Οι Κούρδοι του Λαυρίου και οι μάταιες ελπίδες κατευνασμού του Ερντογάν

624

του Γιώργου Ρακκά

Ο καταυλισμός των Κούρδων πολιτικών προσφύγων στο Λαύριο έκλεισε (η Τουρκία είχε προβεί σε αλλεπάλληλες καταγγελίες σχετικά, εδώ και πάρα πολλά χρόνια) και οι ένοικοί του μεταφέρθηκαν σε άλλες δομές. Όλοι απέδωσαν την εξέλιξη αυτή, στις προπαρασκευαστικές ενέργειες ενόψει της συνάντησης στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όπου, οι ΗΠΑ επιθυμούν να γίνει και από την Ελλάδα «μασάζ» στην Τουρκία, μήπως και αυτή αποδεχθεί την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Κακώς, κάκιστα. H συμμαχία μας με τους Κούρδους είναι στρατηγική (αφορά στην προοπτική εκδημοκρατισμού της Τουρκίας), ενώ η βελτίωση του κλίματος με το καθεστώς της, εντελώς συγκυριακή.

Η Ελλάδα, λοιπόν, πρέπει να αναβαθμίσει τις σχέσης της με τους Κούρδους, και όχι να τους χρησιμοποιεί για τις τακτικές της μανούβρες. Και πρέπει να το κάνει με τρόπο συντεταγμένο, μέσω διαύλων κοινωνίας των πολιτών και σχημάτων συνεργασίας της με το κράτος (ΜΚΟ, οργανώσεις αρωγής) που θα αφαιρούν τα (ούτως ή άλλως ανυπόστατα) επιχειρήματα της Τουρκίας περί «τρομοκρατών». Αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα, αν και θα έπρεπε. Η Τουρκία τα κάνει αυτά σε όλο τον κόσμο με την DIYANET, και οργανώσεις όπως IHH για οργανώσεις τύπου Αδελφών Μουσουλμάνων (και πιο ακραίες ακόμα). Και δεν μπορούμε να τα κάνουμε εμείς με δυνάμεις οι οποίες μάλιστα συνιστούν φορείς εκδημοκρατισμού, αποφονταμενταλισμού, ενώ παλεύουν για την πραγματική συνύπαρξη των εθνών και των λαών της Μέσης Ανατολής, και αγωνίζονται για την εκκοσμίκευση των πολιτευμάτων τους;

Μετά τους εκατέρωθεν σεισμούς, ένα ευρύτερο κλίμα έχει διαμορφωθεί για συνομιλίες μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Όπου η Ελλάδα δηλώνει ότι θα συζητήσει μόνο τα νομικά ζητήματα που αναγνωρίζει (ΑΟΖ & υφαλοκρηπίδα), ενώ η Τουρκία κατά την προσφιλή τακτική της θα τα βάλει όλα στο τραπέζι.

Ενόψει των διαπραγματεύσεων, θα πρέπει να κρατούμε μικρό καλάθι. Τίποτε δεν έχει αλλάξει, ως προς τις βασικές τουρκικές θέσεις που απαιτούν μια ακραία σχετικοποίηση της ελληνικής θαλάσσιας κυριαρχίας (γαλάζια πατρίδα), προκειμένου η Τουρκία να προβάλει την ισχύ της προς τα δυτικά (για να διαδραματίσει ρόλο οργανώτριας αρχής σε μια νευραλγική επικράτεια του παγκοσμίου συστήματος). Κι ως εκ τούτου, οι απαιτήσεις της Τουρκίας αναμένεται μάλλον να παραμείνουν μαξιμαλιστικές.

Οι ΗΠΑ, βέβαια, επιθυμούν να κατευνάσουν και να παρασύρουν την Τουρκία σε σχήματα ενεργειακής συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου. Πιστεύουν πως έτσι θα την δελεάσουν προκειμένου να απομακρυνθεί από την στρατηγική της συμμαχία με τον Ευρασιατικό της άξονα και να καταστεί πιο προβλέψιμος εταίρος.

Ωστόσο η Τουρκία έχει επιλέξει στρατηγικά να ταχθεί με την Ρωσία και την Κίνα προσβλέποντας ότι (όπως πολύ χαρακτηριστικά λέει και ο Ερντογάν) ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας γεωπολιτικής και πολιτισμικής πτώσης της Δύσης. Τακτικά, βεβαίως, επιμένει στην συνεργασία της μαζί της, ωστόσο μόνον σε εκείνα τα πεδία στα οποία οι σχέσεις αυξάνουν την επιρροή της Τουρκίας μέσα στην Ευρώπη: για παράδειγμα, ο Ερντογάν θέλει να καταστήσει την τουρκική οικονομία κέντρο φθηνής συναρμολόγησης των ευρωπαϊκών προϊόντων, τώρα που οι εφοδιαστικές της αλυσίδες εγκαταλείπουν την Κίνα· αυτό θα εξαρτήσει παραγωγικά τις οικονομίες της ΕΕ από την Τουρκία.

Το ίδιο συμβαίνει με το μεταναστευτικό και το ευρωπαϊκό Ισλάμ, όπου η Άγκυρα, διαδραματίζει ρόλο ρυθμιστή των ροών προς την Ευρώπη και ταυτόχρονα μέσα από το τεράστιο δίκτυο τζαμιών, και οργανώσεων που διαθέτει εγγυάται την τάξη και την ασφάλεια των μουσουλμανικών κοινοτήτων (τουλάχιστον στην Κεντρική Ευρώπη και σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Αυστρία –για την Γαλλία που της πάει κόντρα, μπορεί να εγγυάται και το… ανάποδο).

