Λάβαμε και δημοσιεύουμε την παρακάτω ανοιχτή επιστολή.
Πρόσφατα, με το πρόσχημα της εξυπηρέτησης ατόμων με ακουστικά προβλήματα, εγκαινιάστηκε από την ΕΡΤ, με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, ένα πρόγραμμα υποτιτλισμού των δελτίων ειδήσεων του κρατικού καναλιού.
Και βέβαια κανείς δεν αρνείται την ανάγκη να καλυφθούν οι ανάγκες των συμπολιτών μας που αντιμετωπίζουν ακουστικά προβλήματα, αρκεί αυτό να γίνεται λελογισμένα και με οργανωμένο τρόπο, ώστε να μη δημιουργούνται πολύ περισσότερα προβλήματα στους μη βαρήκοους (ενδεχομένως και στους βαρήκοους) και, πολύ περισσότερο, στην ελληνική γλώσσα, η οποία κακοποιείται βάναυσα από την άκριτη εισβολή της τεχνητής νοημοσύνης στον ευαίσθητο χώρο της.
Τέρατα του τύπου «παπάς» αντί «πάπας», «πολλούς» αντί «πόλους», «Κύριε – αλαμπουρνέζικα» αντί «Κύριε ελέησον», «Κασελάκι» αντί «Κασελάκη» κ.λπ. αποτελούν απλώς την κορυφή του παγόβουνου, και δεν χρειάζεται κανείς να πιεί όλο το βαρέλι για να καταλάβει ότι το κρασί είναι ξινισμένο, ότι δηλαδή η πρόχειρη, οιονεί «μπακάλικη», αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την ελληνική γλώσσα.
Γι’ αυτούς τους κινδύνους, που δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί ούτε ο πρωθυπουργός της χώρας, ο οποίος έσπευσε να δώσει κάλυψη στο εν λόγω εγχείρημα, νιώθουμε την ανάγκη να μιλήσουμε και επιπλέον να καλέσουμε να μιλήσουν οι πνευματικοί άνθρωποι μιας χώρας που ο εθνικός της ποιητής έγραψε: «Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;» (παρεμπιπτόντως, τρέμουμε στην ιδέα για την τύχη που επιφυλάσσει η τεχνητή νοημοσύνη σε λέξεις όπως «μήγαρις» ή «πάρεξ»).
Θα μας απαντήσουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει το καλό ότι ανατροφοδείται και «μαθαίνει», πράγμα το οποίο σε γενικές γραμμές και σε βάθος χρόνου είναι σωστό, όμως, ειδικά για μια γλώσσα με τεράστιο ιστορικό / γραμματειακό εύρος όπως η ελληνική, η ζημιά που θα έχει συντελεσθεί, μέχρι η τεχνητή νοημοσύνη να «μάθει», εικάζουμε πως θα είναι μη αναστρέψιμη.
Γιατί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η «τεχνονοημική» σκυτάλη θα περάσει γρήγορα στα χέρια των καναλαρχών, οι οποίοι, πάντα με το πρόσχημα της εξυπηρέτησης των βαρηκόων, στην ουσία όμως με το μπακάλικο βλέμμα τους στραμμένο στα φράγκα, θα υιοθετήσουν την «οικονομική» λύση του «μηχανιστικού» υποτιτλισμού όχι μόνο για τις απευθείας μεταδόσεις αλλά για παντός είδους υποτιτλισμούς, αφαιρώντας από τους αθόρυβους πλην ουσιαστικούς υπηρέτες του πνεύματος και της γλώσσας μας τα προς το ζην μέσα.
Ήδη η «τεχνονοημική» εισβολή λαμβάνει χώραν στον χώρο των εκδόσεων, της διόρθωσης, της επιμέλειας, της μετάφρασης κ.λπ., όπου όλο και περισσότερο παράγονται τερατουργήματα του τύπου «τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον ἡ δὲ σὰρξ ἀσθενής» (= το κρασί ήταν καλό ἀλλά το κρέας σάπιο).
Ο ρόλος, επομένως, του ευσυνείδητου διορθωτή, επιμελητή, μεταφραστή, υποτιτλιστή κ.λπ. μοιάζει να είναι προς το παρόν αναντικατάστατος, και αυτό που θα είχε κανείς να συμβουλέψει τους υπεύθυνους του δελτίου ειδήσεων της κρατικής τηλεόρασης είναι να αξιοποιούν τους ανθρώπους αυτούς για τη διόρθωση των ποικίλων τερατουργημάτων της τεχνητής νοημοσύνης, κι όχι να σερβίρουν ανεπεξέργαστη τη φτηνή της σούπα.
