Συνέντευξη στην Άντρη Χατζηχριστοδούλου από την Σημερινή
Τον κώδωνα του κινδύνου για τον δημογραφικό χαρακτήρα της Κύπρου κρούει ο κ. Νίκος Χρυσοστόμου, οργανωτικός γραμματέας του «Δημογραφικού και Μεταναστευτικού Ινστιτούτου», το οποίο δραστηριοποιείται στην Κύπρο από το 2013.
Μιλώντας στη «Σημερινή» για το Μεταναστευτικό, ανέφερε πως «η Κυπριακή Δημοκρατία αδυνατεί να υλοποιήσει το όποιο πρόγραμμα αντιμετώπισης της εισβολής των παράτυπων η παράνομων μεταναστών διά μέσου της Πράσινης Γραμμής», παρά την αναγνώριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξηγεί ποιες είναι οι επιπτώσεις του μεταναστευτικού στην κυπριακή κοινωνία και οικονομία, τονίζοντας πως είναι σε θέση να γνωρίζει πως υπάρχουν προτάσεις που μπορεί να συμβάλουν στην, έστω και μερική, αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας και ο κυριότερος λόγος που δεν υλοποιούνται είναι η έντονη διαφωνία κάποιον πολιτικών κομμάτων, που επικαλούνται ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αξίζει ν’ αναφερθεί ότι το «Δημογραφικό και Μεταναστευτικό Ινστιτούτο» εργάζεται ανελλιπώς τόσο για την ενημέρωση των πολιτών όσο και για να βρεθούν άμεσες λύσεις στο κύριο πλέον «εθνικό» πρόβλημα της Κύπρου.
Το μεταναστευτικό απασχολεί πολύ την κυπριακή κοινωνία. Τι είναι αυτό που εσείς βλέπετε να αλλάζει;
Η «εισβολή» «παράνομων», παράτυπων μεταναστών, ειδικότερα αυτών μέσω της Πράσινης Γραμμής, προκαλεί σοβαρή ανασφάλεια στην κυπριακή κοινωνία γενικά. Η μάστιγα των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων των τελευταίων χρόνων ενισχύει δραστικά αυτήν την ανασφάλεια για το μέλλον, που συνδέεται και με την εικόνα των ανεξέλεγκτων εισροών από θαλάσσης και ξηράς παράτυπων μεταναστών, οι οποίοι μάλιστα νέμονται τα ταμεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κυπριακό λαό. Η ανασφάλεια, βέβαια, είναι πολύ συχνά και προϊόν άγνοιας και κακής πληροφόρησης. Επισημαίνεται ότι κύριο ρόλο ενημέρωσης έχει το κράτος. Χωρίς κάποια σημεία ελπίδας στον ορίζοντα, η ανασφάλεια θα εξελιχθεί σε σοβαρές αντικοινωνικές συμπεριφορές.
Θεωρείτε πως η κυπριακή κοινωνία δεν μπορεί εύκολα να αφομοιώσει τους μετανάστες που έχουν έρθει;
Πρώτα απ’ όλα το μέγεθος του τόπου, η μοιρασμένη χώρα και τα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα, που χειροτερεύουν μέρα με τη μέρα, καταστούν αδύνατο για την κυπριακή οικονομία να αντιμετωπίσει και να αναλάβει την ευθύνη για μια τέτοιου μεγέθους ανθρωπιστική κρίση.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις για τη χώρα μας από τις αυξημένες ροές των μεταναστών;
1ον: Οι συνεχιζόμενες ροές παράτυπων μεταναστών δημιουργούν μια πραγματική συνεχιζόμενη απειλή για την ασφάλεια του τόπου.
2ον: Οι ροές παράτυπων μεταναστών και η εκμετάλλευση αυτών από εργοδότες αλλάζουν ραγδαία τη δυναμική της απασχόλησης. Η οικονομία της ελεύθερης αγοράς βασίζεται στην προσφορά και τη ζήτηση για την τιμολόγηση και τους μισθούς. Εάν υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού που διατίθεται σε μια αγορά, τότε οι μισθοί αυξάνονται. Εάν υπάρχει υπερπαραγωγή κάποιων προϊόντων, τότε η τιμή γι’ αυτά τα προϊόντα μειώνεται. Όταν υπάρχει λαθρομετανάστευση, η αγορά εργασίας αποκτά ξαφνικά περισσότερους εργαζόμενους και ως αποτέλεσμα η αξία της εργασίας τιμολογείται χαμηλότερα.
