Παρασιτισμός και εκπαίδευση

742

Κοινωνικός παρασιτισμός και Τριτοβάθμια εκπαίδευση

 Του Δημήτρη Κρεμμύδα 

 Αντί προλόγου

Το κείμενο αυτό εστιάζει στις αδυναμίες του θεσμικού πλαισίου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το πώς αυτές καθίστανται όχημα διαιώνισης του κοινωνικού παρασιτισμού που ενδημεί τις τελευταίες δεκαετίες. Η χρήση πρώτου προσώπου και περιπτωσιολογίας χρησιμοποιείται για να περιγραφεί πιο παραστατικά η διάσταση του προβλήματος και σε καμία περίπτωση δεν επιχειρώ την ποσοτικοποίηση  των φαινομένων που παρουσιάζω. Η συνολική κριτική την οποία ασκώ έχει ωστόσο να κάνει με το γεγονός πως η Πανεπιστημιακή κοινότητα δεν φαίνεται να ενοχλείται, στην πλειοψηφία της, από φαινόμενα παρακμής και επίσης ότι η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου είναι ουραγός στην ατζέντα των διεκδικήσεων.

Το ερώτημα είναι απλό: Θα στέλνατε το παιδί σας σε Ελληνικό (Δημόσιο) Πανεπιστήμιο ; Και η  απάντηση, αυτή που καθοδηγείται από το κοντόφθαλμο συμφέρον του καθενός, είναι “Εξαρτάται”.

Ποιοι έχουν σίγουρο συμφέρον να στείλουν το παιδί τους στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο

Αν ήσαστε ένας από αυτούς που έχει την δυνατότητα να βολέψει σε κάποια θέση εργασίας το αξιοσέβαστο τέκνο του, αμέσως μετά την αποφοίτηση του, τότε το Ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι η καλύτερη, από κάθε άποψη επιλογή.

Να αναφέρω μερικές περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν απόλυτο συμφέρον να μπει το παιδί τους στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο:

1.       Καθηγητής σε κάποιο υπάρχον Πανεπιστήμιο. Κάπου θα του βρείτε μία θέση μόλις πάρει το πτυχίο του. Π.χ. γραμματέας στο εργαστήριο σας. Σε ερευνητικά προγράμματα φίλου σας. Αν έχει IQ κοντά στο μέτριο (και πάνω), σχεδόν σίγουρα μπορεί να παραλάβει την θέση σας ή κάποιου φίλου τέλος πάντων. Κλπ. Κλπ. Ακόμα και αν έχετε λεφτά, μακροπρόθεσμα, το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει πολύ καλύτερο λόγο “ποιότητας/κόστους” σε σχέση με τα ξένα πανεπιστήμια. Εκεί, σίγουρα θα μάθει, αλλά θα κοστίσει μία περιουσία. Ενώ εδώ είναι σχεδόν τζάμπα, με το μειονέκτημα ότι είναι αβέβαιο αν θα μάθει τίποτα. Επίσης στο εξωτερικό διατρέχει και τον κίνδυνο να αποτύχει. Εδώ, αποκλείεται να μην αποφοιτήσει.

2.       Πολιτικός (δεξιός, κεντρώος, αριστερός, κομμουνιστής, μέσα-σε-όλα). Οι προοπτικές είναι λαμπρές. Εκτός από ότι θα μπορέσει να θητεύσει σε κάποια κομματική παράταξη της σχολής του, εξαιρετικό σχολείο για την μετέπειτα πορεία του σαν κληρονόμος της θέσης σας, θα μάθει πάρα πολλά και χρήσιμα πράγματα. Για παράδειγμα, τα στοιχειώδη των διαπραγματεύσεων για την εκλογή καθηγητών, το πώς γίνονται τα μαγειρέματα με τις άλλες παρατάξεις, οι νοθείες στις εκλογές, τα απαραίτητα για την διοργάνωση εκδρομών στην Μύκονο και τρελών πάρτυ με σκυλιά της νύχτας, συντονισμό αφισοκολλήσεων, βαψίματα πανό, χτισίματα γραφείων, καταλήψεις, σκονάκια, τάβλι, κλπ. Επίσης αν δεν θέλει το παιδί σας να αναλάβει τα βάσανα της θέσης σας, πολύ πιθανό θα μπορέσετε να το βολέψετε σε κάποια θέση στο Πανεπιστήμιο. Θα μπορούσατε π.χ. να προσλάβετε τον γιο ή την κόρη ενός καθηγητή Πανεπιστημίου σε κάποια υπηρεσία όπου έχετε δόντι και σε αντάλλαγμα να σας τον διορίσει κοντά του (πιο λαϊκά αυτό ονομάζεται “αλλαξοκολιά καρέκλας”). Εννοείται πώς αν είστε και πολιτικός και πανεπιστημιακός, πράγμα που συνηθίζεται τα τελευταία 40 χρόνια, θα ήταν εντελώς ανορθολογικό να μην στείλετε το παιδί σας στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο.

