Οι δύο χώρες αποκαθιστούν τις διπλωματικές τους σχέσεις στο Πεκίνο – Συμβολική νίκη της Κίνας
Συμβολική διπλωματική νίκη της Κίνας, και ανησυχία των Αμερικάνων βλέπουν τα διεθνή μέσα, στην πρόσφατη συμφωνία της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν αποκατάστασης των διπλωματικών τους σχέσεων.
Προηγήθηκαν 10 μήνες διαβουλεύσεων στην κινεζική πρωτεύουσα, με την συμμετοχή κορυφαίων Ιρανών και Σαουδαράβων αξιωματούχων. Την τελευταία εβδομάδα, στις διαπραγματεύσεις συμμετείχε ο ίδιος ο ισχυρός άνδρας της Κίνας, Σι Ζινπίνγκ.
Η συμφωνία, η οποία γνωστοποιήθηκε έπειτα από κοινή ανακοίνωση των δύο χωρών, και της Κίνας, προβλέπει επαναλειτουργία των πρεσβειών μέσα σε δύο μήνες, μια δήλωση αλληλοσεβασμού της κυριαρχίας των δύο χωρών, και δεσμεύσεις για την διερεύνηση σχημάτων στενότερης συνεργασίας στην οικονομία και το εμπόριο.
Κριτήριο για την ισχύ και την επιβίωση της συμφωνίας που μόλις υπογράφηκε, το τι θα συμβεί από εδώ και πέρα στην Υεμένη, η οποία αποτελεί το σημαντικότερο αγκάθι στις ιρανό-σαουδικές σχέσεις. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, που είχε υπογραφεί μεταξύ των ανταρτών Χούθι που υποστηρίζει το Ιράν, και της υποστηριζόμενης από τους Σαουδάραβες κυβέρνησης έληξε τον περασμένο Οκτώβριο, παρ’ όλο που έκτοτε επικρατεί σχετική ηρεμία.
Οι ΗΠΑ, δια στόματος του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών, Νεντ Πράις, χαιρέτισαν την διπλωματική εξέλιξη μεταξύ των δύο χωρών ενώ δήλωσαν ότι η Σαουδαραβική πλευρά τους κρατούσε ενήμερους για την εξέλιξη των συνομιλιών. Ωστόσο αρκετοί αναλυτές εξέφρασαν την ανησυχία τους, μήπως οι εξελίξεις σηματοδοτήσουν την περαιτέρω ισχυροποίηση του παράγοντα Κίνα στη Μέση Ανατολή.
Ούτως ή άλλως, η Κίνα αποτελεί σημαντικό εμπορικό και οικονομικό εταίρο τόσο της Σαουδικής Αραβίας όσο και του Ιράν, και έχει επιδιώξει τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τη νέα ζώνη του Μεταξιού να ενισχύσει ακόμα περισσότερο το ρόλο της –κάτι που εξ άλλου της έδωσε σημαντικά ερείσματα για την μεσολάβηση μεταξύ των δύο δυνάμεων.
Η Κίνα είναι ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους του Ιράν και αποτελεί τον μεγαλύτερο αγοραστή του ιρανικού πετρελαίου. Η Κίνα είναι επίσης ένας από τους κύριους προμηθευτές των εισαγωγικών αναγκών του Ιράν, που περιλαμβάνουν τρόφιμα, φάρμακα, και ηλεκτρονικά προϊόντα. Την ίδια στιγμή, παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Σαουδικής Αραβίας, ενώ η τελευταία αποτελεί τον μεγαλύτερο προμηθευτή πετρελαίου της Κίνας. Τα τελευταία χρόνια το Πεκίνο έχει πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις σε διάφορους τομείς της Σαουδικής Αραβίας, όπως η ενέργεια, η οικοδομή, η υγεία και ο τουρισμός. Πρόσφατα –τον Δεκέμβριο του 2022– συνάφθηκε ένα νέο πακέτο συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών, ύψους 30 δισ.$
Τόσο το Ιράν, όσο και η Σαουδική Αραβία, πιστεύουν ότι η Κίνα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό εξισορροπητικό ρόλο στην περιοχή, ιδίως καθώς οι Αμερικάνοι έχουν περιορίσει την παρουσία τους στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής σε σχέση με μία ή δύο δεκαετίες πριν.
Σημαντικό ρόλο, διαδραμάτισε επίσης η απόσυρση των ΗΠΑ από την συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, μια κίνηση που πολυδιαφήμιζε τότε ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλτ Τραμπ, ως κίνηση μιας νέου τύπου ‘διπλωματίας της πυγμής’ που προκαλέσει τον συνετισμό του καθεστώτος.
Παρ’ όλα αυτά, η Κίνα ανέλαβε πολύ περισσότερες πρωτοβουλίες στο κενό που δημιούργησε η αποχώρηση των ΗΠΑ, τόσο έναντι του Ιράν, όσο και σε ό,τι αφορά στην συνέχεια των ίδιων των διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά, και τις διαβουλεύσεις μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων χωρών, κάτι που τώρα σπεύδει να το κεφαλαιοποιήσει με το καλύτερο πλασάρισμά της στην περιοχή.
Το αν η συμφωνία διατηρηθεί, και δεν αποδειχθεί ένα διάλειμμα στην μακροχρόνια αντιπαράθεση, μένει να αποδειχθεί. Εντούτοις, η σύναψή της ανέδειξε τον ενισχυμένο ρόλο που διαδραματίζει η Κίνα. Δεν είναι η μόνη. Και η Ρωσία στρέφεται προς αυτήν, ιδίως με τα κεφάλαιά της, καθώς αυτά αποκλείονται από την Δύση λόγω των κυρώσεων που ισχύουν για την εισβολή της στην Ουκρανία.
O Ευρασιατικός άξονας, επομένως, ενισχύει την παρουσία του στην περιοχή, κάτι που προκαλεί σκεπτικισμό στους δυτικούς.
