Στο τρίτο τεύχος του περιοδικού, εκείνο του Ιουλίου-Αυγούστου, μιλούσαμε ήδη για την σύγκρουση των πολιτισμών, ως βασικό τρόπο με τον οποίον εμφανίζονται στη σημερινή φάση της “παγκοσμιοποίησης” και του ενιαίου παγκόσμιου συστήματος οι διεθνείς αντιθέσεις και συγκρούσεις.
Γιατί πράγματι, αν στο παρελθόν η σύγκρουση “Ανατολής-Δύσης” έπαιρνε το χαρακτήρα μιας αντιπαράθεσης ιδεολογικών στρατοπέδων, σήμερα οι αντιπαραθέσεις στα πλαίσια ενός ενιαίου καπιταλιστικού κόσμου εμφανίζονται πολύ περισσότερο ως αντιπαραθέσεις πολιτισμών. Γι’ αυτό και ο Αμερικανός καθηγητής Χάντιγκτον, στις απόψεις του οποίου -περί σύγκρουσης πολιτισμών-αφιερώνεται το παρόν τεύχος, γίνεται ο κύριος ιδεολόγος της Δύσης στη σημερινή φάση.
Μέσα σε αυτή τη συγκυρία, η Ελλάδα αλλάζει ουσιαστικά γεωπολιτικά ταυτότητα. Παύει να αποτελεί οργανικό στοιχείο της Δύσης -ακόμα και η Ε.Ε. μας θεωρεί ξένο σώμα- και ο Χάντιγκτον προτείνει την εκδίωξη μας και από το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα μεταβάλλεται και πάλι σε μια χώρα των συνόρων που, παρά τα ιδεολογήματα περί “ενιαίας ορθοδοξίας”, δεν ταυτίζεται ούτε με τον σλαβικό ορθόδοξο χώρο. Αναδεικνύεται έτσι ο “ανάδελφος” χαρακτήρας μας και γι’ αυτό νοιώθουμε τόσο μόνοι σήμερα απέναντι στην Τουρκία, η οποία, με την στήριξη ή ακόμα και την προτροπή της Δύσης, μας απειλεί συρρίκνωση και πλήρη υποταγή.
Είναι προφανές πως δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε ούτε τις προσπάθειες να οικοδομήσουμε νέες συμμαχίες ιδιαίτερα με τον πλησιέστερο προς εμάς βαλκανικό και ορθόδοξο χώρο- ακόμα και με τίμημα την απώλεια κάποιων άλλων χαρακτηριστικών μας, ούτε μπορούμε να εγκαταλείψουμε εν μια νυκτί τις παλιές που συχνά έχουν μεταβληθεί βραχνά και σάβανο.
Όμως οι τύχες μας περνάνε από τα δικά μας χέρια. Εμείς -και εδώ και τώρα- θα πρέπει οικοδομήσουμε αυτόνομα περήφανα μια νέα ταυτότητα, μια ταυτότητα αντίστασης, ταυτότητα αγωνιστική, μια ταυτότητα εναλλακτική, να αναδείξουμε -έστω στα περιορισμένα πλαίσια του σημερινού έθνους-κράτους μας- κάποια στοιχεία από τον παλιό “μέγα ελληνικό κόσμο”.
Η ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗΣ – ΔΥΣΗΣ
Το παρόν τεύχος του Άρδην πολιορκείται, σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό, από την πληθώρα της ύλης και την αδυναμία να “στριμώξουμε” την ύλη ενός μηνιαίου κατ’ ουσίαν περιοδικού σε ένα διμηνιαίο. Έτσι εκλεκτές συνεργασίες όπως εκείνες του π. Μεταλληνού, του Μ. Ευρυβιάδη, του καθ. Κουφουδάκη, του Κ. Βεργόπουλου, του Χ. Ναξάκη, του Θ. Ζιάκα, του Σάββα Μιχαήλ του Δ. Μπάσογλου και πολλών άλλων ετεροχρονίζονται και μετατίθενται στο επόμενο τεύχος. Το αφιέρωμα για την παγκοσμιοποίηση διασπάται σε δύο μέρη και στο παρόν τεύχος θα παρουσιαστεί μόνον “η σύγκρουση Ανατολής-Δύσης” και η ανάδειξη του “συνοριακού χαρακτήρα” του ελληνικού χώρου.
