Γεώργ. Ν. Καραμανζάνη*
Οι ακόλουθες σκέψεις γεννήθηκαν με έναυσμα την πρόσφατη σχετική επιχειρηματολογία που δημοσιεύθηκε στον Τύπο σχετικά με την αυξανόμενη επιθετικότητα της Τουρκίας και την δέουσα στρατηγική προς αντιμετώπισή της. Πολλά άρθρα γράφτηκαν και πολλές απόψεις διατυπώθηκαν από ειδικούς αναλυτές αλλά και πολιτικούς η επιχειρηματίες, όπως του κ. Λασκαρίδη, Προέδρου του Ιδρύματος Λασκαρίδη, ο οποίος και έχει προσφέρει σκάφη στο Πολεμικό Ναυτικό αλλά και των κυρίων Αλκ. Στεφανίδη, Υφυπουργού Άμυνας και Γ. Αμράνι Πρέσβεως του Ισραήλ και πολλών άλλων.
Η ανάγκη μιας στρατηγικής που θα συνδέει την ανάπτυξη με την άμυνα, επιβάλλεται από τις παρούσες περιστάσεις και ιδιαιτέρως από την πειρατική και ανεξέλεγκτη επιθετικότητα της γείτονος Τουρκίας, κράτους στρατοκρατικού από γεννήσεώς του, η ιδία υπόσταση και συνεκτική δομή του οποίου είναι κύρια ο στρατός και κατά δεύτερο λόγο η οικονομία ή οι εθνικοί ή άλλοι θεσμοί. Μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία αποτελείται από πολλές εθνότητες, τις οποίες κρατάει συνδεδεμένες η κυβερνητική στρατιωτικοκρατική ισχύς. Αντίθετα η Ελλάδα με ομοιογενή εθνικό κορμό έχει, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της κρίσης, επικεντρωθεί στην οικονομία με τα προβλήματα και τις προεκτάσεις της. Όμως θα τεκμηριώσουμε κατωτέρω, ότι ο εκσυγχρονισμός της άμυνας, απαραίτητος για την επιβίωσή μας στις κρατούσες συνθήκες, μπορεί άρρηκτα και αμφίδρομα να συνδεθεί με την οικονομική ανάπτυξη.
Δεν θα αναφερθώ στο απώτερο παρελθόν, όταν όλα τα βλήματα και πολεμικά υλικά του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-41 ήταν κατασκευασμένα στο Πυριτιδοποιείο ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ, που απασχολούσε πλήθος τεχνικών και εργατών.
Στην Μεταπολίτευση πάντως, ιδρύθηκαν και στελεχώθηκαν η Ε.Α.Β. (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) και η Ε.Β.Ο. (Ελληνική Βιομηχανία Όπλων) από την κυβέρνηση του Κων/νου Καραμανλή (1975), σε περίοδο και πάλι έντασης των Ελληνοτουρκικών. Βέβαια στην πορεία τους, δεν ακολούθησαν την καλπάζουσα σύγχρονη τεχνολογία, εγκλωβισμένες στην γραφειοκρατία του Ελληνικού Δημοσίου και τις δηλητηριώδεις πολιτικές και συνδικαλιστικές παρεμβάσεις. Έτσι η επιχειρηματική τους εξέλιξη ήταν φθίνουσα, μη δυνάμενη να ανταγωνιστεί τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια της εποχής.
Θα αναφερθούμε επίσης στην ιστορική Βιομηχανία ΜΑΛΚΟΤΣΗ, που είχε κινήσει επί μια 40/ετία με μηχανές εσωτερικής καύσεως την πλειονότητα των καϊκιών, τρακτέρ και αντλιών της Ελλάδας. Όταν το 1976-80 κινδύνευσε οικονομικά, οι αείμνηστοι καθηγητές του ΕΜΠ Ν. Δημόπουλος και Ν. Αθανασιάδης έκαναν έκκληση στον Υπ. Άμυνας Ευ. Αβέρωφ για τη διάσωσή της και πράγματι έγινε μεγάλη παραγγελία για τις ανάγκες του στρατού, άσχετα τελικά αν μετά από χρόνια η εταιρεία δεν μπόρεσε να επιβιώσει.
