Πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε, το τριήμερο του Άρδην και της Ρήξης στη Θεσσαλονίκη για την εναλλακτική οικονομία και τον κοινοτισμό.
– Την Παρασκευή 21/09, συζητήσαμε με τον Κάρλος Σιμόν Φορκάδε, για τον τρόπο με τον οποίο η Κούβα αντιμετώπισε την σαρωτική κατάρρευση του σοβιετικού μοντέλου, μετά το 1989, και πως υιοθέτησε πολιτικές αυτάρκειας και εναλλακτικής οικονομίας.
– Το Σάββατο πραγματοποιήσαμε εκδήλωση με θέμα τις προοπτικές της εναλλακτικής οικονομίας και του κοινοτισμού στην Ελλάδα. Σε αυτήν μίλησε ο Μ. Βραχνάκης, για της προοπτικές πολύπλευρης ανάπτυξης (κτηνοτροφικής, γεωργικής, αγροτουριστικής) που κυοφορούν οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής υπαίθρου, ο Γ. Δαουτόπουλος για τις αντιφάσεις του κυρίαρχου διατροφικού μοντέλου της χώρας, αλλά και τις αδυναμίες των διάφορων εγχειρημάτων που ξεπήδησαν μέσα στα 2 τελευταία χρόνια της κρίσης. Τέλος, ο Κ. Νικολάου αναφέρθηκε στη δυνατότητα συγκρότησης ενός συναιτεριστικού εγχειρήματος διάθεσης βιολογικών προϊόντων απευθείας από τους παραγωγούς.
Τα βίντεο από τις εισηγήσεις των Γ. Δαουτόπουλου και Κ. Νικολάου, είναι διαθέσιμα εδώ κι εδώ.
Η ημέρα ολοκληρώθηκε με συντροφική κουζίνα – γλέντι στο στέκι μας.
– Τέλος, την Κυριακή, 23 Σεπτεμβρίου ακολούθησε η έκδρομη στο Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα, με ξενάγηση στον βιότοπο από τον βιολόγο Δ. Μπούσμπουρα.
Τέλος, επισυνάπτουμε την εισήγηση που πραγματοποιήθηκε από την πλευρά μας, στο πλαίσιο της συζήτησης του Σαββάτου:
***
Καλησπέρα σε όλους και σε όλες.
Σας καλωσορίζουμε όλους, στο στέκι του Άρδην και της Ρήξης, όπου μαζευτήκαμε σήμερα για να κουβεντιάσουμε πάνω στις πραγματικές προοπτικές που έχουμε ως κοινωνία, να αποτινάξουμε αυτήν την δεινή κατάσταση, να μεταβάλουμε ποιοτικά τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε. Δεν πρόκειται για μια συζήτηση στο ίδιο μήκος κύματος που είχαμε συνηθίσει μέσα στο ‘αντιμνημονιακό κίνημα’, για το χρέος, την Τρόικα, τις δυνατότητες της άμεσης πολιτικής ανατροπής της δεινής πορείας που έχει λάβει η χώρα.
Είναι περισσότερο μια συζήτηση για τις κοινωνικές προϋποθέσεις ώστε κάτι τέτοιο να γίνει εφικτό. Και εδώ είναι που εντοπίζουμε την μεγάλη ανάγκη να ανοίξει και να συστηματοποιηθεί μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την εναλλακτική οικονομία, τον κοινοτισμό, τη στροφή προς την περιφέρεια, και την ποιοτική αγροτική παραγωγή. Φαινόμενα που μπορεί να συντελούνται στο περιθώριο της σημερινής τελματωμένης κατάστασης, ωστόσο αποτελούν τα μόνα που ενέχουν μέσα τους θετικές προοπτικές, που μας επιτρέπουν να δούμε την κρίση ως ευκαιρία.
Αυτό που μπορεί να κάνει μια δημόσια συζήτηση, τώρα, είναι να μαζέψει όλα αυτά τα ατάκτως ερειμμένα φαινόμενα, και να τα συνθέσει μαζί με άλλα σ’ ένα ελληνικό εναλλακτικό μοντέλο απάντησης στην παρούσα εθνική και παγκόσμια κρίση.
Ως προς αυτό, έχουμε να κάνουμε δύο προκαταρκτικά σχόλια.