Ένας άλλος ορατός κίνδυνος είναι η αποενοχοποίηση των κακοποιητών της ελληνικής γλώσσας, οι οποίοι μπορούν κάλλιστα να ισχυρίζονται ότι δεν φταίνε αυτοί για την κακοποίηση αλλά η τεχνητή νοημοσύνη. Ναι, αλλά εσείς την χρησιμοποιείτε, και πρέπει επιτέλους να θεσπισθούν νόμοι καταδικαστικοί των κακοποιητών του εθνικού μας πολιτισμού, ο οποίος κακοπαθαίνει στα χέρια σας. Διότι είναι παράλογο να καταδικάζονται οι κακοποιητές γυναικών, ανηλίκων, ζώων κ.λπ. και να μην υπάρχει η ελάχιστη μέριμνα γι’ αυτούς που κακοποιούν το σπουδαιότερο εθνικό, πνευματικό και πολιτισμικό αγαθό, τον μεγαλύτερο θησαυρό που μας κληροδότησαν οι χιλιετίες, τη γλώσσα μας (μήπως είναι καιρός να πέσουν οι πρώτες μηνύσεις;)
Για όλα αυτά και πολλά άλλα καλούμε την κρατική τηλεόραση (και την κυβέρνηση) να αποσύρει -έστω και προσωρινά- το «τεχνονοημικό» γλωσσικό της εγχείρημα, να το επεξεργαστεί καλύτερα και πληρέστερα και ενδεχομένως να απευθυνθεί στους πνευματικούς ανθρώπους αυτού του τόπου (υπάρχουν ακόμα), εγκαινιάζοντας μια συζήτηση για τόσο σοβαρά ζητήματα που αφορούν το μέλλον του πολιτισμού μας.
5 ΣΧΟΛΙΑ
Στα δελτία ειδήσεων της ΕΡΤ, διάβασα τον υπότιτλο ενός ρεπορτάζ τις προάλλες: ‘ Δηλώσεις του επικεφαλούς της ομάδας πυροσβεστών ‘…. Έμεινε αρκετή ώρα, δεν διορθώθηκε ποτέ, έμεινα αρκετή ώρα, με τη σειρά μου, εμβρόντητος και άπελπις…. Έτσι διαμορφώνεται η γλώσσα σήμερα!!! Το άσχημο του θέματος, κατά την γνώμη μου, είναι ότι δεν συγκινείται κανείς, δεν θίγεται, όσα και να ακούσουν από τα ‘εξ αμάξης’ εκστομούμενα, δηκτικά ή μη , σχόλια!!! Το άρθρο σας, μια όαση για μένα! Συνεχίστε, είστε πολύ σωστοί και στο περιεχόμενο και στο ύφος της διαμαρτυρίας σας..
Μιὰ ἰδιαίτερα ἀπογοητευτικὴ διαπίστωση εἶναι ὅτι ἡ ἔπαρση τῶν δημοσιογράφων καὶ τῶν πληροφορικάριων τῆς ΕΡΤ εἶναι τόσο μεγάλη, ὥστε δὲν “καταδέχονται” κἂν νὰ διορθώσουν ἐπαναλαμβανόμενα λάθη τοῦ τύπου “Ευρωπαϊκή ώνωση” ἀντὶ “Ευρωπαϊκή Ένωση” ἢ “ξγκυρα” ἀντὶ “Άγκυρα” (προφανῶς τὸ “μηχανάκι” τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης “διαβάζει” λανθασμένα τὰ ἀρκτικὰ τονούμενα Ε καὶ Α). Ἡ λύση, βέβαια, εἶναι ἁπλῆ: Βάλτε ἕναν διορθωτὴ τῶν κειμένων τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης! Πῶς εἴπατε; Ἐκεῖ ποὺ φιλοδοξούσαμε νὰ καταργήσουμε θέσεις ἐργασίας, νὰ δημιουργήσουμε κι ἄλλες; Ἄπαγε τῆς βλασφημίας! -Μὰ δὲν πρόκειται γιὰ κάτι ἀσήμαντο, γιὰ
τὴν γλῶσσα μας πρόκειται!
Συγχαρητήρια! Μαζί σας και στο πλάι σας… Εκτός από τους “μαργαρίτες” που εκστομίζουν όλοι εκείνοι που στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση ή στον τύπο κακοποιούν συστηματικά τη γλώσσα – ανάμεσά τους εντόπισα και κάποιους που δηλώνουν και δάσκαλοι δημιουργικής γραφής -, μας ενέσκηψε τώρα και η τεχνονοημική αυταρχία. Με την άδειά σας, το διαδίδω.
Πραγματικά λυπηρό, αλλα πολυ φοβουμαι ότι ακομα και αποφοιτοι φιλολογικών τμημάτων πλέον δεν μπορουν να γραψουν κείμενο 100 λέξεων χωρίς γραμματικα, συντακτικά και ορθογραφικά λάθη. Το δε επιπεδο γλωσσικής εμβρίθειας ή εστω επαρκειας δημοσιογραφων και αρθρογραφων τοσο στα τηλεοπτικα οσο και στα διαδικτυακα ή εντυπα ΜΜΕ ειναι ΑΠΕΛΠΙΣΤΙΚΟ!!!
Τό χειρότερο απ`όλα:Κάποιοι σχολιάζουν ανέμελα ή σαρκαστικά τα σχετικά με τη γλώσσα και τη φροντίδα της. Ωστόσο, δεν φταίνε, άλλες συνθήκες διαμόρφωσαν την απαξιωτική αυτή ματιά.Καιρός είναι να τις ανατάμουμε και, με νηφαλιότητα και πνεύμα συναινετικό, να επαξιώσουμε ό,τι απερίσκεπτα απαξιώσαμε.Η τεχνητή νοημοσύνη δείχνει εύγλωττα τους κινδύνους.Ας την προσέξουμε ευγνωμονώντας την.Ότι σέβεσαι σε σέβεται.