Ρώσοι κατάσκοποι σε δράση… μέσω Βραζιλίας: Ο «μαθητευόμενος» στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ο σύζυγος της «Μαρίας Τσάλλα» και το κόλπο με τα αυθεντικά πιστοποιητικά
Οι New York Times φέρνουν στο φως μηνύματα που φέρεται να είχε ανταλλάξει το ζευγάρι των κατασκόπων το καλοκαίρι του 2021, όταν η Μαρία Τ. ζούσε στην Ελλάδα και ο σύζυγός της στη Βραζιλία. Από τα μηνύματα προκύπτει ότι ο Αρτέμ και η Ιρίνα (τα πραγματικά τους ονόματα) δεν ήταν ευχαριστημένοι με τις ζωές τους… (φωτ. Καθημερινή)
Από την Καθημερινή
O 30άρης Αρτέμ Σμίρεφ ζούσε με τη Βραζιλιάνα σύντροφό του στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου είχε μάλιστα και τη δική του επιχείρηση: μια εταιρεία που έκανε 3-D printing. Το διαμέρισμά του βρισκόταν κοντά στο αμερικανικό προξενείο. Αν και Ρώσος, ο Σμίρεφ παρουσιαζόταν ως Βραζιλιάνος και μάλιστα βέρος. Είχε, άλλωστε, τα έγγραφα για να το αποδείξει: το βραζιλιάνικο πιστοποιητικό γέννησης, το βραζιλιάνικο διαβατήριο και ένα βραζιλιάνικο όνομα, το Γκέρχαρντ Ντάνιελ Κάμπος Βίτιτς. Ο ίδιος μιλούσε άπταιστα πορτογαλικά, αλλά με προφορά, μια προφορά την οποία απέδιδε στο «γεγονός» ότι είχε περάσει πολλά από τα παιδικά του χρόνια στην Αυστρία, όπως υποστήριζε.
Ο Σμίρεφ πέρασε αρκετά χρόνια έτσι, ως «Βραζιλιάνος», στη Βραζιλία. Δεν ήταν ο μόνος.
Οπως αποκαλύπτουν οι New York Times, η Μόσχα είχε στήσει μια δική της «βιομηχανία κατασκόπων» εντός των συνόρων της Βραζιλίας. Τα μέλη του εν λόγω δικτύου, οι γνωστοί και ως «illegals», έσβηναν το ρωσικό τους παρελθόν και ξεκινούσαν από την αρχή, κάνοντας φιλίες, συνάπτοντας σχέσεις, σπουδάζοντας και δουλεύοντας. Ο στόχος τους, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι Τάιμς της Νέας Υόρκης, δεν ήταν να αναπτύξουν κατασκοπική δράση στη Βραζιλία, αλλά «να γίνουν οι ίδιοι Βραζιλιάνοι» και έπειτα, ως «Βραζιλιάνοι» πια, να αρχίσουν να αναπτύσσουν κατασκοπική δράση αλλού: στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλούνται οι NY Times, ένας τέτοιου τύπου εκ Ρωσίας ορμώμενος «Βραζιλιάνος» έγινε δεκτός σε αμερικανικό πανεπιστήμιο, ένας άλλος μετακόμισε ως ερευνητής στη Νορβηγία, δύο άλλοι κατέληξαν στην Πορτογαλία και πάει λέγοντας…
Ολα κυλούσαν χωρίς ιδιαίτερα εμπόδια για τη ρωσική πλευρά έως και τον Φεβρουάριο του 2022. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ήρθε να αλλάξει τα δεδομένα, αναζωπυρώνοντας το ενδιαφέρον αναφορικά με τα δίκτυα κατασκόπων της Μόσχας τα οποία «ανθούσαν» επί σειρά ετών, ειδικά σε χώρες που είχαν παραδοσιακά καλές σχέσεις με τη Ρωσία όπως ήταν, μεταξύ άλλων, και η Βραζιλία.
Βραζιλιάνοι πράκτορες, που δραστηριοποιούνται στον χώρο της αντικατασκοπείας, πέρασαν τα τελευταία τρία χρόνια κυνηγώντας αθόρυβα και μεθοδικά Ρώσους κατασκόπους, σε συνεργασία με τις υπηρεσίες πληροφοριών και άλλων χωρών: των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Ολλανδίας, της Ουρουγουάης κ.ά. Ετσι, κατάφεραν να αποκαλύψουν τις πραγματικές ταυτότητες τουλάχιστον εννέα Ρώσων πρακτόρων που ζούσαν στη Βραζιλία ως «Βραζιλιάνοι». Από αυτούς που ξεμπροστιάστηκαν, άλλοι συνελήφθησαν και άλλοι αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή, με προορισμό κατά πάσα πιθανότητα την ίδια τη Ρωσία.