Πρώτον, για τη σημασία των φαινομένων αυτών καθαυτών. Έχουμε μια τάση να υποτιμάμε φαινόμενα όπως αυτό της πλατιάς εξάπλωσης δικτύων παράκαμψης μεσαζόντων, που ξεκίνησε πέρυσι με τις πατάτες, ή εκείνο της επιστροφής στην περιφέρεια –ως φαινόμενα δευτερεύοντα σε σχέση με το κύριο που αντιμετωπίζουμε. Κι όμως, τέτοιοι κοινωνικοί μετασχηματισμοί, που θα σημάνουν μια κάποια αστυφυγία από την Αθήνα και τα υπόλοιπα μεγάλα αστικά κέντρα, που θα αναπτύξουν την συνεργατική οικονομία και τον κοινοτισμό είναι απαραίτητοι όροι για την ανατροπή της συνθήκης εθνικής και κοινωνικής εξαθλίωσης που ζούμε. Διότι, πολύ απλά, σήμερα η κοινωνία μας είναι σε τέτοιο βαθμό μολυσμένη από τον παρασιτισμό, που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Κοιτάξτε τι ροπή έχει προς το κατακερματισμό, πόσο εύκολα επιστρατεύουν οι αντίπαλοί μας τον ‘κοινωνικό αυτοματισμό’ που στρέφει το ένα στρώμα εναντίον του άλλου σε μια τακτική διαίρει και βασίλευε, ώστε να περάσει αυτή η πολιτική εθελοδουλίας. Τούτο συμβαίνει, γιατί ακριβώς, έχουμε να κάνουμε με τάξεις αδύναμες, υπονομευμένες από τον παρασιτισμό, που δεν μπορούν να διαμορφώσουν κοινωνικές συμμαχίες, ένα μέτωπο για να σώσουν εαυτόν, και ευρύτερα την κοινωνία. Πάρτε τους δημόσιους υπαλλήλους: Με αμαρτωλές συνδικαλιστικές ηγεσίες, που εν πολλοίς είχαν συναινέσει στο κλεπτοκρατικό όργιο των αρχουσών τάξεων, και ένα μοντέλο δουλειάς πολύ υδροκέφαλο, και πολύ κοντά στον πυρήνα του παρασιτισμού, τώρα εμφανίζονται παντελώς αδύναμοι να πείσουν ακόμα και εαυτούς ότι έχει πια αξία να υπερασπιστείς τα δημόσια αγαθά –κι έτσι παραδίδονται μέσα από αδιέξοδους αγώνες στην κιμαδομηχανή της Τρόικα.
Αυτά τα φαινόμενα, τώρα, που περιγράφουμε μας αποκαθιστούν σε κάποιο βαθμό από τη μόλυνση του παρασιτισμού, και όσο πλατύτερα γίνονται, τόσο περισσότερο βοηθούν στο να υπάρξουν κοινωνικά στρώματα που έχουν φύσει και θέσει τη δυνατότητα να ασκήσουν μεγαλύτερη αντίσταση στην επέλαση την οποία βιώνουμε.
Δεύτερον και κλείνουμε, γιατί εδώ ο ρόλος μας είναι συντονιστικός και όχι εισηγητικός. Πιστεύουμε ότι τα φαινόμενα αυτά περιέχουν εν σπέρματι μέσα τους ένα μοντέλο βιώσιμο για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Και όταν λέμε βιώσιμου, εννοούμε βιώσιμου απ’ όλες τις απόψεις. Δηλαδή που θα μας επιτρέψει να σταθούμε τόσο στην παγκόσμια οικονομία, όσο και θα είναι βιώσιμο στο εσωτερικό, δηλαδή κοινωνικά δίκαιο, ισορροπημένο, οικολογικό. Ποια στοιχεία είναι αυτά; Πρώτον, η έμφαση στην αγροτική παραγωγή. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι το περιβάλλον, και μια παράδοση αρμονικής και δημιουργικής συνύπαρξης του ανθρώπου με αυτό. Δεύτερον, είναι η ιστορία, η παράδοσή μας, και η παιδεία που αυτή εμπεριέχει. Ο τουρισμός, ιδιαίτερα έτσι όπως δραστηριοποιείται σήμερα, βιομηχανικός και αρπακτικός, είναι μια προοπτική φτηνής εκποίησης του συγκριτικού μας πλεονεκτήματος. Το τσακίζει για μια βραχυπρόθεσμη ευημερία, που όπως είδαμε έχει πολύ κοντά ποδάρια.
Αντίθετα, ένα μοντέλο που θα είναι αποκεντρωμένο και αποφασιστικά στραμμένο προς την εσωτερική αγορά είναι βιώσιμο για τη χώρα. Ένα μοντέλο, που θα παράγει υψηλής ποιότητας αγροτικά προϊόντα (τα οποία ακόμα και σήμερα, στις συνθήκες του λυσσαλέου πλανητικού ανταγωνισμού είναι περιζήτητα στην παγκόσμια αγορά), αλλά και θα συνδυάζει την αγροτική παραγωγή με την μικρή και μεσαία, βέλτιστης τεχνολογίας δευτερογενή παραγωγή, μπορεί να βοηθήσει τη χώρα να σταθεί στα πόδια της. Και παρέχει την κατάλληλη, παραγωγική βάση, για να θυμηθούμε και τα περασμένα μαρξιστικά, για μια πολιτεία των Ελλήνων στηριγμένη στην κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα, την οικολογία και τον υψηλό πολιτισμό. Ούτως ή άλλως, ένα τέτοιο μοντέλο δεν απαντάει μόνο στις ιδιαιτερότητες της χώρας, και δεν πηγάζει μόνο από την κληρονομιά των δικών μας παραδόσεων. Έρχεται να συναντήσει ό,τι πιο σύγχρονο έχουν να κομίσουν τα παγκόσμια κινήματα χειραφέτησης, για ένα εξισωτικό μεταβιομηχανικό κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο που να υπερβαίνει τα αδιέξοδα του παρόντος συστήματος.
Αυτός είναι ο στόχος, και θα πρέπει να αξιοποιήσουμε ό,τι στοιχεία μας δίνει σήμερα η θλιβερή πραγματικότητα για να ξεκινήσουμε το ταξίδι μας προς αυτόν.