Τα σχέδια συνεκμετάλλευσης, λοιπόν, που ακούγονται, θα λειτουργήσουν ακόμα περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση· μια συνετή και φρόνιμη πολιτική εκ μέρους της Ευρώπης και των ΗΠΑ επ’ ουδενί δεν θα ήθελαν να καταστήσουν μια χώρα όπως είναι η σημερινή Τουρκία, ρυθμιστή μιας μελλοντικά βαρύνουσας ενεργειακής στρόφιγγας προς την ΕΕ. Είδε κι έπαθε η τελευταία να απαγκιστρωθεί από την Ρωσία, θα πέσει στα χέρια της στενότερης συμμάχου της;

Δεν είναι απορίας άξιον γιατί δεν το βλέπουν αυτό οι περισσότεροι ιθύνοντες της πολιτικής των ΗΠΑ, και ευρύτερα, του Δυτικού στρατοπέδου. Το σαρωτικό κύμα ιδεολογικής και πολιτιτισμικής αυτοαμφισβήτησης που σαρώνει τη Δύση, δεν την βοηθά να έχει καθαρό μυαλό: Μπάιντεν και Ερντογάν συμφώνησαν, εξ άλλου, ότι η «λευκή υπεροχή» είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του πλανήτη!

Η Δύση ισχυρίζεται μεν ότι έναντι της Ευρασίας προτάσσει τις αξίες της Δημοκρατίας, του Κράτους Δικαίου, των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων, της εθνικής αυτοδιάθεσης, ακόμα, απέναντι σε καθεστώτα αυταρχικά, ολοκληρωτικά, επεκτατικά. Ωστόσο στο εσωτερικό της επιτίθεται στον ίδιο τον πολιτισμό που έχει δώσει περιεχόμενο σε αυτές τις αξίες και αρχές. Ήδη δεν είναι λίγοι εκείνοι, εξ άλλου, που βλέπουν σε αυτές ακριβώς ένα προπέτασμα καπνού για να καλύψει τάχα τον εγγενή στα έθνη της Δύσης ρατσισμό και σωβινισμό. Και δεν χρειάζεται, βέβαια, να εξηγήσουμε γιατί οι θέσεις αυτές υπονομεύουν από τα μέσα των αγώνα των δυτικών δημοκρατιών εναντίον των ευρασιατικών ολοκληρωτισμών.

Με αυτά και με εκείνα το ιστορικό και γεωπολιτικό αισθητήριο των κέντρων που διαμορφώνουν πολιτική και στρατηγική σκέψη στις ΗΠΑ αλλά και σε ευρωπαϊκές δυνάμεις έχει βραχυκυκλώσει. Αδυνατεί να διαπιστώσει προς το παρόν ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο δυτικό στρατόπεδο (το ΝΑΤΟ π.χ.) συνιστά θρυαλλίδα που αποτρέπει την μετεξέλιξή του σε μια συμμαχία σαφών αρχών, αξιών, μια πολιτιστικά δυτική συμμαχία.

Έτσι, οι Αμερικάνοι λόγου χάρη, την ίδια στιγμή που δηλώνουν ότι θα αντιπαρατεθούν στην επέλαση καθεστώτων ολοκληρωτικών και επεκτατικών προσπαθούν να κατευνάσουν ένα τέτοιο «γιατί είναι πολύ μεγάλο ώστε να το χάσουν». (διόλου παράδοξα το ίδιο επιχείρημα είχαν οι Γερμανία και Γαλλία για να μην λάβουν τα προληπτικά μέτρα εναντίον του ρωσικού επεκτατισμού μέχρι να εκδηλωθεί η εισβολή του στην Ουκρανία). Αυτό δίνει σήμα σε όλους τους υπολοίπους αδυναμίας, σχετικοποίησης αρχών και αξιών, και επιτρεπτικότητας: Αν, εξ άλλου, η Τουρκία κάνει ό,τι θέλει και ζητάει ό,τι θέλει γιατί να μην ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και άλλες χώρες;

Η Κίνα και η Ρωσία τα βλέπουν όλα τα παραπάνω πολύ καθαρά, γι’ αυτό δεν έχουν πρόβλημα με μια Τουρκία που κάνει σλάλομ μεταξύ των στρατηγικών σχέσεων που απολαμβάνει μαζί τους, και της τακτικής της εντός του δυτικού στρατοπέδου. Μάλλον ενθαρρύνουν αυτήν την πολιτική, γιατί αποδυναμώνει το τελευταίο.

Όλα τα παραπάνω, είναι δουλειά της Ελλάδας και της Κύπρου να τα ξεκαθαρίσουν στους εταίρους της ΕΕ, αλλά και στις ΗΠΑ. Έχει πολλούς συμμάχους Ευρωπαίους και Αμερικάνους που βλέπουν και πιστεύουν το ίδιο (από το Κογκρέσο, και τη Γερουσία μέχρι τον Βεμπέρ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος), και ασκούν κριτική στους πειραματισμούς του Άντονι Μπλίνκεν, ή στην επιμονή της Γερμανίας να συντηρεί τη στρατηγική της σχέση με την Τουρκία.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, πρέπει να γίνει καταστεί σαφές ότι η τελευταία είναι ο Δούρειος Ίππος της Ευρασίας στη Δύση.

Υ.Γ. Άραγε, μπορεί κανείς σήμερα να υποστηρίζει μια κατευναστική γραμμή έναντι της Τουρκίας και να είναι σίγουρος ότι κάτι τέτοιο συμβαδίζει έστω και ελάχιστα με μια φιλοευρωπαϊκή στάση –πόσο μάλλον με μια προσπάθεια επίτευξης πολλαπλής αυτοδυναμίας της ΕΕ; Δεν νομίζω.