Αλλά και από την ταπεινή προσωπική μου εμπειρία στην 30/μηνη θητεία μου (1974-1976) ως εφέδρου ανθυποσμηναγού στην Πολεμική Αεροπορία, διαπίστωσα πόσο μπορεί να υπάρξει αμφίδρομη επωφελής σχέση μεταξύ της Εθνικής Άμυνας και της ανάπτυξης του τόπου. Τα περίπου 15 έργα που μελετήσαμε και εκτελέσαμε, πολλά προηγμένης τεχνολογίας, για τις ανάγκες της Πτέρυγας των Ραντάρ και της Σμηναρχίας Πυραύλων ΝΙΚΗ, όλα υλοποιήθηκαν από Ελληνικές εταιρείες και Έλληνες τεχνικούς. Θα αναφέρω μόνο ένα, την κατασκευή και εγκατάσταση σταθεροποιητών συχνότητος τεχνολογίας Thyristor, πρωτοποριακή εφαρμογή για την εποχή εκείνη, που υλοποιήθηκε επιτυχώς σε ηλεκτρολογικό εργαστήριο Έλληνα Μηχανικού, για τις ανάγκες της Σμηναρχίας ΝΙΚΗ και μάλιστα με ορθολογικό κόστος.
Κατόπιν των ανωτέρω, υπό τις σημερινές συνθήκες, όταν το πολυάριθμο Ελληνικό ανθρώπινο δυναμικό έχει υψηλή εξειδίκευση και δυστυχώς σταδιοδρομεί επιτυχώς στο εξωτερικό (brain drain), η σταθερή επιμονή στη σύνδεση άμυνας και ανάπτυξης είναι απαραίτητη συνθήκη επιβίωσης του έθνους από άποψη αμυντική – στρατηγική αλλά και οικονομική.
Στην παρούσα λοιπόν συγκυρία, θεωρούμε επίκαιρα σημαντικές και προτείνουμε τις ακόλουθες δράσεις:
-
Αποδέσμευση των επενδύσεων σε επιχειρήσεις, που ασχολούνται με την Εθνική Άμυνα, από τους μνημονιακούς περιορισμούς, ώστε να κτηθεί ελευθερία εθνικών αμυντικών επενδυτικών ενεργειών.
-
Συντονισμένη και επείγουσα αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, ακολουθώντας το παράδειγμα της Κύπρου, αφού είναι παγκοίνως αποδεκτή η αλληλεξαρτηση της ενέργειας με την ανάπτυξη και την άμυνα.
-
Πρόσκληση των Ελλήνων επενδυτών εσωτερικού – εξωτερικού (π.χ. εφοπλιστές) να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να επενδύσουν σε αμυντικές βιομηχανίες, όχι μόνο για τις ανάγκες των Ελληνικών ενόπλων δυνάμεων αλλά και με σύγχρονο εξαγωγικό και κερδοφόρο προσανατολισμό. Η ανώτερη αστική τάξη επι τέλους πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της έναντι της Πατρίδος και όχι μόνο να διεκδικεί τα δικαιώματα της. Ας παραδειγματιστούν από το παρελθόν, από τον αείμνηστο Ευεργέτη Γ. Αβέρωφ, τον Επιχειρηματία Μποδοσάκη και από όλους τους μεγάλους ευεργέτες από την Ήπειρο, την Αρκαδία και αλλού. Ας αφουγκρασθούν τέλος την δραματική συμβουλή-υποθήκη του Γέρου του Μωρηά, Θεοδώρου Κολοκοτρώνη στον Λόγο του στην Πνύκα προς την Ελληνική Νεολαία: « Η γνώση σας και ο πλούτος σας να μην είναι σκεπάρνι μόνο για το δικό σας το συμφέρον, αλλά και για το καλό της Κοινότητος. Και μέσα στο κοινό καλό βρίσκεται και το δικό σας».
-
Επενδύσεις εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων της Πολεμικής Αεροπορίας (αεροδρόμια – ραντάρ) ώστε, αυτά να λειτουργούν με απαιτητικές προδιαγραφές αξιοπιστίας, κι έτσι να υποστηρίζουν επιτυχώς τα υψηλής τεχνολογίας και κόστους αεροσκάφη.
-
Προώθηση δημιουργίας επενδύσεων για υλοποίηση ενός συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου, αμιγώς ελληνικού, για την άμυνα της χώρας. Υπάρχουν διεθνώς Έλληνες επιστήμονες στην επιστήμη και τεχνολογία των υπολογιστικών συστημάτων που μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά και ελληνικές εταιρείες που ασχολούνται με αντίστοιχες εφαρμογές υψηλοτάτης τεχνολογίας.
-
Πρόσκληση σε Κοινωφελή Ιδρύματα (π.χ. Ίδρυμα Στ. Νιάρχος ή Α. Ωνάσης) να αναλάβουν τα έξοδα συγκρότησης – εκπαίδευσης τουλάχιστον 40 μελών των Ενόπλων Δυνάμεων στον Υβριδικό – Ψυχολογικό πόλεμο σε ειδικές σχολές του εξωτερικού, πόλεμο τον οποίο ήδη υφιστάμεθα από την γείτονα.
