Άρδην τ. 46 – Αφιέρωμα: «Ο πολιτισμός της παρακμής»

ΟΧΙ άλλη «πρόοδος»

Το τεύχος 46 του Άρδην (Μάρτιος-Απρίλιος 2004) περιλαμβάνει πέντε μεγάλες θεματικές ενότητες. Μία αφορά την Κύπρο, μία δεύτερη που αποτελεί ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων από κοινωνική και ιδεολογική άποψη καθώς και τρία «αφιερώματα». Το πρώτο πραγματεύεται την κρίση του πολιτισμού της παγκοσμιοποίησης, το επόμενο το Παγκόσμιο Κοινωνικό φόρουμ που έγινε στη Βομβάη, τέλος τη σχέση ατομισμού και κοινοτισμού.

Οι ε­κλο­γες της 7ης Μαρ­τί­ου 2004, το άθλιο σχέδιο Ανάν και η Ο­λυ­μπιά­δα ση­μα­το­δο­τούν  την ο­λο­κλή­ρω­ση μιας ι­στο­ρι­κής πε­ριό­δου, κα­τά την ο­ποί­α ο πα­ρα­σι­τι­σμός γι­γα­ντώ­θη­κε, η ε­ξάρ­τη­ση έ­φτα­σε στο ζε­νίθ, η κοι­νω­νι­κή και ε­θνι­κή συ­νο­χή στο να­δίρ, η έκ­πτω­ση α­ξιών και ο με­τα­μορ­φι­σμός έ­γι­ναν κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα, η πο­λι­τι­στι­κή αλ­λο­τρί­ω­ση ε­πε­βλή­θη α­νεν­δοί­α­στα. Η με­τα­πο­λί­τευ­ση έ­χει πλέ­ον κλεί­σει και το πο­λι­τι­κό της προ­σω­πι­κό α­πο­σύ­ρε­ται στα­δια­κώς α­πό το πο­λι­τι­κό προ­σκή­νιο.

Η κοι­νω­νί­α εισέρχεται σε έ­να νέ­ο κύ­κλο, ό­που το ε­ρώ­τη­μα που θα τε­θεί δεν θα εί­ναι πλέ­ον το ψευδοδίλλημα  πρό­ο­δος ή συ­ντή­ρη­ση, αλ­λά το ε­άν η α­ντί­στα­ση στην πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση θα εμ­φα­νι­στεί με τη μορ­φή μιας α­πλής συ­ντη­ρη­τι­κής α­να­δί­πλω­σης, ή θα α­νοί­ξει τον δρό­μο για έ­να κί­νη­μα α­να­νέ­ω­σης, που θα συν­δυά­ζει πα­ρά­δο­ση και οι­κο­λο­γι­κούς και κοι­νω­νι­κούς με­τα­σχη­μα­τι­σμούς με­γά­λης κλί­μα­κας, για μια κοι­νω­νί­α που θα ε­ξέλ­θει α­πό τον βρα­χνά της “προ­ό­δου”, προς έ­ναν κό­σμο οι­κο­λο­γι­κής και κοι­νω­νι­κής ι­σορ­ρο­πί­ας.

Σε ό,τι αφορά στη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία του δυτικού κόσμου αυτή βρίσκεται στο ναδίρ ενός πολιτισμού που, φθάνοντας έως την υπερβολή του ναρκισσισμού, καταστρέφει τις ίδιες τις βάσεις της δυτικής κουλτούρας. Μέσα σε έναν αιώνα, περάσαμε από τον Σαγκάλ στα… κόπρανα σε κονσέρβες, στα πτώματα ζώων σε φορμόλη και στο «κατασκευασμένο» πρόσωπο του Μάικλ Τζάκσον. Υπό το πρόσχημα της οικουμενικότητας επιβάλλεται ένα ενιαίο και μοναδικό πρότυπο, υποταγμένο στο «αόρατο χέρι» της αγοράς, μιας αγοράς που πλέον έχει καταστεί κενή οιουδήποτε νοήματος. Η «εποχή της ασημαντότητας», όπως τη χαρακτήρισε ο Καστοριάδης, σφραγίζεται όχι μόνον από το τέλος των ιδεολογιών, αλλά και την αντικατάσταση της τέχνης από το κιτς και τη διαφήμιση.

Κείμενα των: Κ. Καστοριάδη, Κρίστοφερ Λας, Θ. Στοφορόπουλου, Γ. Καραμπελιά, Θ. Ζιάκα, Ιωάννας Τσιβάκου, Μ. Μητρόπουλου, Μάνου Στεφανίδη, Κ. Μπλάθρα, Μάριου Ευρυβιάδη, Γ. Ιωαννίδη, Τ. Χατζηαναστασίου, Α. Αιμιλιανίδη, Χ. Ελισσαίου, Γ. Ρακκά, Νίκου Κόμπλα, Γ. Παπαγιαννόπουλου, Άκη Σιαμαντζούρα, Ηλία Σιαμέλα, Β. Φτωχόπουλου, Φρ. Εξάλλου, κ.ά.