3ον: Η απότομη αύξηση των αριθμών παιδιών παράτυπων μεταναστών στα σχολεία και λόγω του ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι έτοιμο να εξυπηρετήσει αποτελεσματικά τις ανάγκες αυτών των παιδιών, δημιουργεί πρόβλημα και στα παιδιά των λαθρομεταναστών, που ακόμα δεν μπορούν να επικοινωνήσουν ή να παρακολουθήσουν τα μαθήματα στη γλώσσα διδασκαλίας, όπως επίσης δημιουργεί και σοβαρό πρόβλημα και στα Κυπριόπουλα.
Παρακολουθήσαμε στη Βουλή, στην επιτροπή για συζήτηση του Δημογραφικού, πως η κοινωνία μας είναι μια κοινωνία που γερνά, σε αντίθεση με τις πολλές γεννήσεις από αλλοδαπούς. Κινδυνεύει ο Ελληνισμός της Κύπρου με εξαφάνιση;
Αδιαμφισβήτητα είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε περισσότερα για τις γεννήσεις από παράτυπους μετανάστες, αλλά πιστεύω ότι αυτό το γεγονός αφορά τις παράλληλες επιπτώσεις που αφορούν το δημογραφικό πρόβλημα στην Κύπρο. Το κύριο δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο τόπος μας, σε σχέση με την υπογεννητικότητα, πρέπει να αντιμετωπισθεί με σοβαρό προγραμματισμό ξεχωριστά και κατ’ευθείαν. Η οικονομική δυσχέρεια και η ανασφάλεια που πηγάζει από την κακή διαχείριση του κυπριακού προβλήματος ενισχύει την ανασφάλεια των νέων να προγραμματίζουν το μέλλον τους και έτσι αναβάλλουν η αποφεύγουν τη δημιουργία οικογένειας. Η Στατιστική Υπηρεσία διαθέτει επικαιροποιημένα στοιχεία, που καταδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Ο Υπουργός Εσωτερικών έχει μιλήσει για εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία. Πιστεύετε πως αυτό είναι μια μορφή εισβολής;
Το μεγάλο επίτευγμα του Υπουργού Εσωτερικών είναι η αναγνώριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση του γεγονότος της εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού από την Τουρκία μέσω της Πράσινης Γραμμής. Αδιαμφισβήτητα η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από τους Τούρκους μέσω της (ανεξέλεγκτης) Πράσινης Γραμμής είναι μια αναίμακτη εισβολή, που σκοπό έχει την διά της βίας δημογραφική αλλοίωση των ελεύθερων περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά, και μέσα από έγγραφα που αποκαλύπτονται στον τουρκοκυπριακό Τύπο, τη δημογραφική αλλοίωση και των κατεχομένων. Το δικό μου προσωπικό συμπέρασμα είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αδυνατεί να υλοποιήσει το όποιο πρόγραμμα αντιμετώπισης της εισβολής των παράτυπων η παράνομων μεταναστών διά μέσου της Πράσινης Γραμμής, έστω και αν η αναγνώριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει στην Κυπριακή Δημοκρατία νέες δυνατότητες αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι υπάρχουν προτάσεις που μπορεί να συμβάλουν στην, έστω μερική, αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας και ο κυριότερος λόγος που δεν υλοποιούνται είναι η έντονη διαφωνία κάποιον πολιτικών κομμάτων, που επικαλούνται «ανθρώπινα δικαιώματα».
Τι είναι αυτό που πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος της Κύπρου για το μεταναστευτικό;
Πέρα από τις τρομακτικές εικόνες που διαχέουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας με πλοιάρια με εκατοντάδες «παράτυπους» μετανάστες να καταφθάνουν στα παράλιά μας, όπως επίσης και τις πληροφορίες που φθάνουν στ’ αφτιά μας από κατοίκους διάφορων περιοχών για μετανάστες που διασχίζουν την Πράσινη Γραμμή σαν «ξέφραγο αμπέλι», πρέπει να ομολογήσω ότι δεν είμαι σε θέση να εισηγηθώ τι θα ήταν χρησιμότερο και πόσα πρέπει να γνωρίζει ο κυπριακός λαός για το μεταναστευτικό. Ούτως ή άλλως πολλοί συμπολίτες μας που ζουν στις διάφορες πόλεις και γειτονιές όπου διαβιούν ομάδες από τους παράτυπους μετανάστες έχουν πολλά να μοιραστούν μαζί μας. Πιθανόν, μεταξύ άλλων υπηρεσιών που προσφέρει το κράτος, θα ήταν και η καλύτερη ενημέρωση από μια άλλη οπτική γωνία της ανθρώπινης πτυχής του μεταναστευτικού – από πού προέρχονται αυτοί οι άνθρωποι και γιατί; Όπως, επίσης, θα ήταν χρήσιμο ο καθένας από εμάς να γνωρίζει ξεκάθαρα τι ακριβώς κάνει το κράτος γι’ αυτούς και γιατί. Δηλαδή όσο πιο ξεκάθαρη είναι η εικόνα που περιβάλλει το μεταναστευτικό, τόσο πιο ασφαλείς θα νιώθουν και οι πολίτες.