Ο κατάσκοπος που πήγε για «μαθητεία» στο ΔΠΔ
Τον Απρίλιο του 2022, η ομοσπονδιακή αστυνομία της Βραζιλίας έλαβε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σήμα από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA). Ενας κάτοχος βραζιλιάνικου διαβατηρίου ονόματι Βίκτορ Μίλερ Φερέιρα, με πτυχίο από το αμερικανικό Johns Hopkins University, είχε έρθει στην Ολλανδία για να εργαστεί ως μαθητευόμενος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, την περίοδο που εκείνο θα ξεκινούσε να ερευνά τις καταγγελίες περί ρωσικών εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία. Οι Ολλανδοί τον αντιμετώπισαν ως ύποπτο και του αρνήθηκαν την είσοδο στη χώρα, με αποτέλεσμα εκείνος να επιβιβαστεί σε αεροπλάνο με προορισμό το Σάο Πάολο.
Σύμφωνα με τη CIA ωστόσο, ο Φερέιρα στην πραγματικότητα δεν ήταν Βραζιλιάνος. Ηταν Ρώσος και το πραγματικό του όνομα ήταν Σεργκέι Τσερκάσοφ.
Λίγες ημέρες αργότερα, πίσω στο Σάο Πάολο πια, Βραζιλιάνοι αστυνομικοί συνέλαβαν τον Τσερκάσοφ, ο οποίος όμως επέμενε ότι είναι «Βραζιλιάνος» και ότι είχε τα έγγραφα που το αποδεικνύουν. Πράγματι, τα βραζιλιάνικα έγγραφα που είχε στην κατοχή του ο Τσερκάσοφ ήταν αυθεντικά: το διαβατήριο, το πιστοποιητικό στρατολογικής κατάστασης κ.ά. Εκείνο που τον πρόδωσε, τελικά, ήταν το πιστοποιητικό γέννησης το οποίο, αν και αυθεντικό, περιείχε ψευδή στοιχεία. Σύμφωνα με όσα αναφέρονταν σε αυτό το πιστοποιητικό γέννησης, ο Φερέιρα (ή Τσερκάσοφ, σύμφωνα με τη CIA) είχε γεννηθεί στο Ρίο το 1989 και η μητέρα του ήταν Βραζιλιάνα. Οπως αποδείχθηκε ωστόσο, η γυναίκα που εμφανιζόταν ως μητέρα του δεν ζούσε το 1989. Είχε πεθάνει τέσσερα χρόνια νωρίτερα, χωρίς να έχει αποκτήσει παιδιά.
Μια πρακτική που έχει διαπιστωθεί ότι ακολουθούνταν από τη ρωσική πλευρά, ήθελε τους Ρώσους κατασκόπους να ιδιοποιούνται τα πιστοποιητικά γέννησης νεκρών, συνήθως νεκρών παιδιών, και να υιοθετούν τις ταυτότητές τους. Ειδικά στην περίπτωση του Τσερκάσοφ ωστόσο, ίσχυε κάτι άλλο: το πιστοποιητικό ήταν αυθεντικό μεν και δικό του, αλλά τα στοιχεία σε αυτό ήταν ψευδή.
Το κόλπο με τα «αυθεντικά» πιστοποιητικά
Οι περισσότερες χώρες στον κόσμο απαιτούν πιστοποιητικά από νοσοκομεία ή γιατρούς προκειμένου να εκδώσουν πιστοποιητικά γέννησης. Η Βραζιλία ωστόσο ειδικότερα, επέτρεπε εξαιρέσεις για όσους γεννιούνταν σε αγροτικές περιοχές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το μόνο που χρειάζονταν οι Αρχές προκειμένου να εκδώσουν ένα τέτοιου τύπου πιστοποιητικό ήταν το να δηλώσει κάποιος τη γέννηση παρουσία δύο μαρτύρων και το να δηλώνεται ότι τουλάχιστον ένας από τους δύο γονείς είναι Βραζιλιάνος. Οταν διαπίστωσαν ότι ακριβώς αυτή η αδυναμία του συστήματος είχε καταστεί αντικείμενο εκμετάλλευσης, οι Αρχές έπιασαν την άκρη του νήματος που θα τους οδηγούσε στην αποκάλυψη των πραγματικών ταυτοτήτων και άλλων κατασκόπων.
Σύμφωνα με το δικό του πιστοποιητικό γέννησης για παράδειγμα, ο Γκέρχαρντ Ντάνιελ Κάμπος Βίτιτς (πραγματικό όνομα Αρτέμ Σμίρεφ) είχε γεννηθεί στο Ρίο το 1986. Στην πράξη ωστόσο, ο ίδιος ήταν σαν να μην είχε υπάρξει στη Βραζιλία πριν από το 2015. Βραζιλιάνοι που είχαν συνεργαστεί μαζί του την περίοδο που εκείνος ζούσε στο Ρίο, μιλούν για έναν άνθρωπο που απέφευγε πεισματικά τις φωτογραφίες, που έδειχνε να έχει περισσότερα χρήματα από εκείνα που έβγαζε η επιχείρησή του, που έκανε ξαφνικά ταξίδια στο εξωτερικό και ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός με τον υπολογιστή του και την πρόσβαση στο internet.