3.       Αν έχετε πολύ κοντινή σχέση (π.χ. συγγενής, κουμπάρος, ιδιαίτερος υπουργού ή βουλευτή, κλπ) με πολιτικό ή πανεπιστημιακό πρόσωπο. Οι διαπροσωπικές σχέσεις στην Ελλάδα είναι τόσο ισχυρές, που οι συγγενείς και οι φίλοι συνηθίζουν να μοιράζονται τα προνόμια τους. Αν και με την κρίση τα πράγματα έχουν σφίξει λίγο, πολύ πιθανόν κάπου να βολευτεί το παιδί. Το πτυχίο του Ελληνικού Πανεπιστημίου θα του δώσει τα “τυπικά προσόντα”. Ίσως φυσικά να μην μπορεί να πάρει θέση τόσο καλή όσο οι προηγούμενες κατηγορίες, αλλά νομίζω όλοι πρέπει να προσαρμόζουμε τις απαιτήσεις μας. Γενικά όσοι έχουν εμπειρία από τον στρατό και τις παραμέτρους της βυσματό-διαδικασίας, έχουν μία πρακτική αντίληψη του τί εννοώ.

4.       Αν έχετε πιο μακρινή σχέση με πολιτικό (π.χ. κλακαδόρος δευτέρας διαλογής, 2ος εξάδερφος, κλπ) ή με πανεπιστημιακό (π.χ. γείτονας, 1ος εξάδερφος, κοκ), ενώ τα πράγματα προ κρίσης θα υπεδείκνυαν μία εύκολη σταδιοδρομία για τον αξιοσέβαστο απόγονο, τα πράγματα έχουν σφίξει λίγο. Φοβάμαι πως εντάσσεστε στην .επόμενη κατηγορία (“Για ποιους δεν είναι φτιαγμένο το Ελληνικό Πανεπιστήμιο”).

