ες Ες και τους Βρετανούς αλεξιπτωτιστές τον Σεπτέμβριο του 1944. Οι γονείς είναι πολύ νέοι και ντυμένοι στα μαύρα. Η γυναίκα φορά ένα μπλουζάκι με στάμπα ένα ελάφι και φόντο έναν ήλιο κι ένα χιονισμένο βουνό με το σύνθημα, «Σεβάσου τη Φύση», και ο άνδρας ένα μαύρο πουκάμισο πόλο με μαύρη κόκκινη λευκή ρίγα στον γιακά κι ένα διακριτικό στρογγυλό σήμα στο στήθος. Τα δύο παιδάκια, που φαίνεται πως είναι δίδυμα, είναι ντυμένα με πανομοιότυπα φούτερ με κουκούλα με τον αριθμό 88 σε γοτθικό στυλ. Τίποτε δεν προδίδει κάτι ύποπτο στην εμφάνισή τους, εκτός αν κάποιος κάνει τον κόπο να προσέξει τις λεπτομέρειες. Ο ήλιος πίσω από το ελάφι στο μπλουζάκι της κοπέλας είναι ο μαύρος ήλιος, ένα νεοναζιστικό σύμβολο που προέρχεται από το μωσαϊκό της Σάλας των Ιπποτών στο κάστρο του Βέβελσμπουργκ, εμπνεύσεως του αρχηγού των Ες Ες, Χάινριχ Χίμλερ. Το σηματάκι στο πόλο του άνδρα είναι μια προσεκτικά καμουφλαρισμένη στρογγυλή σβάστικα με φλόγες και τα 88 που φορούν τα δύο παιδάκια αποτελούν κωδικό του συνθήματος Χάιλ Χίτλερ και φόρο τιμής στο φονικό αντιαρματικό πυροβόλο των 88 χιλιοστών της Βέρμαχτ.
Μια γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο αποκαλύπτει ότι το μπλουζάκι με το σύνθημα, «Σεβάσου τη Φύση», ράβεται στη Γαλλία από έναν οίκο που έχει κι άλλα «ενδιαφέροντα» σχέδια, όπως ένα με τα γράμματα HTLR κι ένα ακόμη, με το επίσημο σύνθημα των Ες Ες, «Meine Ehre Heisst Treue» (η πίστη μου είναι η τιμή μου). Το μαύρο πουκάμισο πόλο είναι ιταλικής σχεδίασης, ραμμένο στην Κίνα και η εταιρεία πωλεί επίσης μπλούζες με τα αρχικά WPWW White Pride World Wide (Παγκόσμια Λευκή Υπερηφάνεια). Όσο για τα φούτερ με τα 88άρια φτιάχνονται στην Ουκρανία από ένα μαγαζί ονόματι Militant Zone, στο κέντρο του Κιέβου, που διοργανώνει συναυλίες με νεοναζιστικές μπάντες από Ευρώπη και Αμερική.
Θα πίστευε κανείς ότι οι εταιρείες που παράγουν αυτήν την «ιδιαίτερη» μόδα θα ήταν ελάχιστες και με περιορισμένο δίκτυο διανομής και πωλήσεις, αλλά μόνο έτσι δεν είναι. Η επιμελώς καμουφλαρισμένη εκδοχή των ναζιστικών συμβόλων έχει ανοίξει την αγορά όχι μόνο σε σκληροπυρηνικούς νεοναζί, αλλά και σε νέους, κυρίως άνδρες, που φλερτάρουν με την ακροδεξιά υποκουλτούρα, χωρίς να μοιάζουν με τους κλασικούς ξυρισμένους τραμπούκους με τα τζάκετ της αεροπορίας, τα στενά τζιν και τις αρβύλες, που φαίνονταν από χιλιόμετρα μακριά. Το παιχνίδι σήμερα είναι σαφώς πιο συμβολικό, αλλά και απείρως πιο επικερδές. Με το εμπόριο των νεοναζιστικών αξεσουάρ να έχει μεταφερθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου στο διαδίκτυο, δεν έχει σημασία πλέον πού βρίσκεται ο εν δυνάμει καταναλωτής ή τι είδους νομοθεσία ισχύει στην έδρα του σε σχέση με τα ναζιστικά σύμβολα. Οι παραγγελίες γίνονται απ’ ευθείας από τις εταιρείες παραγωγής και κάθε τοπική αντιναζιστική νομοθεσία μπορεί να υπερκεραστεί χωρίς καμία επίπτωση. Έτσι, η ακροδεξιά μόδα έχει καταφέρει να κάνει τους οπαδούς της να αποκτήσουν μια ισχυρή αίσθηση του ανήκειν σε μία παγκόσμια αδελφότητα, μέσω της κατανάλωσης και της ταύτισης με συγκεκριμένες μάρκες και αισθητική. Επίσης, η ένδυση με τα συγκεκριμένα ρούχα έχει λειτουργήσει ως μέσο ριζοσπαστικοποίησης μέσω συναυλιών, συναντήσεων για εξάσκηση στις πολεμικές τέχνες και καλοκαιρινών φεστιβάλ που προωθούν οι εταιρείες αυτές.
