του Γιώργου Καραμπελιά
Σαν σήμερα πριν 37 χρόνια, η λιλιπούτεια στον ομαδικό αθλητισμό, Ελλάδα κέρδιζε την παντοδύναμη Σοβιετική Ένωση, την μια από τις δύο υπερδυνάμεις της εποχής. Αναδημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο από την ΡΗΞΗ τ. 29 που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1987 γιατί αποτυπώνει το πνεύμα της εποχής. Για να θυμούνται οι παλιότεροι και μαθαίνουν οι νεότεροι.
ΕΘΝΙΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΕΙΑ ΣΟΥ!
Ξαφνικά µέσα στην καλοκαιριάτικη και εθνική xαύνωση του σταθεροποιητικού προγράμματος που βαίνει κατά κρημνών και τον ξαφνικό καύσωνα ήρθε η εθνική Ελλάδας, ο Γκάλης, ο Πολίτης και οι υπόλοιποι να ξυπνήσουν µια απωθηµένη εθνική περηφάνεια και να διεκδικήσουν από τον Παπανδρέου και το Μητσοτάκη µια άλλη πρωτοκαθεδρία, έξω και πέρα από τις αθλιότητες της πολιτικής τους.
Ξαφνικά η Ελλάδα ανάμεσα στους πρώτους και in extremis πρώτη στην Ευρώπη στο μπάσκετ: Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για κάτι το τυχαίο. Η άνοδος του ελληνικού μπάσκετ είναι φανερή τα τελευταία χρόνια και στηρίζεται σε ορισμένα χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν την τόσο γνωστή και πατροπαράδοτη ελληνική παράδοση. Η εθνική μπάσκετ πρόσφερε τη μεγαλύτερη προσπάθεια στο τέλος του αγώνα σε αντίθεση µε κάθε ελληνική απόπειρα – και στον αθλητισμό – που μὲxρι σήμερα στηριζόταν στην ακριβώς αντίστροφη λειτουργία, ένταση στην αρχή κατάρρευση στο τέλος! Να λοιπόν µια ελληνική ομάδα που επιμένει στο τέλος της προσπάθειας και κερδίζει. Το δεύτερο xαρακτηριστικό της ήταν η οµαδικότητα και η έλλειψη έκδηλου βεντετισμού. Και εδώ τον τόνο τον έδινε η µεγάλη βεντέττα, ο Γκάλης και ο προπονητής Πολίτης, που ιδιαίτερα ο πρώτος έκανε ένα μάθηµα αντιβεντετισμού και “επαγγελματικότητας”, που είναι οι γνωστές δηλώσεις και συνεντεύξεις των ηρώων του ποδοσφαίρου, τα “σκίσαμε” και τα άλλα τέτοια. Το στύλ Γκάλη, σκληρή προπόνηση, λίγα λόγια έξω από τη γήπεδο, σκληρή προσπάθεια µέσα σ’ αυτό, ήρθε να καταπλήξει ένα ολόκληρο έθνος.
Μια ομάδα τόσο έξω από το πνεύμα της μεταπολίτευσης και του αποκορυφώματος της της αλλαγής! Αυτή η χτυπητή διαφορά ανάμεσα στο πνεύμα και στο στυλ του μπάσκετ και το κραυγαλέο και κίτρινο λαϊκισμό της αλλαγής φάνηκε έκδηλα στα “ανοιχτά χαρτιά” της 22 Ιούνη µε θέµα το μπάσκετ όπου η χυδαιολογία και ο κιτρινισμὸς του ΠΑΣΟΚΤζή γενικού γραμματέα αθλητισμού Σαρρὴ ερχόταν σε χτυπητὴ αντίθεση µε το “πνεύμα” του μπάσκετ, χαμηλοί τόνοι στις εκδηλώσεις, ομαδικότητα, σοβαρότητα.
Το μεγάλο δίδαγμα του πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος μπάσκετ, υπάρχουν κάποιοι σ’ αυτή τη χώρα που δουλεύουν σοβαρά, που δεν αρκούνται σε κούφια λόγια και φρασεολογία, που μπορούν να κερδίσουν. Κι όταν αυτή η επιτυχία στο μπάσκετ συνδυαστεί µε την καλή παρουσία των ελληνικών οµάδων σε άλλα ομαδικά σπορ
όπως το πόλο και το βόλλευ, σε αντίθεση µε τον καλοπληρωμὲνο ποδόσφαιρο και τον κλασσικὀ αθλητισμό, ίσως να μπορούµε να μιλήσουμε για ένα φαινόμενο µε καθολικότερη σημασία που μπορεί να υπερβεί τα πλαίσια του αθλητισμού, “οι Έλληνες μπορούν να δουλέψουν ομαδικά και να κερδίσουν”. Μπορούν να είναι ψύχραιμοι σοβαροί και όχι “Φολκλόρ”.