5.       Αν έχετε ένα σίγουρο και εξασφαλισμένο εισόδημα από την μαύρη (οικονομική) ζωή που κάνατε την εποχή των παχέων αγελάδων. Γιατροί, δικηγόροι, μεσίτες (όπλων και ακινήτων), κλπ. Για παράδειγμα αν κάπως καταφέρατε να έχετε μερικές δεκάδες εκατομμύρια σε κάποιο ελβετικό λογαριασμό, αν και θα ήταν ορθολογικό να πάτε να ζήσετε στην Ελβετία, αφού πρακτικά εκεί είναι η πατρίδα σας και να έρχεστε μόνο για διακοπές εδώ, αλλά –παράλογα– παραμένετε ακόμα σε αυτή την έρημη χώρα, το Ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι πολύ καλή επιλογή ! Εξηγούμαι. Το χειρότερο που μπορεί να πάθει ένας άνθρωπος που έχει ένα σκασμό λεφτά, αλλά είναι χωρίς δουλειά και ασχολία, είναι να πάθει κατάθλιψη και να καταλήξει σε μία κατάσταση ζόμπι (ζωντανού – νεκρού). Να ξοδεύει σαν τρελός από εδώ και από εκεί αλλά να μην του σηκώνεται τίποτα. Σίγουρα δεν το θέλετε αυτό για το εκκολαπτόμενο τέκνο σας. Η καλή ζωή θέλει και κάτι να σε τραβάει (ανέμελο φυσικά) και το Ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι όχι απλά φτηνή λύση (γιατί σίγουρα υπάρχουν αντίστοιχες ιδιωτικές λύσεις, ακριβοθώρητες ωστόσο), αλλά και πολύ ποιοτική. Εξηγούμαι. Το παιδί θα γραφτεί στο Πανεπιστήμιο –και καλά– για να σπουδάσει. Θα αρχίσει να πηγαίνει στα μαθήματα κάποιες εβδομάδες, θα κάνει γνωριμίες –αφού θα του έχετε παραχωρήσει και την Cayenne–, και μετά θα κόψει έχοντας κλείσει τον ενάρετο κύκλος της κοινωνικοποίησης. Άμα είναι και εαρινό εξάμηνο, ηλιόλουστα πρωινά σε καφετέριες, ρίχνοντας ζαριές στα τάβλια και ρουφώντας απολαυστικά με το χοντρό καλαμάκι τον φραπέ, μπανάκια σε χάι παραλίες κλπ. Κάποια στιγμή θα έρθει η ώρα να πάει να πάρει τα βιβλία, μπορεί και να τα ξεφυλλίσει, κάτι θα του μείνει. Τέλος πάντων, θα δίνει και εξετάσεις πού και πού, για να θυμάται το πώς είναι τα αμφιθέατρα, δεν θα έχει και τρελή επιτυχία, στο τέλος όμως -σίγουρα- θα τα καταφέρει. Κάτι τα σκονάκια, κάτι που οι καθηγητές δεν θέλουν να μαζεύουν χιλιάδες στις εξετάσεις και έτσι περνάνε και την “κουτσή Μαρία”, κάτι που σε μερικά μαθήματα αρκούν 2 ώρες διάβασμα, πιθανόν να μπορείτε να βυσματώσετε και κανέναν αξιότιμο καθηγητή, το  ευτυχισμένο τέκνο θα πάρει το πτυχίο του. 10 ή 15 χρόνια, δε έχει σημασία, άλλωστε εσείς έχετε και λεφτά και χρόνο. Παρακαλώ απλά ανάψτε ένα κεράκι στο “Πρώτη φορά αριστερά” που δίνει πλέον αυτή την δυνατότητα και σε εσάς, κάτοικο Ελβετίας, μία θέση στον ήλιο (οι υπόλοιποι γονείς διαβάστε το Σημείωμα #1). Μετά το πτυχίο, θα μπορούσατε να ανταλλάξετε κάποια από τα λεφτά σας με μία καρέκλα ανέμελης -πάντα- αεργίας για τον τροφαντό νέο σας, στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα, αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης.

Στην γενική περίπτωση, συμφέρον να στείλετε το παιδί σας στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο έχετε μόνο και μόνο αν για μετά, όποτε κι αν είναι αυτό, υπάρχει μία σίγουρη και βολική θέση για το παιδί σας. ΠΡΟΣΟΧΗ! Σίγουρη και ΒΟΛΙΚΗ! Εξηγούμαι. Π.χ. αν κατέχετε ένα μεγάλο και αξιοσέβαστο κατάστημα και θέλετε να παραδώσετε την διεύθυνση στο παιδί σας, αυτή είναι μία σίγουρη θέση αλλά δεν είναι βολική γιατί υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος αν ο οδηγός δεν ξέρει τις στροφές. Σε αυτή την περίπτωση, το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει ρίσκο. Π.χ. Θα μάθει τα απαραίτητα ώστε να μπορέσει να αναλάβει τα ηνία; Δεν είναι καθόλου βέβαιο και σίγουρα μπορείτε να το αντιληφθείτε γιατί έχετε πείρα με την ελληνική Δημόσια Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πότε είχατε να κάνετε με δασκάλους που φυσάγανε και πότε με δασκάλους αδιάφορους ή και επικίνδυνους (και πιο συχνά με περιπτώσεις κάπου ανάμεσα). Κάπως έτσι είναι η κατάσταση και στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Θα μάθει το παιδί ; Άγνωστο. Πάντως κανείς δεν θα το πιέσει να μάθει και κανείς δεν θα το ρωτήσει γιατί δεν πατάει στα μαθήματα και κανείς δεν ενδιαφέρεται αν περνάει τα μαθήματα με σκονάκια κλπ. Επίσης υπάρχει ο κίνδυνος το παιδί να πέσει σε μία κατάσταση που περιγράφω για την περίπτωση του Ελβετού-Μπαμπά (Γιατροί, δικηγόροι κλπ), με την διαφορά ότι εσείς ζείτε από την δουλειά σας και δεν έχετε την επιλογή να συντηρείτε το τέκνο εφ’ όρου ζωής. Και προσοχή ! Παίζετε το μαγαζί σας στα ζάρια! Αν είστε σε αυτή την κατηγορία, θα πρότεινα να κρατήσετε το παιδί σας κάποια χρόνια στο μαγαζί να μάθει την πρακτική δουλειά και μετά, αν έχετε τους πόρους να το στείλετε να σπουδάσει σε κάποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Αν δεν έχετε τους πόρους για κάτι τέτοιο, πρακτικά είστε στην παρακάτω κατηγορία.

