του Γιώργου Λιλλήκα από το Άρδην τ. 88
Ομιλία του Γιώργου Λιλλήκα στην εκδήλωση του Άρδην με τον ομώνυμο τίτλο που πραγματοποιήθηκε στην Λευκωσία στις 10 Φεβρουαρίου του 2012.
Ό ταν ο Γιώργος Καραμπελιάς μου πρότεινε, το θέμα της σημερινής εκδήλωσης, σκέφτηκα πως κανένα άλλο ζήτημα δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο και η διατύπωση του πιο καίρια. «Ο Ελληνισμός σε Κρίση». Όχι σε οικονομική κρίση. Σε κρίση. Μια ευρύτερη, βαθύτερη και πολυδιάστατη κρίση. Μια κρίση που έχει βαθιές ρίζες στον πολιτικό πολιτισμό μας, όπως αυτός περίτεχνα καλλιεργήθηκε και διαχύθηκε σε μέρος της πολιτικής και πνευματικής ελίτ του Ελληνισμού.
Η οικονομική εξαθλίωση που σήμερα βιώνουμε, όπως και ο εθνικός εξευτελισμός που καθημερινά μαρτυρούμε, δεν είναι παρά δύο από τις πολλές εκφάνσεις της μεγάλης και βαθειάς κρίσης του Ελληνισμού.
Έξυπνα και συστηματικά μας υποβάλουν και μας επιβάλλουν την αντίληψη ότι, η οικονομική κρίση της Ελλάδας οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στα «έμφυτα» ελαττώματα του Ελληνικού λαού. Ασφαλώς και έγιναν λάθη στη διακυβέρνηση και στο σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής της χώρας. Ασφαλώς και υπήρξε κακοδιαχείριση, κρατική αναποτελεσματικότητα και διασπάθιση του δημόσιου χρήματος. Και βεβαίως όλα αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν. Πρέπει να ληφθούν μέτρα εκλογίκευσης των Κρατικών δομών και εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών. Κύρια, όμως, αιτία ήταν η πολιτική ανεπάρκεια που οφείλεται στη μειωμένη προσήλωση του πολιτικού προσωπικού, στην εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος, που αποτελεί τον μόνο αληθινό και αγνό στόχο που μπορεί να έχει η πολιτική ηγεσία μιας χώρας.
Αν, όμως, η οικονομική εξαθλίωση της χώρας οφειλόταν στον Ελληνικό γενετικό κώδικα, πως εξηγείται η οικονομική κρίση της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, Ιρλανδίας, κλπ; Μήπως όλοι αυτοί οι λαοί πάσχουν από τις παθογένειες και τα εθνικά ελαττώματα των Ελλήνων;
Άλλοι είναι οι ουσιαστικοί λόγοι που δημιούργησαν αυτήν την οικονομική κρίση. Κι αυτοί οι λόγοι έχουν να κάνουν με τις παθογένειες ενός οικονομικού και νομισματικού συστήματος, που αντέστρεψε την δημοκρατική αρχή, που ήθελε τα κράτη να ελέγχουν τις αγορές και τους λαούς να ορίζουν τις κυβερνήσεις τους και επέτρεψε τον έλεγχο των κρατών από τις αγορές και την επιβολή στους λαούς κυβερνήσεων που αποτελούν την επιλογή των τραπεζών και των οίκων αξιολόγησης.
Είναι ακόμη οι παθογένειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν της επέτρεψαν να προχωρήσει στην πολιτική ολοκλήρωση. Που εισήξε το Ευρώ ως κοινό νόμισμα χωρίς να υπάρχει κοινό Ευρωπαϊκό Κράτος αλλά μια χαλαρή Συνομοσπονδία Κρατών. Μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αδυνατεί να διασφαλίσει στους λαούς της Ευρώπης τα εθνικά τους κυριαρχικά δικαιώματα, την εδαφική ακεραιτότητα των Κρατών μελών της και να προστατεύσει την κοινωνική συνοχή.
Ενόσω η οικονομία ενός Κράτους μέλους έχει οφέλη από την κρίση που μαστίζει την οικονομία άλλου Κράτους μέλους, ενόσω αναπτύσσονται εθνικές πολιτικές ηγεμόνευσης της Ένωσης από τα ισχυρά Κράτη, ενόσω κάποια μέλη σκέφτονται υπερατλαντικά και ενεργούν Ευρωπαϊκά, το Ευρωπαϊκό όραμα θα παραμένει ανεκπλήρωτο και το Ευρώ θα ταλανίζεται από κρίση και αδιέξοδα.
Μπορεί, λοιπόν, η οικονομική και νομισματική κρίση να μην οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε «παθογένειες του Ελληνισμού», η διαχείριση της κρίσης, όμως, αποτελεί ένα κλαστικό τραγικό παράδειγμα, που απεικονίζει την κρίση της Ελληνικής πολιτικής κουλτούρας. Μιας κουλτούρας που καθορίζει την συμπεριφορά και τη στάση μας απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους μας, απέναντι στους Αμερικάνους και άλλους συμμάχους μας, απέναντι στους εχθρούς μας που επιβουλεύονται τα εδάφη μας. Απέναντι ακόμη και στην ίδια την ιστορία μας, στην εθνική μας ταυτότητα και στον Ελληνικό πολιτισμό. Η κρίση του Ελληνισμού έχει τις ρίζες της σ’ αυτή την κουλτούρα, για να μη πω ότι αυτή αποτελεί την πηγή της.
Η κρίση του Ελληνισμού οφείλεται στις αξίες που διαπνέουν το σύγχρονο πολιτικό και πνευματικό μας σύστημα. Ένα σύστημα αξιών που αναγνωρίζει ό,τι ξένο ως ανώτερο από το Ελληνικό. Ένα σύστημα αξιών που θεωρεί την επίδειξη υποτέλειας ως έκφραση ευγένειας και πνευματικής καλλιέργειας. Ένα σύστημα που ερμηνεύει την προάσπιση της πατρίδας ως έκφραση σωβινισμού, την καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης ως αρρωστημένο εθνικισμό, την διεκδίκηση των εθνικών συμφερόντων ως επικίνδυνη επιθετικότητα. Ένα σύστημα αξιών που μας οδηγεί στην αυτολογοκρισία, στην αποφυγή των όρων της «πατρίδας», της «ελευθερίας» και της «απελευθέρωσης», για να μην κατηγορηθούμε ως μιλιταριστές ή πατριδοκάπηλοι. Που ενοχοποιεί τον Ελληνισμό για τα δεινά του, έτσι ώστε να τα δεχόμαστε αγόγγυστα αλλά και η ό,ποια αντίδραση ή διεκδίκηση αποκατάστασης των δικαίων μας να παρουσιάζεται ως μια απαράδεχτη, προκλητική και ανάρμοστη πολιτική συμπεριφορά.
Η πολιτική αυτή κουλτούρα θέλει τον πολιτικό και πνευματικό κόσμο του Ελληνισμού, να αναζητά την αγάπη των συνομιλητών του αντί το σεβασμό τους. Μας θέλει να ζητιανεύουμε την αναγνώριση των ξένων ως μέσο επιβίωσης και ανέλιξης. Να συγκατανεύουμε σε σχεδιασμούς και σε πολιτικές που ακρωτηριάζουν και εξευτελίζουν τον Ελληνισμό, προκειμένου να μας χαρίσουν τον τίτλο του «σύγχρονου», του «μετριοπαθούς» και του «συνεναιτικού». Και ασφαλώς, η αγάπη των ξένων και η παραχώρηση όλων αυτών των ελκυστικών τίτλων, δεν προσφέρονται ως πολιτική αγαθοεργία. Προσφέρονται ως αντίδωρο στην εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, στη συγκατάθεση ή ανοχή μας απέναντι σε πολιτικές εθνικής εξάρτησης και κατάλυσης της εθνικής μας ανεξαρτησίας.
Σ’ ένα κόσμο που βρίσκεται σε συνεχή μετάλλαξη, σ’ ένα ιδιαίτερα ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον, ο Ελληνισμός δείχνει να έχει απολέσει την ιστορική του πυξίδα και το αγωνιστικό του πνεύμα.
Την ώρα που η Αμερική νιώθει το ασήκωτο βάρος της Κίνας και της Ασίας, που η Ευρώπη αμφιταλαντεύεται μεταξύ της αυτοτέλειας και της Αμερικάνικης εξάρτησης, που η Ρωσία επανατοποθετείται στον γεωπολιτικό χάρτη με διπλωματικό εργαλείο την ενέργεια, που η Τουρκία επιχειρεί να εδραιώσει το όραμα της νεο-οθωμανικής αυτοκρατορίας επιχειρώντας την ισλαμική διείσδυση στα Βαλκάνια, που το Ισλάμ στη Μέση Ανατολή ριζοσπαστικοποιείται, που το Ισραήλ αναζητά νέες συμμαχίες και ενεργειακές διεξόδους, ο Ελληνισμός δείχνει να παραμένει παθητικός θεατής και συχνά να εισπράττει τις αρνητικές συνέπειες των εξελίξεων. Δείχνει να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στο «εθνικό», που είναι και το μόνο «αληθινό», και «ωραίο» και σε νεόπλαστες και επίπλαστες ιδεολογίες, που στα πλαίσια της νέας παγκόσμιας τάξης, στοχεύουν στην αποδυνάμωση της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης των λαών ως μέσο για να καμφθούν οι αντιστάσεις τους. Είναι καιρός, όσοι, εδώ στην Κύπρο, προάγουν την κοσμοπολίτικη ταυτότητα, όσοι μας θέλουν να είμαστε «μόνο Κύπριοι» ή «περισσότερο Σύριοι», να συνειδητοποιήσουν ότι δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες αλλά υποσκάπτουν τον αντικατοχικό μας αγώνα.
Ο Ελληνισμός σήμερα, οικονομικά εξαρτημένος και πολιτικά αποπροσανατολισμένος, βρίσκεται αντιμέτωπος με προβλήματα εθνικής επιβίωσης. Η Τουρκία επιβουλεύεται και αμφισβητεί Ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Θράκη. Στην Κύπρο, ο Ελληνισμός του νησιού αγωνίζεται, στο βαθμό που οι πολιτικές ηγεσίες του το επιτρέπουν, για ανατροπή της Τουρκικής κατοχής. Η αντιμετώπιση αυτών των εθνικών απειλών καθηλώνεται από φοβικά σύνδρομα, που «φίλοι» και εχθροί, έχουν καλλιεργήσει στον Ελληνισμό. Φοβικά σύνδρομα που έχουν κλονίσει την αυτοπεποίθηση του Ελληνικού λαού. Έχουν τραυματίσει την εθνική αξιοπρέπεια και περηφάνια του Ελληνισμού, για να τον σύρουν σε μια αναχρονιστική οικονομική νέο-αποικιακή εξάρτηση, στην κηδεμόνευση του Ελληνικού κράτους και την κατάργηση της εθνικής του ανεξαρτησίας.
Ο Ελληνισμός έχει τεράστιες αντοχές ενόσω αντλεί δύναμη από την ιστορία, εμπνέεται από τον πολιτισμό και διαφυλάττει την ταυτότητα του. Το απέδειξε επιβιώνοντας σε πολύ αντίξοες ιστορικές συνθήκες. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, επιβάλλεται να αναστηλώσουμε τις μεγάλες αξίες του Ελληνικού πνεύματος, της ελευθερίας, της αμφισβήτησης, της δημιουργικότητας. Να δώσουμε ξανά ελπίδα στον Ελληνικό λαό. Να του εμπνεύσουμε ξανά την χαμένη του αυτοπεποίθηση. Να του αποκαταστήσουμε την πληγωμένη του εθνική περηφάνια. Να τον κάνουμε να πιστέψει στις δικές του δυνάμεις για την ανόρθωση και πρόοδο του.
Ο Ελληνισμός πρέπει να συνειδητοποιήσει πως τα εθνικά μας προβλήματα είναι αλληλένδετα και σε αλληλεξάρτηση. Οι απειλές είναι κοινές γι’ αυτό κοινός πρέπει να είναι και ο αγώνας μας. Γι’ αυτό απαιτείται μια ολοκληρωμένη πανεθνική στρατηγική που θα αντιμετωπίζει σφαιρικά αυτά τα προβλήματα, αλλά και θα ορίζει τη θέση και τον ρόλο του Ελληνισμού στον σύγχρονο κόσμο. Μια στρατηγική που θα στηρίζεται στην ρεαλιστική ανάγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος, χωρίς μυθοπλασίες και ψευδαισθήσεις.
Ο ελληνισμός μπορεί να ξαναβρεί το δρόμο του, αρκεί να ξεπεράσει τα φοβικά του σύνδρομα που τον οδηγούν σε συνεχείς εθνικές υποχωρήσεις και οδυνηρούς συμβιβασμούς και να διεκδικήσει δυναμικά αυτά που του ανήκουν. Τα παθήματα στο Κυπριακό μπορούν να αποτελέσουν πηγή άντλησης θετικών διδαγμάτων. Η Τουρκία αλλά και οι άλλες χώρες, ουδέποτε θα μας σεβαστούν αν εμείς οι ίδιοι δεν επιδείξουμε αυτοσεβασμό. Οι Τούρκοι δεν θα πάψουν να επιβουλεύονται τα εδάφη και τις θάλασσες μας επειδή εμείς συμπεριφερόμαστε υποτακτικά. Δεν θα ικανοποιηθούν επειδή οικειοθελώς υιοθετούμε τις πιο ακραίες απαιτήσεις τους. Αντίθετα η επεκτατική όρεξη τους θα μετατραπεί σε ακόρεστη επεκτατική βουλιμία.
Είναι καιρός, με ανεξάρτητο και ελεύθερο πνεύμα, ο Ελληνισμός να αναπτύξει μια δυναμική, πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική η οποία θα στηρίζεται σε συμμαχίες, που θα ορίζονται με μοναδικό κριτήριο την εξυπηρέτηση των εθνικών συμφερόντων. Οι ιδεοληψίες και οι συναισθηματισμοί στη διαμόρφωση πολιτικής μας οδηγούν σε παγίδες και ανεδαφικές προσδοκίες. Ο Ελληνισμός μπορεί και πρέπει να στηριχθεί στις δικές του δυνάμεις, στους Έλληνες, για να βρει το δρόμο του.
Να αξιοποιήσει με τόλμη και προς όφελος του τη γεωστρατηγική του θέση, να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην σταθεροποίηση και ανάπτυξη της ευρύτερης του περιοχής. Με δημιουργικότητα και φαντασία να εκμεταλλευτούμε το φυσικό πλούτο που διαθέτουμε, για να οικοδομήσουμε σύγκληση συμφερόντων με χώρες που μπορούν να μας συμπαρασταθούν. Να δημιουργήσουμε ισχυρά σύγχρονα και αποτελεσματικά κράτη ικανά να υπερασπιστούν την εθνική μας κυριαρχία έναντι οποιασδήποτε απειλής.
Το όραμα του Ελληνισμού δεν μπορεί να είναι επεκτατικό. Το όραμά μας για ένα δυνατό και δυναμικό Ελληνισμό είναι όραμα ελευθερίας και δικαιοσύνης. Είναι όραμα που σέβεται τους γείτονες λαούς αλλά επιβάλλει και το δικό τους σεβασμό προς τον Ελληνισμό. Το όραμά μας είναι όραμα ειρήνης, σε συνθήκες, όμως, ασφάλειας και ελευθερίας και όχι σε συνθήκες ευτελούς υποτέλειας.
Και αυτό το όραμα μπορούμε να το υλοποιήσουμε, αρκεί να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας και να αποβάλουμε τα φοβικά σύνδρομα και την υποτακτική συμπεριφορά.