-
Προώθηση επενδύσεων στην προηγμένη τεχνολογία DRONE – ANTI-DRONE για αμυντικές και άλλες ανάγκες, σε συνεργασία με κάποια ξένη εξειδικευμένη εταιρεία, ώστε να προαχθεί παραγωγή τέτοιων εφαρμογών και με εξαγωγικό προσανατολισμό. Είναι γνωστό ότι η Τουρκία έχει ήδη προχωρήσει στην κατασκευή πληθώρας τέτοιων αμιγώς τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
-
Ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων ή υπό σχεδιασμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που ασχολούνται με προηγμένη τεχνολογία και μάλιστα εκείνων που δραστηριοποιούνται στην επαρχία, ώστε να εντρυφήσουν στα διάφορα αμυντικά ηλεκτρονικά συστήματα με σκοπό τον συντονισμό και την συμπαραγωγή προϊόντων αμυντικής τεχνολογίας με εξαγωγικό χαρακτήρα.
-
Προώθηση δημιουργίας ή ανασύστασης ενός τουλάχιστον μεγάλου ναυπηγείου από Έλληνα επενδυτή, το οποίο θα έχει εξειδίκευση στην κάλυψη, τουλάχιστον μερικώς, του Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος. Η Τουρκία έχει ήδη επιδείξει τεράστια πρόοδο στον τομέα αυτό, ενώ εμείς από πρωτοπόροι το 1960 με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά (ανάθεση του Κ. Καραμανλή στον Στ. Νιάρχο) έχουμε καταντήσει ουραγοί.
Άλλωστε, όπως ήδη έχει επανειλημμένα γραφτεί, οι επείγουσες ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού είναι ανελαστικές. Έτσι, εφόσον η ανακοινωθείσα προμήθεια ικανού αριθμού Γαλλικών φρεγατών BELHARRA (κατά προτίμηση σε συμπαραγωγή) προχωρήσει κανονικά, το ανωτέρω Ελληνικό Ναυπηγείο θα πρέπει να ασχοληθεί συντονισμένα και με αποτελεσματική ταχύτητα στην κατασκευή τουλάχιστον 2-3 τύπων προηγμένων σκαφών:
-
-
Μεγάλων κορβετών (1500 – 2000 τόνων) και υψηλής ταχύτητας (άνω των 25-30 κόμβων) για τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού, της πλέον νεώτερης τεχνολογίας και με δυνατότητα αναβάθμισης και απορρόφησης ακόμη και εφαρμογών μελλοντικής τεχνολογίας και τοποθέτησης των πλέον προηγμένων οπλικών συστημάτων. Έτσι θα έχουν και εξαγωγικό χαρακτήρα.
-
Ταχέων περιπολικών (κάτω των 700 τόνων) αλλά υψηλής ταχύτητας άνω των 30 κόμβων, με προηγμένο οπλισμό για ταχείες επιχειρήσεις στο Αιγαίο. Επιπλέον ενός μικρότερου ταχύτατου περιπολικού προηγμένης τεχνολογίας ,το οποίο θα καλύψει τις μεγάλες ανάγκες του δεινώς δοκιμαζομένου Λιμενικού Σώματος.
-
Αυτές οι δράσεις απαιτούν συντονισμένη και γρανιτένια πολιτική βούληση, αλλά για την προώθησή τους είναι απαραίτητη η ολοκληρωμένη και θεσμοθετημένη δημιουργία του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας, που δεν θα εξαρτάται άμεσα από τις εναλλαγές των κυβερνήσεων και τις γραφειοκρατικές συναρμοδιότητες διαφόρων υπηρεσιών διαφορετικών υπουργείων. Αυτό θα λειτουργεί σε ένα ανώτατο επίπεδο και σε ένα κατώτερο συμβουλευτικό και γνωμοδοτικό επίπεδο με πληθώρα ειδικών αναλυτών και επιστημόνων.
Όμως για όλα αυτά απαιτείται εθνικό όραμα για το μέλλον της χώρας αλλά και όλου του Ελληνισμού. Και με το όραμα αυτό πρέπει να εμπνευστεί η πολιτική ηγεσία, η οποία θα το εμφυσήσει και κοινωνήσει στο λαό, στους πολίτες,και ιδία στους νέους και το εκπαιδευτικό σύστημα.
*Έφεδρος Αξιωματικός, Πολεμικής Αεροπορίας, MSc. Cambridge University