 Για ποιούς δεν είναι φτιαγμένο το Ελληνικό Πανεπιστήμιο

Αν λοιπόν είστε απ΄ αυτούς τους μη προνομιούχους γονείς, που δεν έχουν μία σίγουρη θέση για το παιδί τους, τα πράγματα γίνονται δύσκολα. Αν το μέλλον του παιδιού σας συναρτάται άμεσα με τις ικανότητες που θα έχει αποκτήσει μετά το πέρας της εκπαιδευτικής διαδικασίας, το Ελληνικό Πανεπιστήμιο έχει αρκετές παγίδες. Κάποιες πιθανόν να αναφέρθηκαν σποραδικά, αλλά ανακεφαλαιώνω: Δεν υπάρχει καμία διαδικασία ελέγχου της ποιότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας για το τι τελικά κατέκτησαν οι απόφοιτοι. Αυτοί που του δίδαξαν, έκαναν καλά την δουλειά τους ; Άγνωστο, γιατί το Ελληνικό Πανεπιστήμιο έχει αλλεργία στην μέτρηση. Στην χώρα του Αριστοτέλη, έχουμε αλλεργία στην μέτρηση ! (θα τρίζουν τα κόκκαλα του πρώτου επιστήμονα της οικουμένης !). Ως προς την ποιότητα του εκπαιδευτικού προσωπικού, που θα μπορούσε να αποτελεί έναν δείκτη της ποιότητας των γνώσεων που θα λάβει το παιδί σας, υπάρχουν και εκεί προβλήματα. Κουτσοί-στραβοί συνυπάρχουν με άριστα ικανούς (στο παγκόσμιο επίπεδο) καθηγητές (και ένα σωρό ενδιάμεσες κατηγορίες). Συνυπολογίστε και το γεγονός ότι στα Ελληνικά Πανεπιστήμια υπάρχει σε μεγάλο βαθμό και το φαινόμενο του νεποτισμού (εκλέγω καθηγητή τον μπατζανάκη μου) και της ενδογαμίας (εκλέγω καθηγητή με κριτήριο τον αν έχει πάρει διδακτορικό από εμένα ή από κολλητό μου και όχι με βάση τα ακαδημαϊκά προσόντα). Τα πράγματα δεν είναι πολύ ρόδινα ούτε ως προς την ίδια την πράξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας; Τα περισσότερα μαθήματα εξαντλούνται σε 10-13 τετράωρες διαλέξεις χωρίς καμία άλλη απαίτηση, ενώ συνήθως στα Πανεπιστήμια του πολιτισμένου κόσμου υπάρχουν συχνά εργασίες, διάβασμα και ενδιάμεσες εξετάσεις, έτσι ώστε ο φοιτητής να κατανοεί και να χωνεύει αυτά που λέγονται στο μάθημα. Πάρα πολλές φορές τα ιδρύματα κλείνουν (από 1 εβδομάδα έως και μήνες) υπό τις ευλογίες των κομματικών παρατάξεων (το ονομάζουμε κατάληψη, και αυτό πάντα γίνεται “δημοκρατικά”, δηλαδή αποφασίζοντας ένα 10% του συνόλου), με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Με αυτά και με άλλα, το Ελληνικό Πανεπιστήμιο -δυστυχώς- δεν διαφέρει και πολύ από τα γνωστά των προηγούμενων εκπαιδευτικών βαθμίδων. Να κάνετε τον σταυρό σας να έχει τύχη το παιδί. Πρακτικά, ό,τι γνώσεις και αξίες του έχετε δώσει από το σπίτι του, γιατί τα λεφτά που πάνε στην εκπαίδευση δεν ξέρουμε πόσο τόπο πιάνουν (αφού κανείς δεν μετράει). Με άλλα λόγια, αν δεν έχετε τους πόρους να στείλετε το παιδί σας σε κάποιο Πανεπιστήμιο του εξωτερικού, διαβάστε την Σημείωση #1 και προσπαθήστε να του ξεκαθαρίσετε ότι ανήκει στους “φτωχούς” της κοινωνίας και ότι θα πρέπει να παλέψει για να ξεφύγει από την τρύπα αυτή.