Η «Μαρία Τσάλλα» και τα SMS
Ο Αρτέμ Σμίρεφ έφυγε από τη Βραζιλία ξαφνικά στα τέλη του 2022, προτού προλάβουν οι Αρχές να τον συλλάβουν, λέγοντας ότι πηγαίνει στη Μαλαισία. Είχε βγάλει εισιτήριο επιστροφής, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ. Συζυγός του ήταν η Ιρίνα Σμίρεβα, η Ρωσίδα κατάσκοπος που ζούσε στην Αθήνα ως «Μαρία Τσάλλα».
Επικαλούμενοι ως πηγή ξένες υπηρεσίες πληροφοριών, οι New York Times παρουσιάζουν, μάλιστα, κάποια από τα μηνύματα που φέρεται να είχε ανταλλάξει το ζευγάρι το καλοκαίρι του 2021, μηνύματα τα οποία δείχνουν ότι ο Αρτέμ και η Ιρίνα δεν ήταν ευχαριστημένοι με τις ζωές τους…
Τα επίμαχα SMS
ARTEM 💬
• Ξέρω πάνω κάτω πώς είναι όλα. Καμία ουσιαστική επιτυχία στη δουλειά που υποτίθεται ότι έπρεπε να έχω, δεν βρίσκομαι εκεί που θα έπρεπε εδώ και 2 χρόνια. Δεν μου έχουν μείνει καθόλου χρήματα, δεν έχω σύζυγο, είμαι άνω των 30, και η οικογένειά μου είχε πολλά προβλήματα. Απλώς δουλεύω και ελπίζω, γιατί πραγματικά έχω ελπίδα, αλλά κανείς δεν θέλει να νιώθει αποτυχημένος. Γι’ αυτό συνεχίζω να δουλεύω και να ελπίζω. Και δεν είναι αυτολύπηση, είναι απλώς η πραγματικότητα.
• Σκέψεις;
IRINA 💬
• Μπορείς σε παρακαλώ να σταματήσεις;
• Συγγνώμη, αλλά αυτό είναι πλέον ψυχική κακοποίηση. Σου το έχω πει ξανά και ξανά, ότι όλα είναι υποκειμενικά και τίποτα δεν είναι πραγματικά τόσο κακό, αλλά συνεχίζεις να το βλέπεις και να το λες έτσι — δεν μπορώ να σε βοηθήσω αν σκέφτεσαι έτσι. Δεν είμαι ψυχολόγος ούτε μάγος, και προσπαθώ και εγώ να βρω άκρη όπως όλοι.
IRINA 💬
• Αν θέλεις να πιστεύεις ότι η ζωή σου είναι χάλια, δική σου επιλογή. Oλοι έχουν προβλήματα.
• Είσαι υγιής, είσαι ελκυστικός, κάνεις μια δουλειά που δεν είναι άσχημη και γκρινιάζεις πάρα πολύ, εντάξει;
• Και κυρίως για κάτι που είναι θέμα οπτικής.
• Αν ήθελες μια φυσιολογική οικογενειακή ζωή, τότε έκανες λάθος επιλογή.
IRINA 💬
• Ναι, δεν είναι όπως το υποσχέθηκαν και είναι άσχημα. Βασικά σε ξεγελούν για να μπεις σε αυτό, και το βλέπω σαν κάτι κακό. Είναι ανέντιμο και μη εποικοδομητικό.
• Αλλά εδώ είμαστε τώρα.
• Προσπάθησε να απολαύσεις τα καλά πράγματα.
ARTEM 💬
• Προσπαθώ, ναι. Θα προσπαθήσω περισσότερο. Σε ευχαριστώ που μοιράστηκες την άποψή σου.
Ποια είναι η Ρωσίδα κατάσκοπος με το μαγαζί στο Παγκράτι
Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», η δράση της «Μαρίας Τσάλλα» αποκαλύφθηκε από την ΕΥΠ τον Ιανουάριο του 2023. Από τις έρευνες που διεξήγαγε προέκυψε ότι είχε εργαστεί συστηματικά για σειρά ετών προκειμένου να οικοδομήσει την ταυτότητα και το προφίλ της «Μαρίας Τ.» «Με κατάλληλη εκμετάλλευση προσώπων, διαδικασιών και φορέων, ώστε τελικά η αλλοδαπή “Irina” να ζει και να αναγνωρίζεται ως Ελληνίδα “Μαρία”, εξαπατώντας ακόμη και τους πιο κοντινούς της ανθρώπους στην Ελλάδα, που προφανώς δεν γνώριζαν την πραγματική της ταυτότητα», ανέφερε στην ανακοίνωσή της η ΕΥΠ για τη δράση της Ρωσίδας κατασκόπου.
Με πληροφορίες από New York Times