Μεταναστευτικό, υπογεννητικότητα και γήρανση πληθυσμού: Η τριπλή απειλή
Αγκάθι στο δημογραφικό πρόβλημα της Κύπρου αποτελεί το μεταναστευτικό και οι γεννήσεις «μαϊμού» από αλλοδαπούς, με στόχο την εξασφάλιση υπηκοότητας, την ώρα που η υπογεννητικότητα από τους Κύπριους πολίτες οδηγεί στη γήρανση της κοινωνίας. Έτσι δημιουργείται η τριπλή απειλή που τροφοδοτεί τον κίνδυνο αφανισμού του δημογραφικού χαρακτήρα της Κύπρου.
Σε αυτήν τη διαπίστωση κατέληξαν πρόσφατα και οι βουλευτές μέλη της «AD HOC» επιτροπής για το δημογραφικό, οι οποίοι στην τελευταία συνεδρία τους συζήτησαν τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού για το 2021. Αν και η απογραφή πληθυσμού δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, τα πρώτα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Στατιστική Υπηρεσία τον περασμένο Μάιο καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος. Συγκεκριμένα, διαπιστώνεται πως σε μία δεκαετία καταγράφηκε γήρανση του πληθυσμού και παράλληλα μικρή αύξηση του ποσοστού ξένων υπηκόων. Ο πληθυσμός της Κύπρου, όπως φαίνεται στα υπό αναφορά στοιχεία, ανέρχεται στα 918.100 άτομα, καταγράφοντας αύξηση 9,2% (77.700 άτομα) συγκριτικά με την απογραφή του 2011, κατά την οποία ο πληθυσμός της Κύπρου έφτασε τα 840.400 άτομα. Την ίδια ώρα, ο συνολικός αριθμός ξένων υπηκόων ανέρχεται στις 193.300 και αντιστοιχεί στο 21,1% του συνολικού πληθυσμού.
Ο πληθυσμός γερνά
Παράλληλα, ενδεικτικά της γήρανσης του πληθυσμού της Κύπρου είναι τα στοιχεία που κατέθεσε πρόσφατα ενώπιον της Βουλής ο Πρόεδρος των Πολυτέκνων, Ντίνος Ολύμπιος. Σύμφωνα με αυτά, το 1976 οι νέοι στην Κύπρο αποτελούσαν το 25,4% του πληθυσμού, ενώ οι συνταξιούχοι το 10,1%, το 2011 το ποσοστό των νέων μειώθηκε στο 16,1% και των συνταξιούχων αυξήθηκε στο 13,3%, ενώ το 2022 το ποσοστό των νέων συρρικνώθηκε ακόμα περισσότερο, φτάνοντας το 15,9% και αντίθετα των συνταξιούχων αυξήθηκε στο 16,7%. Μέσα σε λίγα χρόνια, δηλαδή, αντιστράφηκαν τα ποσοστά, με αποτέλεσμα σήμερα οι συνταξιούχοι να είναι περισσότεροι από τους νέους.
Αυτό καταδεικνύεται και από τα πρώτα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού για το 2021, σύμφωνα με τα οποία το ποσοστό παιδιών ηλικίας κάτω των 15 ετών ανέρχεται στο 15,9%, ενώ στην απογραφή του 2011 έφτανε το 17,3%. Το ποσοστό ατόμων 15-64 ετών, που θεωρείται το ηλικιακό φάσμα του «οικονομικά ενεργού πληθυσμού», ανέρχεται στο 67,4%. Αύξηση 4,5% παρατηρείται στο ποσοστό ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, που στην απογραφή του 2021 φτάνουν στο 16,7%, ενώ στην απογραφή του 2011 ήταν 12,2%.
