Το Μακεδονικό, αφύπνιση και μικροεθνικισμός -

Συγγραφέας: Γιώργος Καραμπελιάς

Το Μακεδονικό διεκδικεί μια διττή όσο και αντιφατική παρουσία στα ελληνικά πράγματα. Από τη μια αποτελεί στοιχείο αφύπνισης και ενεργοποίησης απέναντι στην βαλκανική και την εθνική πραγματικότητα και από την άλλη μέσω αυτού εκφράστηκε ένας έκφραση ενός παρωχημένος και επικίνδυνος μικροεθνικισμός, επικίνδυνος για μια “μεγάλη” και οραματική πολιτική στα Βαλκάνια.

Γι’ αυτό και από την αρχή της εμφάνισής του, φάνηκε να τηρούμε μια αντιφατική στάση ανάλογη με την ίδια την αντιφατικότητα του φαινομένου. Από τη μια να κατανοούμε την οργή και την καταδίκη ενάντια στο φάντασμα του σλαβομακεδόνικου σωβινισμού που επανεμφανιζόταν, μια ξαφνική αναβίωση μιας αντιπαράθεσης που αιματοκύλισε και διαίρεσε τα Βαλκάνια για 80 χρόνια τουλάχιστον -από τη δεκαετία του 1860 έως αυτή του 1940- * από την άλλη θλιβόμαστε γιατί το Μακεδονικό υπήρξε παράγοντας απομόνωσης και γελοιοποίησης της Ελλάδας, μεγάλη ευκαιρία για τους Τούρκους να μας απομονώσουν στα Βαλκάνια και την διεθνή κοινότητα, όσο και για πολλούς άσπονδους φίλους μας σε Ανατολή και Δύση -κυρίως σε αυτή την τελευταία.

Γι’ αυτό και προσπαθούσαμε -τουλάχιστον μερικοί και δυστυχώς όχι τόσο πολλοί- να τηρήσουμε μια δύσκολη στάση: Nα υποστηρίζουμε τις κινητοποιήσεις ενάντια στην σοβινιστική υφαρπαγή του ονόματος και της ιστορίας της Μακεδονίας και ταυτόχρονα να επιθυμούμε το ταχύτερο δυνατό έναν συμβιβασμό -του τύπου Σλαβομακεδονία ή Βόρεια Μακεδονία- που θα επέτρεπε στην Ελλάδα να επανέλθει δυναμικά στην βαλκανική της πολιτική.

Σήμερα νομίζουμε ότι έχει αποδειχτεί η ευθυκρισία μιας τέτοιας επιλογής, όπως ίσως και η εξαιρετική δυσκολία της να εφαρμοστεί!

Το Μακεδονικό ως έδαφος επανεθνικοποίησης

Το Μακεδονικό αποτέλεσε αποφασιστικό παράγοντα επανεθνικοποίησης των Ελλήνων μετά από μια περίοδο άφρονης ευφορίας, ιδιαίτερα στη μεταπολιτευτική περίοδο, όταν η χώρα έμοιαζε να μετατρέπεται σε ένα τουριστικό θέρετρο της Δύσης. Το Μακεδονικό -αφυπνίζοντας ιδιαίτερα τον πληθυσμό της Βόρειας Ελλάδας- ήρθε να θυμίσει πως όχι μόνο δεν συνορεύουμε με τον Ατλαντικό, αλλά πως η εθνική ταυτότητα, η χωροταξική αναφορά αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της ανθρώπινης κοινωνικότητας. Επί πλέον ξανάφερε, έστω και μέσω της αρνητικής οδού, την Ελλάδα σε επαφή με τα Βαλκάνια. Μέσω του Μακεδονικού γίναμε και πάλι Βαλκάνιοι. Καταλάβαμε πως οι γεωπολιτικές πραγματικότητες είναι εδώ και συχνά μπορούν ανατρέψουν πολιτιστικές ταυτότητες και εξαρτήσεις. Μια Ελλάδα εκδυτικισμένη σε μεγάλο βαθμό-ειδικά οι ελίτ της- ξαναβρέθηκε στο έδαφός της, άρχισε να ασχολείται και πάλι με την ιστορία της. Μετά την τούρκικη απειλή από τα ανατολικά μας ήρθε το Μακεδονικό στα βόρεια να μας επαναφέρει στην πραγματικότητα. Και αν σήμερα το “Μακεδονικό” έχει περάσει σε δεύτερο πλάνο ωστόσο η πραγματικότητα της επανεθνικοποίησης παρέμεινε. Έστω και εάν αυτή η αφύπνιση θύμιζε συχνά μικρό παιδί που μαθαίνει να περπατάει μπουσουλώντας και να μιλάει κραυγάζοντας, Αυτό ήταν το τίμημα της αποεθνικοποίησης τόσων χρόνων.