Το κεντρικό ένθετο του περιοδικού αφιερώνεται λοιπόν στην καταγραφή της συζήτησης που οργάνωσε τον Φεβρουάριο το Άρδην στην Αθήνα, για την σύγκρουση Ανατολής-Δύσης και την πρόκληση Χάντιγκτον. Μίλησαν ως εισηγητές στην εκδήλωση, ο Χ. Γιανναράς, ο Κ. Ζουράρις, ο Γ. Καραμπελιάς και ο Θ. Στοφορόπουλος. Τις εισηγήσεις τους μεταφέρουμε αυτούσιες καθώς και ένα μεγάλο μέρος των παρεμβάσεων στη συζήτηση, από τους Β. Ξύδια, Χ. Λαζαρίδη, Ά. Ζεπάτο, Α. Καρατζά, Ν. Σωτηρίου, Δ. Κωστόπουλο, Γ. Σχίζα κ.ά. Το αφιέρωμα συμπληρώνει μια εκτενέστατη κριτική του Χάντιγκτον από τον καθηγητή Mc Neil και ένα “βιογραφικό” του Χάντιγκτον από τον Γ. Τσαγκρινό.
Για το θέμα της εκπαίδευσης γράφουν ο Λ. Βογιατζής και ο Α. Ναξάκης, συνδικαλιστές, καθηγητές της Μ. Εκπαίδευσης, με δύο αντιτιθέμενες απόψεις για την απεργία των καθηγητών, ενώ ο Γ. Αλεξάκης, πανεπιστημιακός και ο καθ. Δ. Ρόκος ασχολούνται με τα γενικότερα θέματα της εκπαίδευσης.
Ο Β. Φτωχόπουλος στρέφει τα πυρά του στους διανοουμένους του ελλαδισμού, ο Θ. Στοφορόπουλος γράφει για τις εξελίξεις στα εθνικά και ο Γ. Καραμπελιάς επισημαίνει πως η Δύση δεν στηρίζει απλώς τις τουρκικές επιλογές αλλά εν μέρει τις υποκινεί. Ο Γ. Παπαγιαννόπουλος διαγράφει τις κατευθύνσεις μιας εναλλακτικής στρατηγικής.
Για την εξέγερση των αγροτών γράφει έναν “υπέρ Θετταλών λόγο” ο Β. Στογιάννης, μέλος της Σύνταξης της Νέας Οικολογίας. Ο Φάνης Μαλκίδης παρουσιάζει την πραγματική φύση του “φιλέλληνα” Αμπντί Ιπεκτσί, ο Ο. Φωτιάδης γράφει για την παλλαϊκή άμυνα και την αντίληψη του μεγάλου Μακεδόνα για τον πόλεμο, ενώ ο Κ. Κύρρης μιλάει στο Μ. Δικαιάκο για την Κύπρο, την Τουρκία, τα Βαλκάνια, στο πρώτο μέρος μιας συνέντευξης-ποταμού. Ακολουθούν συνεντεύξεις από τους Βορειοηπειρώτες, τους Κούρδους του ΡΚΚ και του Αγίου Ανδρέα.
Για την Κίνα – την αναδυόμενη υπερδύναμη του 21ου αιώνα- με την ευκαιρία του θανάτου του Ντεγκ, γράφουν οι Β. Στοϊλόπουλος και Α. Σπυρόπουλος.
Στον τομέα της θεωρίας και του πολιτισμού, ο Β. Κοροβίνης παρουσιάζει την Έκλειψη του υποκειμένου, το βιβλίο του Θ. Ζιάκα-η Ε. Νάκου ετοιμάζει το…Ωροσκόπιο του Άρδην, ο καθ. Δ. Τσαρδάκης γράφει για την τόσο επίκαιρη “σημειολογία ενός δακτύλου”, ο Λ. Αποσκίτης, με την ευκαιρία της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, γράφει για τον πολιτισμό και τις δυνατότητες της Ελλάδας, ο Ν. Καββαδίας παίρνει μια συνέντευξη από τον Αλβανό σκηνοθέτη Κούτζιμ Κάσκου και ο Α. Σπυρόπουλος γράφει για τον γιουγκοσλάβο σκηνοθέτη Ντραγκόγεβιτς.
