του Νίκου Μελέτη από το Κυριακάτικο Έθνος
Θα δικαιωθεί μόνο από την Ιστορία
Το Διεθνές Δικαστήριο έκρινε ότι η άρνηση των ιταλικών δικαστηρίων να αναγνωρίσουν την ετεροδικία συνιστά παράβαση των υποχρεώσεών τους απέναντι στο γερμανικό κράτος
Για μία ακόμη φορά το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης απέδειξε ότι τα πολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα υπερισχύουν ως κριτήρια απονομής δικαιοσύνης και σε διεθνές επίπεδο, καθώς με την απόφασή του την Παρασκευή θέλησε να δώσει οριστικό τέλος σε κάθε προσπάθεια διεκδίκησης ατομικών αποζημιώσεων θυμάτων του ναζισμού από τη Γερμανία.
Η υπόθεση αφορούσε άμεσα και την Ελλάδα η οποία είχε παρέμβει στη διαδικασία υπέρ της Ιταλίας με επικεφαλής της ελληνικής νομικής ομάδας τον καθηγητή Στέλιο Περράκη, καθώς τα ιταλικά δικαστήρια είχαν κάνει αποδεκτή για εκτέλεση την απόφαση των ελληνικών δικαστηρίων για καταβολή αποζημιώσεων στα θύματα του Διστόμου. «Το Δικαστήριο θεωρεί ότι η άρνηση των ιταλικών δικαστηρίων να αναγνωρίσουν την ετεροδικία συνιστά παράβαση των υποχρεώσεών τους απέναντι στο γερμανικό κράτος», ανακοίνωσε ο δικαστής Χισάσι Οουάντα, κατά την ανάγνωση της απόφασης σε δημόσια συνεδρίαση στο Μέγαρο της Ειρήνης στη Χάγη.
Η διαδικασία στη Χάγη αφορά όχι απλώς τη συγκεκριμένη υπόθεση του Διστόμου ή του Αρέτσο της Τοσκάνης αλλά την επίκληση της ετεροδικίας και της ασυλίας των κρατών έναντι ατομικών προσφυγών για εγκλήματα πολέμου.
Το ιστορικό της διαδικασίας ξεκίνησε στις 23 Δεκεμβρίου του 2008 με την προσφυγή της Γερμανίας στο Δ.Δ. της Χάγης εναντίον της Ιταλίας με το επιχείρημα ότι επιτρέποντας την άσκηση αγωγών εναντίον της Γερμανίας παραβιάζει την αρχή σεβασμού της ασυλίας που έχει αναγνωρίσει το Διεθνές Δίκαιο για τη Γερμανία βάσει της αρχής της ετεροδικίας.
Το 2008 το ιταλικό Ανώτατο Δικαστήριο είχε επικυρώσει την καταδίκη του γερμανικού κράτους να αποζημιώσει τις οικογένειες 203 αμάχων που είχαν σκοτωθεί από τον γερμανικό στρατό τον Ιούνιο του 1944 στο Αρέτσο της Τοσκάνης.
Το χρονικό
Το Εφετείο της Φλωρεντίας είχε εξάλλου επικυρώσει το 2008 την απόφαση που είχε εκδώσει το 1997 το Πολυμελές Πρωτοδικείο Λιβαδειάς, καταδικάζοντας το γερμανικό κράτος να αποζημιώσει τις οικογένειες των 218 θυμάτων της σφαγής του Διστόμου στις 10 Ιουνίου 1944. Η ελληνική πτυχή της υπόθεσης ξεκινά το 1995 από τον νομικό και πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Ι. Σταμούλη, ο οποίος κατέθεσε αγωγή με την οποία οι κάτοικοι ζητούσαν αποζημιώσεις ύψους 60 εκατ. ευρώ για ηθική ικανοποίηση για τις θηριωδίες στο Δίστομο.
Το 1997 εκδίδεται η υπ’ αριθ. 137/97 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, η οποία δικαίωσε τους Διστομίτες και τους επιδικάζει αποζημίωση.
Το 2000 το γερμανικό Δημόσιο ασκεί αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου, η οποία όμως απορρίπτεται από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Καθώς η Γερμανία αρνήθηκε να καταβάλει την αποζημίωση που προέβλεπε η δικαστική απόφαση, ο Ι. Σταμούλης προχωρά σε αναγκαστική εκτέλεση κατά των περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού Δημοσίου στην Ελλάδα.
Το γερμανικό Δημόσιο ασκεί αμέσως ανακοπή (το 2002), η οποία γίνεται δεκτή από το ελληνικό δικαστήριο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει δυνατότητα καταβολής αποζημίωσης στους Διστομίτες.
Το 2004 ο Ι. Σταμούλης με την επίκληση του Κανονισμού 44/2001 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που επιτρέπει την εκτέλεση της αμετάκλητης απόφασης δικαστηρίου σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε., προσφεύγει στην Ιταλία, όπου το 2008 τελικά κηρύσσεται εκτελεστή η απόφαση του δικαστηρίου της Λιβαδειάς.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr
