Τρομοκρατία, μηδενισμός και Ιερά Εξέταση

Του Σπύρου Κουτρούλη

Η τρομοκρατία και ο μηδενισμός, ενώ επικαλούνται τη δικαιοσύνη και τη ριζική απελευθέρωση, αναγεννούν την Ιερά Εξέταση. Πίσω από τη μηδενιστική εξέγερση υπάρχει το όραμα της απόλυτης εξουσίας που θεμελιώνεται πάνω στην βία. Ενώ μιλούν για απελευθέρωση, οι πράξεις τους οδηγούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα Μάικλ Άλεν Γκιλέσπι, υπήρξε ένας μηδενισμός πριν από τον Νίτσε, με κυριότερο εκπρόσωπο τον Φίχτε, που μέσα από το σύστημα του υπερβατικού ιδεαλισμού προβάλλει το υπερβατικό Εγώ ως τον τελικό κριτή. Ο Τουργκένιεφ, με το έργο του Πατέρες και γιοί περιγράφει το ρεύμα του ρωσικού μηδενισμού. Στην αρχετυπική μορφή του νεαρού Μπαζάρωφ ενσαρκώνεται ο ιδεότυπος του μηδενιστή. Οργανώσεις όπως η Ναρόνταγια Βόλια δημιουργούνται σε μεγάλο βαθμό από πρίγκιπες και αριστοκράτες. Ενώ χρησιμοποιούν μια ρητορική που προέρχεται από τις δυτικές κοινωνίες, η νοοτροπία τους έχει μεταφυσική υπόσταση. Με εσχατολογικό τρόπο επιδιώκουν τον επίγειο παράδεισο, αλλά κατορθώνουν την επίγεια κόλαση. Χρησιμοποιούν τη βία, αν και πολλές από τις πράξεις που τους αποδίδονται είναι έργο της ρωσικής μυστικής αστυνομίας.
Πιο καλά από τον Τουργκένιεφ, ο Ντοστογιέφσκι, στο έργο του Δαιμονισμένοι, αλλά και στον μύθο του Μεγάλου Ιεροεξεταστή, περιγράφει πώς ο συνδυασμός μηδενισμού και τρομοκρατίας οδηγεί στην αναζήτηση της εξουσίας δίχως όρια και στη δημιουργία μιας νέας Ιεράς Εξέτασης. Υπάρχει έτσι μια νοηματική συνέχεια ανάμεσα στον Νετσάγιεφ (κατήχηση του επαναστάτη), στον Λένιν, στον Στάλιν και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Όλα αυτά είναι γνωστά και τα έχουν αναλύσει επαρκώς στοχαστές όπως ο Αλμπέρ Καμύ, ο Κώστας Παπαϊωάννου και ο Εμίλ Σιοράν. Βεβαίως, στη χώρα μας αποδίδεται δημοσιότητα σε δημοσιογράφους, που ούτε πριν ούτε μετά την κρίση είχαν μια στοιχειώδη γνώση του φιλοσοφικού στοχασμού και της ιστορίας. Άλλωστε, στα μέσα ενημέρωσης βρήκε γόνιμο έδαφος για να καλλιεργηθεί ο αμέριμνος, χαζοχαρούμενος μεταμοντέρνος μηδενισμός, ο εθνομηδενισμός, αλλά και ο μηδενισμός στην πιο αυθεντική του εκδοχή.
Είναι βέβαιο ότι στην ελληνική κοινωνία υπάρχει ένα υπέδαφος απογοήτευσης που, όταν συνδυάζεται με τον φθόνο και το μίσος, αλλά και την άρνηση να ερμηνευθούν με σοβαρό τρόπο τα προβλήματα της χώρας, μπορεί να γίνει το όχημα προς την εξουσία για τους δημαγωγούς ή τους δημοκόπους ή, ακόμη χειρότερα, να καλλιεργηθεί η προσδοκία μιας νέας Ιεράς Εξέτασης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Δεκέμβρης του 2008 ήταν μια καθαρά μηδενιστική εξέγερση, που έγινε από γόνους μεσοαστικών στρωμάτων -αντίθετα με τα πληβειακά, που κατευθύνθηκαν προς τον νεοναζισμό- χωρίς να έχουν κανενός είδους όραμα. Ήταν αναπόφευκτο το ότι, κατά ένα περιορισμένο μέρος, θα κατέληγε στην τρομοκρατία. Στόχος η πρόκληση εμφύλιου πολέμου. Αλλά η εξουσία που θεμελιώνεται πάνω στη βία είναι απόλυτη και, φυσικά, δεν αυτοκαταργείται. Σε αυτή την περίπτωση, ενώ αρχικά εχθρός είναι ο αντίπαλος, στη συνέχεια θα είναι καθένας που έχει διαφορετική άποψη. Θα είμαστε πλέον στον ζοφερό κόσμο του ολοκληρωτισμού.