Οι αρνητικές επιπτώσεις

Όμως υπήρξαν και σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Και αναφέρουμε μερικές.

Α. Μια άκαμπτη θέση -ούτε Μακεδονία ούτε τα παράγωγά της- μας δημιούργησε μεγάλα και σοβαρά προβλήματα στα Βαλκάνια εμποδίζοντάς μας να αναλάβουμε πρωτοβουλίες σε παμβαλκανικό επίπεδο αμέσως μετά την κατάρρευση του “υπαρκτού σοσιαλισμού”.

Β. Αυτή η στάση μας επέτρεψε στη Δύση να μας απομονώσει και να μας δυσφημήσει διεθνώς, απομόνωση που είχε αρνητικές συνέπειες και για τους Σέρβους και για τη συνοχή των Βαλκανίων.

Γ. Αποτέλεσε ιδανική ευκαιρία για τους Τούρκους να διεισδύσουν στα Σκόπια και να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν έναν άξονα Αλβανία-Σκόπια-Βουλγαρία ενάντια στην Ελλάδα και τη Σερβία και να προωθήσουν συνολικά τις τουρκικές διεκδικήσεις ενάντια στην Ελλάδα.

Δ. Επέτρεψε στο εσωτερικό της χώρας στις λεγόμενες “αντι-εθνικιστικές” δυνάμεις να συσπειρώσουν σχετικά εύκολα τις από παράδοση “διεθνιστικές” δυνάμεις της αριστεράς σε ένα “αντιμακεδονικό μέτωπο”. Αυτή η συσπείρωση είχε πολύ αρνητικές συνέπειες. Γιατί απομάκρυνε από τα εθνικά θέματα ένα σημαντικό ποσοστό διανοουμένων που ταλαντεύονταν για τη στάση που θα έπρεπε να ακολουθήσουν και τους έριξε στο στρατόπεδο του άκριτου ευρωπαϊσμού. Έτσι είδαμε τμήματα της αριστεράς που σε σχέση με το Κυπριακό ή την Τουρκία στο παρελθόν είχαν γενικά σωστή στάση να μεταβάλουν τη στάση τους με βάση το “Μακεδονικό”.

Ε. Τέλος και το σημαντικότερο ίσως, στο αντίπαλο στρατόπεδο, εκείνο των “εθνικών”, ενίσχυσε τις τάσεις στον “μικροεθνικισμό”, του τύπου: “αγώνας εναντίον όλων των γειτόνων μας, ως εχθρών της Ελλάδας”, τη στιγμή που ήταν αναγκαία μια “μεγάλη” εθνική αντισωβινιστική πολιτική στα Βαλκάνια, έστω και αν υποχρεωνόμαστε και σε μερικούς οδυνηρούς συμβιβασμούς.

Tι μπορεί να γίνει σήμερα

Σήμερα δυστυχώς με την αλλοπρόσαλλη πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων έχουν παγιωθεί ορισμένα αρνητικά χαρακτηριστικά, αλλά και το “Μακεδονικό” έχει επιστρέψει στις πραγματικές διαστάσεις του.

Αυτό που σήμερα πια μπορεί να γίνει είναι από τη μια να επιμείνουμε στο σύνθετο όνομα, που αποτελεί την έσχατη υποχώρηση που μπορούμε να κάνουμε -διότι βέβαια δεν μπορούμε να χαρίσουμε τη Μακεδονία αποκλειστικά στους Σλαβομακεδόνες- και από την άλλη να προωθήσουμε μια πολιτική σύσφιγξης των βαλκανικών σχέσεων. Μια τέτοια πολιτική θα υποχρεώσει την κυβέρνηση των Σκοπίων σε σταδιακή αναθεώρηση της σοβινιστικής της πολιτικής, δεδομένου ότι θα παραμένει έξω από τις βαλκανικές διεργασίες -έρμαιο των καλών διαθέσεων της Αλβανίας και της Τουρκίας. Γιατί οι Σλαβομακεδόνες απειλούνται κυρίως από την συμπαγή παρουσία και τον πιθανό αλυτρωτισμό της Αλβανικής κοινότητας και μια σταθεροποίηση των σχέσεών τους με την Ελλάδα, τη Σερβία και τη Βουλγαρία είναι απολύτως αναγκαία για να παραμείνει βιώσιμο το κράτος τους. Μια διαδικασία βαλκανικής συνεννόησης είναι όρος ζωής ή θανάτου για τους Σλαβομακεδόνες. Κατά συνέπεια δεν θα μπορούσαν να μείνουν έξω από αυτήν.

Το Μακεδονικό, αφύπνιση και μικροεθνικισμός

Κοινοποιήσεις:

Άρδην - Ρήξη

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ Cancel Reply