Για του λόγου το αληθές, η πιο γνωστή φίρμα ρούχων για το ακροδεξιό κοινό, η γερμανική Θορ Στάιναρ, με χρόνια στην παραγωγή αξεσουάρ με νεοναζιστικά συνθήματα και πωλήσεις εκατομμυρίων δολαρίων, έχει την έδρα της στο Ντουμπάι, όπου το λογότυπό της, ένας συνδυασμός δύο απαγορευμένων στη Γερμανία συμβόλων, του T-rune και του Wolfsangel (το δεύτερο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον και από τη Χρυσή Αυγή), είναι απολύτως νόμιμος. Μπορεί τα προϊόντα της να έχουν απαγορευτεί στη γερμανική επικράτεια, αλλά οι διαδικτυακές της πωλήσεις έχουν απογειωθεί τόσο παγκοσμίως όσο και στη Γερμανία, μια και τα νεοναζιστικά καλούδια έρχονται στον καταναλωτή αερομεταφερόμενα και ράβονται μάλιστα στο σοσιαλιστικό Βιετνάμ με την ένδειξη Fair Trade (και κοινωνικά ευαίσθητοι οι νεοναζί!).
Επίσης, η ρωσική εταιρεία ρούχων White Rex (Λευκός Βασιλιάς) με έδρα το Κίεβο, που ανήκει στον διαβόητο νεοναζί χούλιγκαν, Ντένις Νικίτιν, με στενές σχέσεις με το κίνημα Αζόφ, δραστηριοποιείται στο διαδικτυακό εμπόριο και ταυτόχρονα διοργανώνει αγώνες μεικτών πολεμικών τεχνών σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και κατασκηνώσεις εκπαίδευσης στην αυτοάμυνα στον δρόμο (βλ. ξύλο μεταξύ συμμοριών). Το μπλουζάκι της εταιρείας που έχει σπάσει ρεκόρ στις πωλήσεις είναι ένα στυλιζαρισμένο 88 που σχηματίζεται από οβίδες από το προαναφερθέν γερμανικό πυροβόλο των 88 χιλ. Ο Νικίτιν, που διοχετεύει τα κέρδη από τη White Rex στη χρηματοδότηση εθελοντών οπλιτών στις μάχες του Ντονμπάς, έχει θέσει το ρητορικό ερώτημα σε μια νορβηγική εφημερίδα: «Βλέπεις πουθενά σβάστικες ή άλλα ρουνικά σύμβολα ή εμβλήματα των Ες Ες; Τα ρούχα μας μπορούν να φορεθούν άνετα στην πόλη, αλλά αυτοί που τα φορούν μπορούν εξίσου άνετα να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Στο κάτω κάτω, το 88 είναι απλώς ένας αριθμός».
Μ’ αυτόν τον ύπουλο τρόπο δεν έχουμε μόνο μια απόπειρα δήθεν συμμόρφωσης με ό,τι είναι κοινωνικά αποδεκτό ή νόμιμο. Ουσιαστικά, είναι σαν να κοροϊδεύουν τους πάντες κι αυτό από μόνο του φαίνεται ως νίκη κατά της νομιμότητας ή κατά του κόσμου των καθώς πρέπει. Άρα, για έναν οργισμένο έφηβο, το να φορά κανείς αυτά τα ρούχα με τα κρυφά σύμβολα αποτελεί πράξη βουβής εξέγερσης και αντίδρασης στο κατεστημένο, που στην εποχή του διαδικτύου και της κοινωνικής απομόνωσης αποκτά μια ιδιαίτερη βαρύτητα πέρα από αποστάσεις και εγχώριους συσχετισμούς.
Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες οι ακροδεξιές οργανώσεις έχουν απλώς υιοθετήσει κάποιες πολυεθνικές φίρμες που δεν έχουν καμία σχέση με τον νεοναζισμό, για να επιτύχουν την ομοιομορφία και την αναγνώριση των ομοϊδεατών τους στον δρόμο. Οι Proud Boys φορούν τα πουκάμισα πόλο της εταιρείας Fred Perry με λογότυπο το στεφάνι από φύλλα δρυός (διότι η δρυς ήταν το κατεξοχήν σύμβολο του πανγερμανισμού) και τα αθλητικά παπούτσια της New Balance μόνο και μόνο γιατί φέρουν ένα κεφαλαίο Ν. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να φορέσει κανείς την κωνική κουκούλα της Κου Κλουξ Κλαν και να καίει σταυρούς ή να ανεμίζει την κίτρινη σημαία του Γκάντσντεν με τον κροταλία για να κάνει την πολιτική του δήλωση με την παρουσία του. Με μια βόλτα στο κοντινότερο εμπορικό, ένα ζευγάρι μαύρα New Balance και μια μπλούζα Fred Perry έχει φορέσει τη στολή της ανυπακοής στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και είναι «ορατός» στο «Άρειο Έθνος».
Έτσι κι αλλιώς, ιστορικά οι ναζί ανέκαθεν έδιναν υπέρμετρη έμφαση στην εμφάνιση και την εικόνα ακόμη και εις βάρος της ουσίας και της αλήθειας και είναι λογικό οι απόγονοί τους ν’ ακολουθούν παρόμοιες τακτικές. Μια υποψιασμένη ματιά στην ομοιόμορφη αμφίεση συγκεκριμένων ομάδων διαδηλωτών, στις πρόσφατες συγκεντρώσεις κατά των εμβολιασμών σε διάφορες ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις, είναι άκρως αποκαλυπτική για το πώς η συγκαλυμμένη νεοναζιστική μόδα έχει ήδη παγκόσμιο αποτύπωμα.