 Αντί επιλόγου

Η κρίση και η έλλειψη ρευστότητας της οικονομίας σε συνδυασμό με το περιοριστικό και κρατικιστικό πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας, αναδεικνύει έναν νέο κοινωνικό διαχωρισμό: Αυτοί που έχουν την δυνατότητα να μεταδώσουν τα προνόμια στα παιδιά τους (οι Προνομιούχοι) και αυτοί που πλέον δεν μπορούν (οι μη-Προνομιούχοι). Οι Προνομιούχοι, στο υπάρχον σύστημα, έχουν διασφαλισμένη την μέσο-μακροπρόθεσμη δυνατότητα να διορίσουν τα παιδιά τους στο Δημόσιο ή σε ιδιωτική εταιρεία που μπορεί ακόμα να τρώει από το Κράτος. Οι μη-Προνομιούχοι, παρόλο που μπορεί οι ίδιοι να διορίστηκαν από τον πολιτευτή της περιοχής τους ή να απολαμβάνουν μία παχυλή σύνταξη από τα 50 τους, δεν είναι σίγουρο ότι στο μετά-κρίση σύστημα μπορούν να εξασφαλίσουν κάτι ανάλογο για τους απογόνους τους.

Παρεμπιπτόντως, στην φάση που είμαστε και με το βάθος της κρίσης, ακόμα και αυτοί που έχουν μία υγιή ιδιωτική επιχείρηση έχουν αρχίσει να αισθάνονται ότι ανήκουν στους μη-Προνομιούχους, καθώς η συνέχεια της επιχείρησης τους τίθεται υπό αμφισβήτηση. Είναι φανερό ότι η κρίση αποτελεί σημείο καμπής για τις συνθέσεις των επιμέρους ομάδων και ότι πιθανόν να συγχωνεύει κατηγορίες ανθρώπων που παλαιότερα είχαν κοινωνική ή ταξική απόσταση.

Θεωρώ ότι ο παράγοντας αυτός, της “διαδοχής των προνομίων”, στο ελληνικό πολιτισμικό πλαίσιο, μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα συντονισμού των επιμέρους ατόμων για την ανατροπή του μεταπολιτευτικού συστήματος προς μία πιο δίκαιη κοινωνία. Είναι φανερό ότι συμφέρον αυτών που μετά την κρίση έγιναν πλειοψηφία, των μη Προνομιούχων, είναι να συμφωνήσουν σε ένα σύστημα όπου τα αγαθά θα κατανέμονται στην κοινωνία όχι με το ισχύον οθωμανικό (μεταπολιτευτικό) σύστημα. Αντί δηλαδή η πρόσβαση στα αγαθά να εξαρτάται από την θέση που ένας κατέχει και να μεταβιβάζεται “κληρονομικώ δικαίω”, αντί οι συλλογικοί κανόνες πότε να ισχύουν και πότε να μην ισχύουν,  ανάλογα με την πρόσβαση στον εκάστοτε “πασά”, υπάρχει ευρύτερο συμφέρον να ισχύσει ένα σύστημα που θα σχετίζει την απολαβή με τον κόπο που κάποιος καταβάλλει και θα επιβάλλει καθολική δικαιοσύνη.

Το όραμα το οποίο θα συνενώσει τα πλήθη των μη-Προνομιούχων, είναι μεν μία μεγάλη συζήτηση, αλλά σε κάθε περίπτωση το συμπέρασμα είναι ότι η μεταπολιτευτική μορφή οργάνωσης της κοινωνίας και της οικονομίας έχει φτάσει στα όρια της. Οι λίγοι  Προνομιούχοι μπορεί ακόμα να νέμονται σχεδόν αποκλειστικά την χαμηλή παραγωγή του μεταπολιτευτικού μοντέλου που ακόμα κυριαρχεί, αλλά οι μη-Προνομιούχοι, είναι πλέον πλειοψηφία και έχουν κάθε συμφέρον να το αλλάξουν. Σκοπός είναι να υπάρξει ένας συντονισμός και μία συμφωνία για το τι θα είναι το καινούργιο.