Η εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του είναι κεντρικό σημείο για ένα λαό, και αν θέλουµε και για οποιοδήποτε επαναστατικό και ανατρεπτικό κίνημα. Όμως αν αυτή η εκδοχή των πραγμάτων µας χαροποιεί και
µας ενδιαφέρει υπάρχει και ο αντίποδας. Υπάρχει η αντίφαση, αντίφαση που χαρακτηρίζει την κοινωνία µας – ἡ μήπως και κάθε ανθρώπινη προσπάθεια και επίτευγμα;
Η νίκη στο μπάσκετ δεν θα σημάνει µόνο άνοδο της θέλησης και της αυτοπεποίθησης ενός λαού, θα σημάνει παράλληλα επέκταση της εμπορευµατοποίησης σε κάθε γωνία της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ήδη ο χορός των εκατομμυρίων και οι δωρεές των εφοπλιστών αντικατέστησαν τον “κότινο” της νίκης. Οι εταιρείες αθλητικών ειδών και οι …γυμναστές καραδοκούν για την διεύρυνση της αθλητικής βιοµηχανίας. Ο αθλητισμὸς από µορφή αυτοαξιο-ποίησης του ανθρώπου, από ελεύθερη και χωρὶς δεσμεύσεις δραστηριοποίηση του ανθρώπινου σώματος, από χαρά της προσπάθειας, από “νοὺς υγιής εν σώματι υγιές” μεταβάλλεται σε μια τεράστια βιομηχανία, σε “θέαμα” αναπαράσταση και παραγωγή, μίζερων ανθρώπων, παραγωγή αθλητικών τεράτων, που µια ελεύθερη δραστηριότητα την μεταβάλλουν µέσα από έναν τροµακτικό καταμερισμό εργασίας σε παραγωγή “αθλητών”, όπως παλιὰ θα λέγαμε π.χ. εργατών μεταλλουργίας ή τραπεζουπαλλήλων.
Αυτὸ είναι το τίµηµα της νίκης, και αυτό το τίμημα, σε κάθε άνθρωπο που θέλει να βάζει το μυαλό του στοιχειωδώς σε κίνηση, και όχι µόνο τους µυς του δεν επιτρέπει εύκολα και χωρὶς δεσμεύσεις να απολαύσει
την χαρά της νίκης. Αυτή η χαρά ήταν τουλάχιστον για το συγγραφέα αυτού του άρθρου πάντα μοιρασμένη. Αυτὸ το σύστημα που ζούμε δεν µας επιτρέπει να πανηγυρίσουμε αβίαστα, δυστυχώς, παρόλο που πανηγυρίσαμε. Οι χοροί δεν μπορούν να κρατήσουν.
Ίσως όμως αυτή να είναι η μοίρα της ανθρώπινης προσπάθειας. Και ποιός την ώρα που έβλεπε του Έλληνες να τρέχουν µε την ελληνική σημαία και να πανηγυρίζουν τη νίκη της εθνικής δεν θυμήθηκε πως µόλις πριν δύο μήνες οι ίδιοι οι “πανέλληνες” έτρεχαν στα σουπερμάρκετ, σε µια άλλου είδους εθνική κρίση.
Ας είναι πάντως, ας µη “μεμψιμοιρούμε” άλλο, Εθνική Ελλάδος γειά σου.
Αλλά υπήρχε και η άλλη πλευρά:
Πρόσφυγες σε ξένη γη
Απορεί ο «Αντιρρησίας» της Αυγής 10-6-87, ποιοι φώναζαν «Σλάβα, Σλάβα, Σοβιέτ» στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Και ρωτώντας φίλους του του «δόγματος» παίρνει την ταυτόσημη απάντηση πως επρόκειτο για «πολιτικούς πρόσφυγες». Και απορεί ξανά ο φίλτατος σχολιογράφος: «πόσο γρήγορα μεταδίδεται η γραμμή, έστω και αν πρόκειται απλώς για έναν αγώνα μπάσκετ».
Αδίκως απορείς φίλτατε. Πράγματι περί «προσφύγων» επρόκειτο. Πρόσφυγες που βρίσκονται σε ξένη χώρα και ζητωκραυγάζουν υπέρ της πατρίδας τους. Γιατί ποιός υγιής φίλαθλος θα χειροκροτούσε τους Ρώσους μετά από όσα συνέβησαν στον αγώνα μεταξύ των δύο εθνικών ομάδων, εκτός από τους «φανατικούς» του Χαρίλαου Φλωράκη;
Τυχαία μήπως απέφευγαν να χειροκροτήσουν την εθνική στον αγώνα της με τους Ρώσους ή μήπως τόσοι πολλοί Ρώσοι πήραν διαβατήριο, ώστε να χειροκροτούν την ομάδα τους στον αγώνα της εναντίον της Τσεχοσλοβακίας;
Δεν είναι όμως μόνο πρόσφυγες από τη σοβιετική πατρίδα τους -όπως και ο «συμπατριώτης» τους Τσέχος Κοτλέμπα που έστησε τη διαιτησία ώστε να προκριθούν οι Ρώσοι- είναι όπως φαίνεται και πράκτορες (εκτός των άλλων) και των οικονομικών συμφερόντων της πατρίδας τους. Έτσι δείχνουν οι επιτροπές που στήνει το ΚΚΕ στη Φωκίδα για να προωθήσει το «λαϊκό» αίτημα για πραγματοποίηση του ρώσικου εργοστασίου αλουμίνας στους Δελφούς. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το ποιές εφημερίδες διαμαρτυρήθηκαν με πρωτοσέλιδα άρθρα τους για την απόφαση του Αρχαιολογικού Συμβουλίου να μην εγκρίνει την πραγματοποίηση της επένδυσης στην Αγία Ευθυμία: Ο Ριζοσπάστης, η Πρώτη και το Έθνος του κ. Μπόμπολα, ναι, αυτού που παλιά έβγαζε τη «Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια».
Προς τι λοιπόν η απορία; Οι τριτοδιεθνιστές προλετάριοι που ως γνωστόν δεν έχουν πατρίδα άλλη από τη Σοβιετία, την πατρίδα του προλεταριάτου, είναι όντως πρόσφυγες στη χώρα μας. Ελπίζουμε μόνο να γυρίσουν γρήγορα πίσω πριν προλάβουν να κάνουν εμάς πρόσφυγες….
Διαβάστε ολόκληρο το τεύχος εδώ