Η παραπάνω συλλογιστική έχει εφαρμογή και στον Πανεπιστημιακό χώρο. Υπάρχουν πλέον, ποιοτικά και ποσοτικά, οι δυνάμεις αυτές -οι μη Προνομιούχοι- που έχουν συμφέρον να αλλάξουν τα πράγματα προς όφελος τους. Επιπλέον σε αυτόν τον χώρο δρουν κυρίως νέοι άνθρωποι οι οποίοι είναι αντιμέτωποι με την ανεύθυνη διαχείριση της χώρας από την γενιά των γονιών και των παππούδων τους, με την οποία οι τελευταίοι δέσμευσαν πόρους από το μέλλον των επόμενων γενεών για να εξασφαλιστεί η ασύνετη άνοδος του προσωπικού τους βιοτικού επιπέδου. Πέραν δηλαδή από το στοιχείο του συμφέροντος, στην περίπτωση του πανεπιστημίου μπορεί να υπάρξει και το πάθος για αλλαγή και σύγκρουση που χαρακτηρίζει κάθε νέα γενιά.

Έτσι η προσπάθεια για ένα Πανεπιστήμιο που θα είναι πραγματικά “του Ελληνικού Λαού” και όχι των επιμέρους μικρών και μεγάλων συμφερόντων, που θα αντιμετωπίζει δίκαια και ίσα “Προνομιούχους” και “μη Προνομιούχους”, ανταμείβοντας ανάλογα με τον κόπο και την ικανότητα του καθενός, είναι πέρα για πέρα ρεαλιστική.

Σημείωμα #1

Έρχεται ένα καινούργιο -υποτίθεται- νομοσχέδιο από την παράταξη του -υποτίθεται- “Πρώτη φορά Αριστερά”. Σε αυτό το νομοσχέδιο δίνεται -ξανά- η δυνατότητα στους φοιτητές να γίνουν “αιώνιοι”. Γιατί λέει δεν επιβαρύνουν τα ιδρύματα. Πράγματι, δεν τα επιβαρύνουν. Δεν κάθονται πάνω στην ταράτσα του κάθε ιδρύματος χιλιάδες αιώνιοι και από το βάρος τους να πέσει το ταβάνι και να μας πλακώσει. Αυτό είναι αλήθεια. Αδιαμφισβήτητα ! Είναι όμως γεγονός ότι όταν δίνεις την δυνατότητα σε κάποιον να αναβάλλει επ’ αόριστον μία απόφαση (π.χ. να ασχοληθεί με τις σπουδές του),  επιβαρύνεις ουσιαστικά τον ίδιο και την οικογένεια του, γιατί του περνάς το λάθος μήνυμα ότι δεν υπάρχει η ανάγκη του κόπου στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτά δεν ισχύουν φυσικά για τούς Ελβετούς-μπαμπάδες, που είναι άλλη μια φορά οι ευνοημένοι σε αυτό τον τόπο. Υπάρχει σίγουρα μία μερίδα φοιτητών (πόσοι ; δεν μετράω, δεν μετράω … είμαι “αριστερά”, γεννήθηκα για τον παράδεισο) που θα πρέπει να δουλέψουν παράλληλα με τις σπουδές τους και εύλογα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στον εκπαιδευτικό φόρτο. Ταυτόχρονα από το 1982, ο νόμος δίνει την δυνατότητα ανέγερσης εστιών και χορήγησης άτοκων δανείων σε αυτούς τους φοιτητές. Φυσικά οι νόμοι έμειναν στα χαρτιά. Αν η -υποτίθεται- “πρώτη φορά Αριστερά” θέλει να έχει ένα άλλοθι, ας φροντίσει άμεσα να ενεργοποιήσει τις δύο αυτές διατάξεις και να δώσει την δυνατότητα στους φοιτητές να αφοσιωθούν στις σπουδές τους. Επειδή όμως την κόβω ότι είναι της “περιπατητικής σχολής”, πολύ κουβέντα-λίγες πράξεις, μάλλον αυτά είναι ψιλά γράμματα. Δυστυχώς για την -υποτίθεται- “πρώτη φορά αριστερά”, δεν έχει πολύ χρόνο, γιατί το παιχνίδι έχει ξεκινήσει, οι παίκτες της βρίσκονται στο γήπεδο και παίζουν μπάλα… συγγνώμη, διαβάζουν ακόμα το εγχειρίδιο χρήσης του γηπέδου και οι αντίπαλοι έχουν ήδη βάλει τρία γκολ. Η κερκίδα έχει αρχίσει να μουρμουρίζει ….